Ο Πύργος Καλλίστης ή Πύργος αποτελεί το ψηλότερο χωριό της Σαντορίνης. Βρίσκεται 10 χλμ. νοτιοανατολικά των Φηρών και παλαιότερα ονομαζόταν Καινουργιομπούργο. Το μεσαιωνικό χωριό δεσπόζει πάνω στην πλαγιά του Προφήτη Ηλία και “εποπτεύει” ολόκληρη την Σαντορίνη. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011, ο Πύργος αριθμεί 732 κατοίκους.
Γενικά στοιχεία
Ο Πύργος, μέχρι το 1800, ήταν η πρωτεύουσα της Σαντορίνης και αποτελούσε ένα εκ των πέντε καστελιών του νησιού. Ο οικισμός διατηρεί τα χαρακτηριστικά της βενετσιάνικης αυτοκρατορίας. Τα αρχοντικά βρίσκονται σε απόλυτη αρμονία με τα χωριατόσπιτα, όπως επίσης και με τις αμέτρητες εκκλησίες (48 στο σύνολο). Στο κέντρο του Πύργου βρίσκεται το μεσαιωνικό κάστρο, το οποίο έχει σπίτια αμφιθεατρικά χτισμένα γύρω του και έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο.
Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, ιδρύθηκε η πρώτη σχολή Θήρας του Πύργου με πρωτοβουλία των προκρίτων της περιοχής και του ηγούμενου της Μονής Προφήτη Ηλία. Στη σημερινή θέση της σχολής βρίσκεται πλέον ο ναός των Αγίων Αποστόλων. Κατά τον σεισμό του 1956, το καστέλι υπέστη τεράστιες ζημιές. Ωστόσο όμως, οι περισσότερες ζημιές προκλήθηκαν από τον στρατό, καθώς κατεδαφίστηκαν τεράστια τμήματα-οικίες του καστελιού.
Το καστέλι του Πύργου
Για να μπορέσει κανείς να εισέλθει στο καστέλι του Πύργου έπρεπε να περάσει από ένα και μοναδικό σημείο – την Καστελόπορτα. Πάνω από την Καστελόπορτα προεξείχε ένα τετράγωνο κτίσμα – την λεγόμενη πολεμίστρα ή φόνισσα – ανοιχτό στο κάτω μέρος. Το συγκεκριμένο κτίσμα χρησιμοποιούνταν από τους κατοίκους με σκοπό να ρίχνουν λάδι στους εισβολείς, οι οποίοι ήθελαν να παραβιάσουν την είσοδο.
Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι κάτω από το καστέλι υπήρχε σύστημα στοών, το οποίο χρησιμοποιούνταν ως καταφύγιο σε ώρα ανάγκης. Πολλά από τα σπίτια του Πύργου ήταν υπόσκαφα, δηλαδή λαξευμένα στη γη, χωρίς θεμέλια και θολωτή οροφή. Οι οικίες άλλοτε λαξεύονταν ολόκληρες μέσα στη γη και άλλοτε διέθεταν και πρόσθετα κτίσματα. Επίσης, έξω από το καστέλι οικοδομήθηκε η Νέα Πόλη, η οποία ονομαζόταν Ξέπορτο.
Ο Πύργος εντός και εκτός
Στη δυτική πλευρά του καστελιού βρίσκεται το Θεοτοκάκι ή αλλιώς η Κοίμησις της Θεοτόκου – μια από τις παλαιότερες εκκλησίες της Σαντορίνης. Το Θεοτοκάκι πιστεύεται πως χρίστηκε περί τον 10ο αιώνα. Στο εσωτερικό του φυλάσσονται αρκετές πολύτιμες εικόνες, ωστόσο όμως, η κύρια εικόνα της Κοιμήσεως κλάπηκε το 1983.
Εκτός του Πύργου, θα βρείτε τον Άγιο Γεώργιο που χτίστηκε το 1754. Ο Άγιος Γεώργιος βρίσκεται πάνω σε μια απότομη πλαγιά στο βουνό του Προφήτη Ηλία. Οι ντόπιοι ονόμαζαν την περιοχή Καταφυό γιατί αποτελούσε το καταφύγιο τους σε περίπτωση εχθρικών επιδρομών.
Η συλλογή εκκλησιαστικών εικόνων και κειμηλίων
Δίπλα στον ναό των Εισοδείων της Θεοτόκου βρίσκεται ο αναστηλωμένος ναός της Αγίας Τριάδας, όπου φυλάσσεται η συλλογή εκκλησιαστικών εικόνων και κειμηλίων. Ο ναός αναστηλώθηκε το 1975 και από το 1997 τελεί υπό την αιγίδα της Β’ Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού. Η εικόνα του Αγίου Γεωργίου αποτελεί μια από τις παλαιότερες της συλλογής, καθώς πιθανολογείται να φιλοτεχνήθηκε περί τα τέλη του 15ου αιώνα. Εκτός από εικόνες, στη συλλογή υπάρχουν και ξυλόγλυπτα και άλλα εκκλησιαστικά αντικείμενα.
Επίσης…
Μια από τις πιο όμορφες στιγμές είναι η περιφορά του Επιταφίου το βράδυ της Μ. Παρασκευής. Σε ολόκληρο του χωριό του Πύργου, οι κάτοικοι ανάβουν φωτιές σε μικρά τενεκεδένια λυχνάρια. Δημιουργείται, έτσι, μια απίστευτη εικόνα, γεμάτη με φως και κατάνυξη.
Όλο το χωριό δίνει στον επισκέπτη την ευκαιρία να περιηγηθεί στα σοκάκια και να απολαύσει στο έπακρο το μέρος. Το σίγουρο είναι πως, κατά την επίσκεψή σας στη Σαντορίνη, must είναι και μια βόλτα στα στενά του Πύργου!
Πηγές
Πύργος: αυτό είναι το μεσαιωνικό χωριό της Σαντορίνης. Ανακτήθηκε από Travelstyle.gr (τελευταία προβολή 28/05/2021 στις 21:30).
Πύργος: είναι αυτό το πιο όμορφο χωριό της Σαντορίνης; Ανακτήθηκε από Arttravel.gr (τελευταία προβολή 28/05/2021 στις 22:00).
Καστέλι Πύργου Καλλίστης. Ανακτήθηκε από Kastra.eu (τελευταία προβολή 28/05/2021 στις 23:00).
