Την 9η Νοεμβρίου 1938, το ναζιστικό καθεστώς ξεγυμνώνει σιγά σιγά τα δόντια του, ξεσπώντας με τυφλή οργή στα καταστήματα Εβραίων. Ήταν ο προάγγελος του τερατώδους Ολοκαυτώματος, αν και έμεινε στην ιστορία με το μάλλον παραπλανητικό όνομα «Η Νύχτα των Κρυστάλλων». Ογδόντα δύο χρόνια μετά, η ημερομηνία αυτή σηματοδοτεί μία ημέρα μνήμης κατά του φασισμού και του αντισημιτισμού.
Τα γεγονότα πριν τη Νύχτα των Κρυστάλλων
Ήδη από την αρχή της δεύτερης δεκαετίας του 20ου αιώνα, ο αντισημιτισμός αρχίζει να κερδίζει έδαφος σε ολόκληρη την Ευρώπη και κυρίως στη Γερμανία. Η εξαθλίωση του λαού από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο οδηγεί στη δημιουργία ενός αποδιοπομπαίου τράγου, ο οποίος θα κουβαλήσει όλες τις αμαρτίες και τα παραστρατήματα των τότε κυβερνήσεων. Η αίσθηση της «εκ των έσω» προδοσίας και του διχασμού δεν αργεί να εδραιωθεί.
Το 1933, ενώ έχουν προηγηθεί ισχυρές πιέσεις στην τότε κυβέρνηση, το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα της Γερμανίας πετυχαίνει την απόλυτη πλειοψηφία του 52% στις εκλογές του Μαρτίου. Ο Χίτλερ ανεβαίνει στην εξουσία και η φασιστική τυραννία ξεκινά. Οι έκδηλες αντισημιτικές αντιλήψεις των ναζιστών πλέον εφαρμόζονται και πρακτικά στην καθημερινότητα, με ολοένα και περισσότερα μέτρα κατά των Εβραίων.
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι το «άστρο του Δαυίδ». Όλοι οι Εβραίοι έπρεπε να ράψουν στα ρούχα τους ένα κίτρινο άστρο, ώστε να ξεχωρίζουν ευκολότερα μέσα στο πλήθος. Από κάποιο σημείο και μετά η εβραϊκή κοινότητα δεν έχει δικαίωμα ούτε να ανεβαίνει σε δημόσιες συγκοινωνίες, να παίζει ομαδικά σπορ και να κάνει ποδήλατο. Το 1938, η οργή κορυφώνεται. Στις 28 Οκτωβρίου, η γερμανική κυβέρνηση των Ναζί συγκεντρώνει 17.000 Εβραίους πολωνικής καταγωγής κυρίως και τους απελαύνει στην Πολωνία. Η πολωνική κυβέρνηση αρνείται να τους δεχτεί και έτσι ξεκινάει η πορεία μέσα στο κρύο, μέχρι να γίνει δεκτή η απόφαση των γερμανικών αρχών.
Την ίδια στιγμή στο Παρίσι, διαμένει ο Χέρσελ Γκρίνσπαν, Εβραίος που έχει διαφύγει από τις γερμανικές αρχές. Η οικογένειά του που βρίσκεται ανάμεσα στους 17.000 που απελάθηκαν, του στέλνει ένα γράμμα, περιγράφοντας τις απάνθρωπες συνθήκες. Ο Χέρσελ σπεύδει στην αναζήτηση βοήθειας στο γερμανικό προξενείο. Επί σειρά ημερών, παρακαλεί το γερμανικό προξενείο να κάνει κάτι για την οικογένειά του. Βέβαια, ο Ερνστ φομ Ρατ, είναι γραμματέας του γερμανικού προξενείου και Ναζί, οπότε δεν υπήρχε περίπτωση να ανακουφίσει κάπως την οικογένεια του Γκρίνσπαν.
Το χρονικό της «Νύχτας των Κρυστάλλων»
Στις 7 Νοεμβρίου, ο Χέρσελ Γκρίνσπαν, αφού απελπίστηκε από τις άκαρπες προσπάθειές του, πυροβόλησε τον Ερνστ φομ Ρατ στο στομάχι, αφού οι τρεις πρώτοι πυροβολισμοί του δε βρήκαν στόχο. Δύο μέρες μετά, υπέκυψε στα τραύματά του και πέθανε. Τότε, η ναζιστική κυβέρνηση βρήκε αφορμή να εξαπολύσει μαζική βιαιότητα προς τους Εβραίους που έμεναν στη Γερμανία και την Αυστρία.
