Ο Θανάσης Βέγγος υπήρξε ένας άνθρωπος που διακρίθηκε για το ταλέντο, τη σοφία, την ταπεινότητα και τη χαρά που σκόρπισε σε εκατομμύρια Έλληνες. Ήταν ο «καλός μας άνθρωπος». Όταν τον ρώτησαν τι σημαίνει ευτυχία για αυτόν, απάντησε:
«Έπρεπε να γεράσω, αγόρι μου, για να μάθω τι είναι ευτυχία. Τελικά ευτυχία είναι ένα ζευγάρι χέρια, δύο χέρια…
Αυτά που θα σε αγκαλιάσουν, θα σε κρατήσουν, θα σε κοιμήσουν, θα σε περιποιηθούν, θα σου μαγειρέψουν, θα σε χαϊδέψουν και στο τέλος θα σου κλείσουν τα μάτια.
Τα πολλά χέρια απλά σε κατσιάζουν… Χάσιμο χρόνου. Θα το δεις κι εσύ όσο μεγαλώνεις».
Αυτά τα λόγια, τόσο απλά, μα συνάμα τόσο αληθινά, σημάδεψαν τις ψυχές πολλών ανθρώπων και χαράχθηκαν βαθιά μέσα τους. Η απλότητα των λέξεων του μετέφερε σημαντικά μηνύματα, κατανοητά σε όλους, για αυτό και άλλωστε ο Θανάσης Βέγγος έμεινε στην ιστορία. Και θα παραμείνει, καθώς με τα έργα του και τον χαρακτήρα του έχει πια περάσει στην αιωνιότητα…
Τα δύσκολα παιδικά χρόνια και η εξορία
Η ημερομηνία γέννησης του Θανάση Βέγγου δεν είναι ακριβής. Πιθανολογείται ότι γεννήθηκε στις 27 Μαΐου του 1926 ή στις 29 Μαΐου του 1927. Ήταν ο μονάκριβος γιος του Βασίλη και της Ευδοκίας Βέγκου, μιας τίμιας και εργατικής οικογένειας που ζούσε στο Νέο Φάληρο του Πειραιά. Ο πατέρας του ήταν δημόσιος υπάλληλος και εργαζόταν στην Εταιρία Ηλεκτρισμού, ενώ ήταν και ήρωας της αντίστασης. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο απολύθηκε από την δουλειά του, λόγω των αριστερών του πεποιθήσεων, γεγονός που οδήγησε την οικογένεια σε σοβαρό οικονομικό πρόβλημα, με αποτέλεσμα από πολύ νεαρή ηλικία να μπει στην σκληρή βιοπάλη της ζωής και ο Θανάσης. Πέρασε από πολλές δουλειές για να εξασφαλίσει το μεροκάματο, με σημαντικότερη την απασχόληση του στις επεξεργασίες δερμάτων. Παράλληλα με τις ασχολίες του, έκανε και πολλά μικροθελήματα στην γειτονιά για να κερδίσει και από εκεί ένα συμβολικό χαρτζιλίκι.
«Έτρεχε» για την οικογένεια του και δεν το έκανε για κάποιο αντάλλαγμα, καθώς ήταν άνθρωπος με έμφυτη την καλοσύνη και την αγάπη, αξίες που απέκτησε από την οικογένεια του και που κράτησε ως το τέλος της ζωής του.
Φύσει καλός άνθρωπος, υπέμεινε πολλά κατά την ενηλικίωση του, όταν υπηρέτησε την πατρίδα ως «ανεπιθύμητος» στρατιώτης στην Μακρόνησο (1948-1950). Αυτού του είδους η εξορία, ήταν απόρροια των αριστερών πεποιθήσεων της οικογένειας του, φαινόμενο αρκετά συνηθισμένο στην Ελλάδα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Εκεί ήταν, όμως, που ήρθε η ευκαιρία της ζωής του. Γνώρισε τον σκηνοθέτη Νίκο Κούνδουρο, ο οποίος διέκρινε αμέσως το κωμικό του ταλέντο.
Θυμάμαι, όταν ήμουν στη Μακρόνησο το ’49, στις παραστάσεις που οργάνωνε ο Νίκος Κούνδουρος, στο θεατράκι που είχαμε στο Δεύτερο Τάγμα. Με έβαζε και έπαιρνα το μικρόφωνο κι έλεγα ό,τι μου κατέβαινε στο μυαλό. Έκανα μιμήσεις, παρωδούσα διαφημίσεις για γυναικείες κρέμες, οτιδήποτε. Γελούσαν οι πάντες. Από πού κι ως πού εγώ αστείος, αναρωτιόμουνα μέσα μου.
