Ο Βασίλι Καντίνσκι ήταν Ρώσος ζωγράφος και θεωρητικός της τέχνης. Είναι ευρέως γνωστός ως πρωτοπόρος της αφηρημένης τέχνης και αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους ζωγράφους του 19ου και 20ού αιώνα. Το στυλ του επηρεάστηκε από διάφορα καλλιτεχνικά ρεύματα, όμως εισήγαγε αρκετές δικές του καινοτομίες στον τομέα της τέχνης.
Η παιδική ηλικία και οι σπουδές του Καντίνσκι
Ο Βασίλι Καντίνσκι γεννήθηκε στη Μόσχα, στις 16 Δεκεμβρίου 1866. Από εκεί καταγόταν η μητέρα του, ενώ ο πατέρας του από την Κιάχτα, μια πόλη της Σιβηρίας κοντά στα σύνορα με τη Μογγολία. Επιπλέον, μια από τις προγιαγιάδες του Καντίνσκι ήταν πριγκίπισσα από τη Μογγολία. Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, πως ο ίδιος μεγάλωσε σε ένα περιβάλλον με αρκετές πολιτιστικές επιρροές.
Η οικογένεια του Καντίνσκι ήταν πλούσια και ταξίδευε συχνά. Το 1871 εγκαταστάθηκαν στην Οδησσό, όπου ο νεαρός Βασίλι πήγε σχολείο. Παράλληλα, ασχολήθηκε ερασιτεχνικά με το πιάνο, το βιολοντσέλο και τη ζωγραφική. Το 1886 ξεκίνησε να φοιτά στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας, σπουδάζοντας νομική και οικονομικά. Το 1889, έκανε ένα ταξίδι στη Βόλογκντα της Ρωσίας, σε μια εθνογραφική αποστολή του πανεπιστημίου, κατά την οποία απέκτησε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη ρωσική λαϊκή ζωγραφική. Συνέχισε για αρκετά χρόνια τις σπουδές του και το 1893 έλαβε πτυχίο αντίστοιχο με το διδακτορικό. Παρόλα αυτά, έχανε σταδιακά το μεγάλο ενδιαφέρον του για τις ανθρωπιστικές επιστήμες.
Μετά τις σπουδές, το 1892, ο Καντίνσκι παντρεύτηκε την ξαδέρφη του, Άνια Τσιμιάκινα, και δίδαξε για ένα διάστημα Νομική στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας. Το 1896 του προσφέρθηκε μια θέση καθηγητή Νομικής στο Πανεπιστήμιο του Τάρτου (τότε «Πανεπιστήμιο του Ντόρπατ») της Εσθονίας, την οποία, όμως, απέρριψε και έφυγε για τη Γερμανία για να ασχοληθεί με τη ζωγραφική. Σύμφωνα με τον ίδιο, την απόφασή του αυτή επηρέασαν μια επίσκεψή του σε έκθεση Γάλλων ιμπρεσιονιστών στη Μόσχα το 1895, και συγκεκριμένα ο πίνακας «Les Meules à Giverny» του Κλωντ Μονέ, και η όπερα Λόενγκριν που παρακολούθησε στο θέατρο Μπαλσόι.
Η ζωή στη Γερμανία και η ενασχόληση με τη ζωγραφική
Όταν έφτασε στη Γερμανία, εγκαταστάθηκε στο Μόναχο, όπου γράφτηκε στην ιδιωτική σχολή του ζωγράφου Άντον Άζμπε για δύο χρόνια. Λίγο αργότερα, ξεκίνησε να φοιτά στην Ακαδημία Καλών Τεχνών του Μονάχου, παρακολουθώντας μαθήματα του Φραντς φον Στουκ. Το 1900 πήρε το πτυχίο του και μέσα στα επόμενα χρόνια έλαβε μια σχετική αναγνώριση ως ζωγράφος. Όσον αφορά το στυλ του, επηρεάστηκε από τον ιμπρεσιονισμό, την Αρ Νουβό, τον νέο-ιμπρεσιονισμό (ή, αλλιώς, πουαντιγισμό), τον εξπρεσιονισμό και των φωβισμό. Πραγματοποίησε εκθέσεις με την καλλιτεχνική ομάδα «Phalanx», της οποίας έγινε επικεφαλής το 1902, και με τις «Berlin Sezession» και «Die Brücke». Παράλληλα, γνώρισε τη νεαρή ζωγράφο Γκαμπριέλε Μούντερ, με την οποία σύναψε δεσμό.
Το διάστημα 1903-1908, ο Καντίνσκι ταξίδεψε αρκετά, τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Βόρεια Αφρική, μένοντας για αρκετούς μήνες σε κάθε πόλη που επισκεπτόταν. Το 1909, εκείνος και η Γκαμπριέλε αγόρασαν ένα σπίτι στο Murnau της Γερμανίας. Τον χρόνο του τον μοίραζε εκεί και στο Μόναχο.