Οι επιθέσεις έπρεπε να φαίνονται σαν αυθόρμητος θυμός των Γερμανών πολιτών, αλλά στην πραγματικότητα ήταν όλα οργανωμένα από την κυβέρνηση και το εσωτερικό του ναζιστικού κόμματος, με επικεφαλής τον Ράινχαρντ Χάιντριχ. Συγκεκριμένα, κινήθηκαν με δύο τρόπους: τις ταραχές με τα πογκρόμ και τις χρηματικές αποζημιώσεις.
Οι ταραχές και τα πογκρόμ έγιναν στις 9 Νοεμβρίου και ήταν η άμεση αντίδραση. Εβραϊκά μαγαζιά καταστράφηκαν με λεηλατημένο το εμπόρευμα τους και τις βιτρίνες τους θρυμματισμένες, γι’ αυτό και ονομάστηκε η «Νύχτα των Κρυστάλλων». Οι περισσότερες συναγωγές και τα κοιμητήρια είτε λεηλατήθηκαν είτε καταστράφηκαν με εμπρησμό. Κακοποιήθηκαν και ξυλοκοπήθηκαν βάναυσα όσοι ήταν Εβραίοι και όσοι σύμφωνα με τη ναζιστική ιδεολογία έμοιαζαν με Εβραίους. Επίσης, 30.000 άντρες στάλθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, με πρώτη επιλογή το Νταχάου.
Οι έμμεσες αντιδράσεις της ναζιστικής κυβέρνησης κινήθηκαν κυρίως στον οικονομικό τομέα. Οι Εβραίοι της Γερμανίας διατάχθηκαν να πληρώσουν στο δημόσιο πρόστιμο ύψους ενός δισεκατομμυρίου μάρκων για το θάνατο του διπλωμάτη Φομ Ρατ, ενώ οι ασφαλιστικές αποζημιώσεις για την καταστροφή των μαγαζιών τους κατέληξαν πάλι στο κράτος.
Η διεθνής καταδίκη και η ημέρα μνήμης
Η αντισημιτική στοχοποίηση στη Γερμανία οδήγησε αρκετά ακροδεξιά μορφώματα από ολόκληρο τον κόσμο σε απομυθοποίηση, καθώς ταυτίστηκαν με αυτές τις βάναυσες πρακτικές. Ιδιαίτερα στην Ευρώπη και τη Βόρεια Αμερική οι περισσότεροι πολιτικοί που υποστήριζαν ιδεολογίες κοντά στη ναζιστική, παρήκμασαν. Η διεθνής κοινότητα καταδίκασε σύσσωμη μία τέτοια πράξη και πολλοί δε δίστασαν να το συγκρίνουν με τα πογκρόμ της τσαρικής Ρωσίας το 1880. Αρκετές χώρες ανακάλεσαν τον πρέσβη τους, μαζί και οι ΗΠΑ, οι οποίες συνέχισαν όμως να έχουν διπλωματικές σχέσεις.
Δυστυχώς, όπως γνωρίζουμε σήμερα, η «Νύχτα των Κρυστάλλων» αποτέλεσε την αρχή της φρικαλεότητας του ναζιστικού καθεστώτος. Στις 12 Νοεμβρίου, μόλις τρεις μέρες μετά, ο Χέρμαν Γκέρινγκ έκανε σύσκεψη με τους υψηλόβαθμους αξιωματικούς των Ναζί, ώστε να αποφασιστεί η επίσημη κρατική πολιτική σχετικά με τους Εβραίους. Η ιδέα της Τελικής Λύσης που οδήγησε στο Ολοκαύτωμα αρχίζει να παίρνει σάρκα και οστά.
Σήμερα, 82 χρόνια μετά, η μνήμη τόσο αποτρόπαιων γεγονότων δεν είναι προαιρετική. Κάθε άνθρωπος, σε όποιο κράτος και αν ανήκει, οφείλει να θυμάται τι συνέβη για να μην αφήσει να ξανασυμβεί. Ο φασισμός και ο αντισημιτισμός μπορεί να αλλάξουν όνομα, μορφή, πρόσωπο, αλλά ο πυρήνας τους παραμένει ίδιος. Το βαθιά ριζωμένο μίσος για ότι δε μοιάζει με εμάς.
Παρακάτω ακολουθεί βίντεο για τη «Νύχτα των Κρυστάλλων».
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτό το άρθρο:
Η Νύχτα των Κρυστάλλων. Ανακτήθηκε από sansimera.gr, τελευταία πρόσβαση στις 7/11/2020.
Η Νύχτα των Κρυστάλλων. Ανακτήθηκε από el.wikipedia.org, τελευταία πρόσβαση στις 7/11/2020.