Εκεί πρωτοείδα θέατρο. Είδα τον Κατράκη και τους άλλους μεγάλους να παίζουν. Ο Κούνδουρος με είχε σταμπάρει και πίστευε ότι θα μπορούσα να παίξω και με έβαλε κι έκανα διάφορα, σαν κλόουν περισσότερο…
Ο Θανάσης Βέγγος και η αρχή μιας λαμπρής καριέρας
Μετά την εξορία, ο δρόμος για την ηθοποιία ήταν διάπλατα στρωμένος με την καθοριστική συμβολή του Νίκου Κούνδουρου, ο οποίος του έδωσε ένα μικρό ρόλο στην ταινία «Μαγική Πόλη» του 1954 και στην ουσία τον σύστησε στους κόλπους του θεάματος. Σιγά σιγά συμμετείχε και σε άλλες ταινίες, ενώ παράλληλα εργαζόταν και ως φροντιστής στα κινηματογραφικά πλατό για να βγάζει τα προς το ζην.
Πριν τον πρώτο του μεγάλο ρόλο στην ταινία «Οι δοσατζήδες» του 1960 με τον Νίκο Σταυρίδη, συμμετείχε σε μεγάλες παραγωγές του ελληνικού κινηματογράφου, όπως «Ο Δράκος», «Διακοπές στην Αίγινα», «Μανταλένα» και «Ο Ηλίας του 16ου». Στο θέατρο η πρώτη του παράσταση ήταν στην «Ομόνοια πλατς-πλουτς» με τον Νίκο Ρίζο και τον Γιάννη Γκιωνάκη.
Άξιο αναφοράς ήταν το γεγονός πως πήρε άδεια ασκήσεως επαγγέλματος ηθοποιού, όχι από Σχολή, αλλά ως εξαιρετικό ταλέντο με εξετάσεις σε ειδική επιτροπή. Το επώνυμο του ήταν Βέγκος, όμως το άλλαξε σε Βέγγος, όταν έγινε ηθοποιός, καθώς του φαινόταν πιο ωραίο οπτικά.
Ο νευρικός, αεικίνητος Θανάσης Βέγγος
Όταν πια συνεργάστηκε με τον Πάνο Γλυκοφρύδη, άρχισε να διαμορφώνει μια περσόνα με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Νευρικός και αεικίνητος, ο Θανάσης Βέγγος άρχισε να συστήνεται στο ευρύ κοινό με τις ταινίες «Ψηλά τα χέρια, Χίτλερ», «Μην είδατε τον Παναή», «Ζήτω η τρέλα», «Πολυτεχνίτης και ερημοσπίτης». Στις ταινίες κατατεθέν του έψεγε τον πολιτικό ρατσισμό και φανέρωνε την φτωχή ζωή των Ελλήνων. Αναδείκνυε την ανεργία, τους ανεκπλήρωτους έρωτες και όλα αυτά σε μία κοινωνία εξαιρετικά συντηρητική. Αυτό που κατάφερε ο Θανάσης Βέγγος ήταν δύσκολο. Μέσω της ελαφράς κωμωδίας, περνούσε δύσκολα και αληθινά μηνύματα. Για αυτό, λοιπόν, το έργο του χαρακτηρίζεται διαχρονικό.
Εκείνη την περίοδο, όμως, αναζητούσε την καλλιτεχνική του ελευθερία, γεγονός που επισφραγίστηκε με την δημιουργία της δικής του εταιρείας παραγωγής, την γνωστή σε όλους ΘΒ- ταινίες γέλιου. Στην αρχή τα πράγματα κυλούσαν αρκετά καλά και ήρεμα. Η ηρεμία, όμως, κλονίστηκε, όταν ξεκίνησαν τα πρώτα οικονομικά προβλήματα. Κοντινοί άνθρωποι του έχουν αναφέρει κατά καιρούς πως όσο ταλέντο είχε στην ηθοποιία, άλλο τόσο δεν είχε στην διαχείριση των οικονομικών του υποθέσεων.
Ως παραγωγός, ο Θανάσης Βέγγος δεν λογάριαζε τα χρήματα. Προτιμούσε, δηλαδή, να γυρίζει μια σκηνή ξανά και ξανά μέχρι να γίνει τέλεια, σε μια εποχή όμως που το κόστος των φιλμ ήταν πανάκριβο.