Με τον καιρό, ανέπτυξε περισσότερο το ιδιαίτερο στυλ ζωγραφικής του, το οποίο ήταν μια μίξη των επιρροών του. Στα έργα του Καντίνσκι δεν υπήρχε ρεαλισμός, προτιμούσε να εκφράζεται με τη χρήση έντονων χρωμάτων, γραμμών και σχημάτων, μέσω των οποίων επεδίωκε να εγείρει συναισθήματα στον θεατή. Παρά το γεγονός πως τον αποκαλούν συχνά «ιδρυτή της αφηρημένης τέχνης», κάτι τέτοιο δεν ευσταθεί στην πραγματικότητα, καθώς το 1910-1914 υπήρχαν ήδη πολλοί καλλιτέχνες αφηρημένης τέχνης. Παρ’ όλα αυτά, αποτελεί βεβαίως έναν από τους πρωτοπόρους αυτού του είδους.
Το 1909 ιδρύθηκε η εξπρεσιονιστική καλλιτεχνική ομάδα «Neue Künstlervereinigung», από τα πρώτα μέλη της οποίας υπήρξαν ο Καντίνσκι και η Μούντερ. Όμως, μετά από κάποια διαφωνία με την ομάδα, ο Καντίνσκι ίδρυσε το 1911 μαζί με τον Γερμανό ζωγράφο Φραντς Μαρκ την ομάδα «Der Blaue Reiter», η οποία πήρε το όνομά της από έναν παλαιότερο πίνακα του Καντίνσκι. Το ίδιο διάστημα, διέλυσε και τον γάμο του με την Άνια.
Πέρα από τη ζωγραφική, ασχολήθηκε και με τη συγγραφή, εκδίδοντας την αυτοβιογραφία του, «Rückblicke» και τη διατριβή του, «Über das Geistige in der Kunst». Στη διατριβή αυτή, έδωσε μεγάλη έμφαση στα χρώματα και τη σύνδεσή τους με διάφορους ήχους. Για παράδειγμα, σύγκρινε το κίτρινο χρώμα με τον ήχο της τρομπέτας και το μπλε με τον ήχο του εκκλησιαστικού οργάνου.
Η επιστροφή του Καντίνσκι στη Ρωσία
Μετά την κήρυξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου το 1914, ο Καντίνσκι αποφάσισε να χωρίσει με τη Γκαμπριέλε και να επιστρέψει στη Ρωσία. Το 1917 παντρεύτηκε τη Νίνα Αντρεγιέφσκαγια και εγκαταστάθηκε μαζί της στη Μόσχα. Την επόμενη χρονιά, προσλήφθηκε ως καθηγητής στην Καλλιτεχνική Σχολή (SVOMAS) της Μόσχας και αργότερα, έγινε διευθυντής του Ινστιτούτου Καλλιτεχνικού Πολιτισμού (INKhUK). Επιπλέον, το 1920 έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Μόσχας και το 1921 ίδρυσε τη Ρωσική Ακαδημία Καλλιτεχνικών Επιστημών.
Το στυλ του ήταν πλέον αρκετά διαφορετικό. Δε ζωγράφιζε τοπία και οι πίνακές του ήταν εντελώς αφηρημένοι.
Η Σχολή Μπάουχαους
Στα τέλη του 1921, ο Καντίνσκι έφυγε και πάλι για τη Γερμανία, αυτή τη φορά με τη Νίνα. Ήταν πλέον ευρέως γνωστός ως καλλιτέχνης, όμως του άρεσε από παλιά να διδάσκει. Έτσι, το 1922 ξεκίνησε να διδάσκει στην αρχιτεκτονική και καλλιτεχνική Σχολή Μπάουχαους, στη Βαϊμάρη της Γερμανίας.
Το 1926, δημοσίευσε τη δεύτερη διατριβή του, «Punkt und Linie zu Fläche». Σε αυτήν, ανέλυε διάφορα στοιχεία του σχεδίου. Για παράδειγμα, ερμήνευε μια οριζόντια γραμμή ως κρύα και μια κάθετη ως ζεστή.
Η μετανάστευση στο Παρίσι
Το 1933 οι Ναζί έκλεισαν τη Σχολή Μπάουχαους και ο Καντίνσκι αναγκάστηκε να μεταναστεύσει στο Παρίσι, στο Νεϊγί-συρ-Σεν, όπου πέρασε τα υπόλοιπα χρόνια της ζωής του. Το 1939 απέκτησε και τη γαλλική υπηκοότητα. Εκείνη την περίοδο, η ζωγραφική του εξελίχθηκε ακόμα περισσότερο. Στα έργα του απεικονίζονταν σύμβολα που θύμιζαν εικονογράμματα και ιερογλυφικά, και τα χρώματα που επέλεγε ήταν πιο απαλά.
Ο Βασίλι Καντίνσκι πέθανε στις 13 Δεκεμβρίου 1944 στο Νεϊγί-συρ-Σεν. Άφησε πίσω του πλήθος έργων τέχνης, που κοσμούν μεγάλο αριθμό μουσείων, ιδιαίτερα στην Ευρώπη και την Αμερική, και αποτέλεσε έμπνευση για τους καλλιτέχνες αφηρημένης τέχνης που τον διαδέχτηκαν.
Ακολουθεί βίντεο για τον Βασίλι Καντίνσκι:
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο:
– McMullen, R. D..Wassily Kandinsky. Ανακτήθηκε από www.britannica.com (Τελευταία πρόσβαση: 14/12/2022)
– The Biography. Ανακτήθηκε από www.wassilykandinsky.net (Τελευταία πρόσβαση: 14/12/2022)
– Gabriele Münter. Ανακτήθηκε από www.wassilykandinsky.net/ (Τελευταία πρόσβαση: 14/12/2022)
