Οι ήχοι μάσησης, αναπνοής, πληκτρολόγησης θεωρούνται από τους περισσότερους ως «κανονικοί» θόρυβοι και αγνοούνται ως ήχοι φόντου στην καθημερινή ακρόαση. Ακούς τον σύζυγό σου να αναπνέει κοντά και θυμώνεις αμέσως. Αποφεύγεις τα εστιατόρια γιατί δεν αντέχεις τον ήχο του μασήματος. Ήχοι που οι άλλοι άνθρωποι δεν φαίνεται καν να προσέχουν, εσένα σε ενοχλούν.
Ωστόσο, όχι μόνο σου αποσπούν την προσοχή, αλλά προκαλούν επίσης ένα έντονο αίσθημα θυμού που συνοδεύεται από μια παρόρμηση να ξεφύγεις από την κατάσταση που παράγει αυτούς τους ήχους.
Αν μπήκατε ποτέ στον πειρασμό να αντιμετωπίσετε κάποιον που ρουφάει τη σούπα του σε ένα εστιατόριο ή αν ένα άτομο που αναπνέει δυνατά δίπλα σας στον κινηματογράφο είναι αρκετό για να κάνει το αίμα σας να βράσει, τότε δεν είστε μόνοι. Αυτή η κατάσταση, που χαρακτηρίζεται από ευαισθησία σε μια επιλεκτική ομάδα ήχων, ονομάστηκε «misophonia» (μίσος για τους ήχους) σχεδόν πριν από μια δεκαετία.
Τι είναι η μισοφωνία;
Η μισοφωνία είναι μια διαταραχή κατά την οποία ορισμένοι ήχοι πυροδοτούν συναισθηματικές ή φυσιολογικές αντιδράσεις που μερικοί μπορεί να εκλάβουν ως παράλογες δεδομένης της περίστασης (Potgieter, MacDonald, Partridge, Cima, Sheldrake & Hoare, 2019). Όσοι έχουν μισοφωνία μπορεί το περιγράφουν σαν έναν ήχο που να τους «τρελαίνει». Οι αντιδράσεις τους μπορεί να κυμαίνονται από θυμό και ενόχληση μέχρι πανικό και την ανάγκη φυγής. Η διαταραχή μερικές φορές ονομάζεται σύνδρομο εκλεκτικής ευαισθησίας στον ήχο.
Η μισοφωνία είναι ελάχιστα μελετημένη και δεν ξέρουμε πόσο συνηθισμένη είναι. Επηρεάζει κάποιους χειρότερα από άλλους και μπορεί να οδηγήσει σε απομόνωση, καθώς τα άτομα που πάσχουν από αυτή την πάθηση προσπαθούν να αποφύγουν αυτούς τους ήχους σκανδάλης. Οι άνθρωποι που έχουν μισοφωνία συχνά νιώθουν αμήχανα και δεν το αναφέρουν. Ωστόσο, είναι μια πραγματική διαταραχή που θέτει σε σοβαρό κίνδυνο τη λειτουργία, την κοινωνικοποίηση και τελικά την ψυχική υγεία.
Οι επαναλαμβανόμενοι θόρυβοι όπως το μάσημα, το χτύπημα με στυλό, το ρουθούνισμα ή το ξύσιμο μπορεί να προκαλέσουν ενόχληση και απογοήτευση σε οποιονδήποτε.
Αλλά για τα άτομα που ζουν με μια πάθηση που ονομάζεται μισοφωνία, αρχικά γνωστή ως σύνδρομο εκλεκτικής ευαισθησίας στον ήχο, αυτοί οι θόρυβοι είναι κάτι περισσότερο από ενοχλητικοί. Με τη μισοφωνία, αυτοί οι μικροί ήχοι, και πολλοί άλλοι, μπορεί να είναι εντελώς αφόρητοι.
Για να το θέσω απλά, η μισοφωνία περιλαμβάνει μια εξαιρετική ευαισθησία σε ορισμένους ήχους. Κάποια ερεθίσματα μπορεί να προκαλέσουν τόσο μεγάλη αγωνία που ως αποτέλεσμα αρχίζετε να αποφεύγετε ορισμένες καταστάσεις και άτομα. Εάν οι ήχοι φαγητού προκαλούν συνήθως αυτή την απόκριση, μπορεί να αρχίσετε να τρώτε όλα τα γεύματά σας μόνοι σας και να αποφεύγετε να πηγαίνετε σε εστιατόρια, καφετέριες ή οποιονδήποτε άλλο δημόσιο χώρο όπου μπορεί να τρώνε οι άνθρωποι.
Μικροί ήχοι, εντελώς αφόρητοι
Μερικά από τα πιο κοινά ερεθίσματα που παράγονται από άλλα άτομα, περιλαμβάνουν:
- δυνατή αναπνοή
- ρουθούνισμα
- ήχοι γραφής
- κλικ με στυλό
- θρόισμα χαρτιών ή υφάσματος
- τα ρολόγια χτυπούν
- γδάρσιμο παπουτσιών
- λιμάρισμα νυχιών
- μασώντας με ανοιχτό στόμα
- κινώντας τα χείλη ή το σαγόνι τους με μια μασητική κίνηση
Ενοχλητικοί ήχοι και θεραπεία
Επί του παρόντος δεν υπάρχουν καθιερωμένες θεραπείες για τη μισοφωνία. Ωστόσο, η Γνωσιακή συμπεριφορική θεραπεία (CBT) μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να αλλάξουν ορισμένες από τις αρνητικές σκέψεις και συσχετίσεις με τους ήχους που συνήθως πυροδοτούν μια απάντηση (Wiese, Wojcik & Storch, 2021).
Κάπως έτσι λύνεται το μυστήριο του γιατί σε ενοχλούν ορισμένοι ήχοι στη καθημερινή σου ζωή. Τουλάχιστον νιώθεις καλύτερα γιατί ξέρεις ότι δεν είσαι κανένας παράξενος άνθρωπος και κυρίως δεν είσαι ο μοναδικός που το βιώνει. Παρόλα αυτά, μέχρι να βρεθεί η λύση, έχε μαζί σου για καλό και για κακό, κανένα ζευγάρι ακουστικά ώστε να τα έχεις πάντα δίπλα σου σε περίπτωση ανάγκης.
«Φροντίστε τις αισθήσεις και οι ήχοι θα φροντίσουν τον εαυτό τους.» ~ Alice in Wonderland από τον Lewis Carroll
Βιβλιογραφικές Αναφορές
Potgieter, I., MacDonald, C., Partridge, L., Cima, R., Sheldrake, J., & Hoare, D. J. (2019). Misophonia: A scoping review of research. Journal of clinical psychology, 75(7), 1203-1218. Doi: https://doi.org/10.1002/jclp.22771
Wiese, A. D., Wojcik, K. D., & Storch, E. A. (2021). Assessment and intervention for individuals with misophonia. Journal of Health Service Psychology, 47(1), 51-60. Doi: https://doi.org/10.1007/s42843-021-00025-6