Θα ξέρεις βέβαια, ότι κάποτε έβαλα όλο το συνεργείο και ξεσκόνισε τις Θερμοπύλες! Ναι, μα τον Θεό! Καθαρίσαμε τις Θερμοπύλες για ένα γύρισμα. Αυτή η τελειότητα μόνο στο δικό μου κεφάλι υπάρχει. Αυτή η τελειότητα με έχει οδηγήσει δύο φορές στην καταστροφή.
Θανάσης Βέγγος.
Τα χρέη ολοένα και μεγάλωναν και σε συνδυασμό με την τελειομανία του, τον οδήγησαν στην οικονομική καταστροφή και στο κλείσιμο της εταιρείας του, αφού πρώτα είχε χάσει και το σπίτι του στην Κυψέλη. Παρ’ όλα αυτά, την περίοδο εκείνη δημιούργησε τα καλύτερα έργα της ζωής του, μερικά εκ των οποίων ήταν ο «Φανερός πράκτωρ 000», «Τρελός, παλαβός και Βέγγος», «Ποιός Θανάσης;».
Ο φόβος της σκόνης ως απόρροια της εξορίας
Κατά την περίοδο της εξορίας ο Θανάσης Βέγγος απέκτησε ένα τραύμα, μια φοβία για την σκόνη. Όπως είναι λογικό, η καθημερινότητα στην Μακρόνησο -για εξόριστους και στρατιώτες- ήταν ίδια. Βασανιστική. Κάθε μέρα, λοιπόν, ο καλός μας άνθρωπος ήταν στο γιαπί, κουβαλούσε και έσπαγε πέτρες και ζούσε κυριολεκτικά μέσα στην σκόνη.
Κατά την επιστροφή του από την εξορία, ο Θανάσης Βέγγος απέκτησε μια εμμονή με την καθαριότητα. Ξεσκόνιζε μανιωδώς τα ποτήρια και τα πιάτα που χρησιμοποιούσε, ακόμα και αν αυτά ήταν ήδη πλυμένα, τίναζε τα ρούχα του συνέχεια και γύριζε προς τα έξω και τις τσέπες των παντελονιών του για να τις τινάξει και αυτές, ακόμα και αν δεν είχε βάλει τίποτα μέσα. Απέφευγε τα ραντεβού σε εξωτερικούς χώρους και συναντούσε συνεργάτες και φίλους στο γραφείο του, ενώ σπίτι του είχε αγοράσει έναν ιονιστή που ρουφούσε την σκόνη από το περιβάλλον.
Αυτές τις χαριτωμένες παραξενιές τις βλέπουμε άλλωστε και σε πολλές ταινίες του.
Η πορεία μετά την πτώχευση
Μετά το λουκέτο στην ΘΒ- εταιρεία γέλιου και αφού πέρασε μια περίοδο θλίψης για την προσωπική του αποτυχία σε συνδυασμό με την απομάκρυνση πολλών «φίλων» του από κοντά του, ο Θανάσης Βέγγος συνεργάστηκε με τον σκηνοθέτη Ντίνο Κατσουρίδη στην ταινία «Τι έκανες στον πόλεμο Θανάση;», η οποία του χάρισε τον Α’ ανδρικό ρόλο στο φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το 1971. Ένα χρόνο μετά, κερδίζει ακόμα ένα βραβείο Α’ ανδρικού ρόλου για την ταινία «Θανάση, πάρε το όπλο σου!».
Η δεκαετία του ’80 τον βρίσκει να κάνει μερικές βιντεοταινίες. Αφού έκανε μια παύση αρκετών ετών, επιστρέφει στον κινηματογράφο το 1991 με τις «Ήσυχες Ημέρες του Αυγούστου» του Παντελή Βούλγαρη, με μια τεχνική διαφοροποιημένη, μεστή. Ακολουθεί το «Βλέμμα του Οδυσσέα» του Θοδωρή Αγγελόπουλου το 1995 και το «Όλα είναι δρόμος» του 1998. Το 2009 έκανε την τελευταία του εμφάνιση στην μεγάλη οθόνη με την «Ψυχή Βαθιά».
Στο μεσοδιάστημα έπαιζε στο θεατρικό σανίδι και στην τηλεόραση, με πιο αναγνωρισμένες τις εμφανίσεις του στις εξής σειρές: «Βεγγαλικά» (1988), «Αστυνόμος Θανάσης Παπαθανάσης» (1990), «Περί ανέμων και υδάτων» (2002), «Έρωτας, όπως έρημος» (2003), «Καθρέφτη, καθρεφτάκι μου» (2006) και «Η Θεσσαλονίκη της νοσταλγίας μας» (2009).
Η μεγάλη αγάπη της ζωής του: Η γυναίκα και τα παιδιά του
Ο Θανάσης Βέγγος γνώρισε την σύζυγό του, Ασημίνα Βέγγου, περί το 1956. Ήταν μια σχέση ζωής, καθώς έμειναν μαζί μέχρι το τέλος της ζωής του. Έκαναν δύο γιούς, τον Βασίλη και Χάρη Βέγγο. Τα εγγόνια του υπήρξαν οι αδυναμίες του, καθώς τα υπεραγαπούσε. Ήταν, άλλωστε, άνθρωπος της οικογένειας ο Θανάσης, ο καλός μας άνθρωπος.
Στην οικογένειά μου, εγώ δεν φέρθηκα καλά. Δεν φέρθηκα καλά. Πώς το λένε… H γυναίκα μου στερήθηκε πράγματα. Tα παιδιά μου επίσης. Tους ταλαιπώρησα όλους φριχτά. Έδωσα 167 ταινίες στον κινηματογράφο και η γυναίκα μου είδε να της παίρνουν το σπίτι. Tο μετράς αυτό; Eίδε κλητήρες να της πετάνε τα πράγματα έξω… Ξέρεις τι θα πη νά’ρχωνται να σου πετάνε τα έπιπλα του σπιτιού σου στο δρόμο; ε; Ξέρεις τι θα πη να περπατάς στο δρόμο, να ακούς «Θανάση!» και να μη γυρίζεις το κεφάλι σου γιατί δεν ξέρεις, αν σε φωνάζη φίλος ή δανειστής;
Ένα συμβάν στη ζωή του, που δεν ήταν ιδιαίτερα γνωστό, υπήρξε το ατύχημα στο οποίο ενεπλάκη ο ηθοποιός και η σύζυγός του, όταν το ΙΧ στο οποίο επέβαιναν συγκρούστηκε με διερχόμενη αμαξοστοιχία λίγο έξω από τους Αγίους Θεοδώρους. Την ευθύνη την πήρε όλη επάνω του και ήταν η αφορμή να γυρίσει ένα τηλεοπτικό σποτ σε συνεργασία με το Υπουργείο Μεταφορών και τον ΟΣΕ, σε σκηνοθεσία Ντίνου Κατσουρίδη, το οποίο προβαλλόταν από τα τηλεοπτικά δίκτυα ως κοινωνικό μήνυμα.
Ο αγαπημένος μας κωμικός υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο τον Δεκέμβριο του 2010. Λίγους μήνες μετά, τον Μάϊο του 2011, αφήνει την τελευταία του πνοή σε ηλικία 84 ετών. Τάφηκε στην Αμοργό, στην ιδιαίτερη πατρίδα της μητέρας του.
Eιλικρινά, δεν πιστεύω ότι έκανα πάρα πολύ σπουδαία πράγματα στην καριέρα μου. Για ένα πράγμα όμως σας διαβεβαιώ: ότι στη γαλέρα της ζωής μου τράβηξα άγριο κουπί…
Advertising
Ακολουθεί ένα στιγμιότυπο από την βράβευση του Θανάση Βέγγου. Ειλικρινής, ταπεινός, με ήθος, μας συγκίνησε όλους.
Info
www.wikipedia.org (Τελευταία προσπέλαση στις 22/2/2020)
el.m.wikiquote.org/wiki (Τελευταία προσπέλαση στις 22/2/2020)
www.mixanitouxronou.gr/thanasis-vengos-o-kalos-anthropos-pou-ptochefse-ke-echase-to-spiti-tou-epidi-ton-epnixan-i-danistes-ke-i-eforia/ (Τελευταία προσπέλαση στις 22/2/2020)
www.sansimera.gr/biographies/415 (Τελευταία προσπέλαση στις 22/2/2020)
www.google.com/amp/s/www.news247.gr/koinonia/thanasis-veggos-5-pragmata-poy-prepei-na-xereis-gia-ton-kalo-mas-anthropo.6718795.amp.html (Τελευταία προσπέλαση στις 22/2/2020)
www.mixanitouxronou.gr/thanasis-vengos-pio-kousouri-tou-afise-i-thitia-sti-makroniso/ (Τελευταία προσπέλαση στις 22/2/2020)
thecaller.gr/xronomixani/thanasis-veggos-falakros-praktoras-ergastike-os-galatas-kai-pagopolis/ (Τελευταία προσπέλαση στις 22/2/2020)
www.google.com/amp/s/amp.cnn.gr/focus/apopseis/story/175226/o-thanasis-veggos-nikise-me-tin-komodia-ton-syntiritismo (Τελευταία προσπέλαση στις 23/2/2020)
