Academy Scars… Έχω να παρακολουθήσω τα Όσκαρ (Και τις περισσότερες βραβεύσεις) από το 2010 με τον Christoph Waltz να κερδίζει το Oscar β’ ανδρικού ρόλου για το Inglorious Basterds και τον Geoffrey Scowcroft Fletcher το Oscar καλύτερου προσαρμοσμένου σεναρίου για το Precious (με μοναδική εξαίρεση φυσικά το α’ ανδρικού ρόλου του Leonardo Di Caprio για το Η επιστροφή –The Revenant, 2016).
Οι ταινίες αποτελούν ένα από τα μεγαλύτερα πάθη μου στη ζωή, κάτι σαν θεμέλιο της ψυχής μου. Ο κινηματογράφος αποτελεί ένα συναισθηματικό διάλογο ανάμεσα στα εξωτερικά αντικείμενα και τις υποκείμενες αντιστοιχήσεις τους κάπου στα βάθη του συνειδητού (ή ασυνειδήτου μας). Αποτελεί τον πιο ευθύβολο εις βάθος κατακερματισμό έξω από τα σύνορα της ασφάλειάς μας. Δημιουργεί ιστορία, ιδιωτική γλώσσα και πολυεπίπεδα στρώματα αναφοράς, σε μια ιδιωτική γλώσσα, όπως επίσης μας μεταφέρει σε άλλα χρονικά, τοπογραφικά και κοινωνικά επίπεδα. Και οι πιο πετυχημένες “συνταγές” αυτού του συνδυασμού αντικατοπρίζονταν στα Αμερικανικά Βραβεία Ακαδημίας. Αλλά πλέον δεν είναι ακριβώς το ίδιο.
Έχω τρεις έντονους προβληματισμούς. O πρώτος αναφέρεται στην ευρύτερη ανειλικρίνεια. Ο τρόπος ζωής κάποιων χωρών όπως παρουσιάζεται σε ορισμένες ταινίες (βλέπε Χαμένοι στη Μετάφραση, Ιαπωνία). Ο χαρακτηρισμός των προσώπων και οι κοινωνικοί κώδικες που διέπουν το ανθρώπινο συναίσθημα αρχίζει να γίνεται βαρετά επαναλαμβανόμενος και τέτοιο έρμαιο στην κοινωνική κριτική που αναρωτιέμαι αν όντως η ζωή είναι έτσι στην Ιαπωνία (στο Τόκυο ως επί τω πλείστω, που διαδραματίζονται και οι περισσότερες ταινίες για τη χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου), αν είναι μια εκτίμηση των Αμερικάνων – Ευρωπαίων για το τι αποτελεί καθημερινότητα ή αν εκφράζονται ευσεβείς πόθοι των Γιαπωνέζων σκηνοθετών – σεναριογράφων για την “ιδανική” τους κοινωνία.
Το δεύτερο είναι ο ρατσισμός που ενέχουν. Ας μην ξεχνάμε τα λόγια του κωμικού Κρις Ροκ (που παρουσίασε τα φετινά βραβεία Oscar) σχετικά με την έλλειψη ποικιλομορφίας στις υποψηφιότητες για τα βραβεία, καθώς οι περισσότερες είχαν “χρώμα λευκό”. Ο ίδιος άνοιξε τη βραδιά: «Καλωσήλθατε στην τελετή απονομής των βραβείων Όσκαρ, γνωστή επίσης και ως τελετή απονομής βραβείων για λευκούς» και στη συνέχεια της τελετής ανέφερε: «αντιλαμβάνεστε πως εάν είχαν υποψηφιότητες και για τους παρουσιαστές, δεν θα έπαιρνα ποτέ αυτή τη δουλειά!». Και φυσικά η ιστορία των Αμερικάνικων (αλλά και Ευρωπαϊκών βραβείων) βρίθει από ανάλογα παραδείγματα, όπου συντελεστές “άλλης εθνικότητας” παραμερίστηκαν (ή αρκέστηκαν στην απλή υποψηφιότητα). Μια πολιτική που έχει αρχίσει να αλλάζει τα τελευταία χρόνια, αλλά φυσικά σταδιακά και με αργό ρυθμό (εν αντιθέσει με τα οπτικά εφέ ή τα κοστούμια των ταινιών)…
Ο τρίτος προβληματισμός έγκειται στους ίδιους τους ηθοποιούς και τους διάφορους συντελεστές. Κάποιες φορές, το επίπλαστο “ήθος” τους απλά σου βγάζει το μάτι… Να έχεις επί παραδείγματι τον Robert John Downey Jr. (ήδη βραβευμένο με Oscar) να σηκώνεται στις Χρυσές Σφαίρες και πριν από τη βράβευση του καλύτερου ηθοποιού να αφηγείται λεπτομερώς το πώς θα ήθελε να πλαγιάσει με κάθε υποψήφια χωριστά, υποβιβάζοντάς τες σε αντικείμενα του σεξ. Επιπλέον, με βάση πάντα τις ερμηνείες… Πιστεύετε πως αξίζουν αρκετοί τα βραβεία ή τα λεφτά που κερδίζουν; Συμπεριφέρονται σαν να είσαι απλά ένας από εμάς, ενώ στη πραγματικότητα ουδεμία σχέση έχουν, πηγαίνοντας στη Χαβάη διακοπές, κάνοντας το γύρο του κόσμου ή βρίσκοντας το νέο σέξυ αφεντικό να περιμένει στο γραφείο. Για να μην αναφέρω το γεγονός ότι ουδεμία σχέση έχω με τον Chris Hemsworth, που συνήθως παίζει τέτοιους ρόλους. Και το ποσό των χρημάτων για να παίξουν αυτούς τους “εικονικά” καθημερινούς ρόλους… Oh dear! είναι απλά συγκλονιστικό. ΟΚ, κάποιες φορές (πολλές ίσως) να θέλουμε να δούμε κάτι το διαφορετικό… Αρκεί να είναι ξεκάθαρο στο μυαλό μας πως πρόκειται για μια κατάσταση μη καθημερινότητας. Αλλά για να μην τους παίρνω κι όλους σβάρνα, πολλοί από ηθοποιούς και συντελεστές εργάζονται πραγματικά σκληρά. Αλλά την βραδιά των Oscars (και των βραβείων γενικά), αυτό που έχει σημασία είναι ποιος σχεδιαστής επιμελήθηκε το φόρεμα της κάθεμίας και ποιος θεωρείται ο “ασφαλέστερος”, λιγότερο αμφιλεγόμενος προορισμός για το βραβείο.
Υπάρχουν αδιαμφισβήτητα πολύ καλές ταινίες (και από τις βραβευμένες), χωρίς αυτό να σημαίνει πως ένα βραβείο επιστεγάζει την … “αρτιότητά” τους. Ίσως η Disneyland της Έβδομης Τέχνης να βρίσκεται σε διαφορετικά μέρη, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, τα οποία πέφτουν εκεί που κάποιοι γνωρίζουν ότι θα φωτίσουν περισσότερο. Τα βραβεία είναι ισχυρά. Η ίδια η τελετή δεν είναι, όπως και οι αρχές οι οποίες πρεσβεύει τα τελευταία χρόνια -αυτή είναι και η ταπεινή μου άποψη. Γιατί χθες το βράδυ είχα τη δική μου βράβευση, την οποία θα επαναλαμβάνω όποτε και αν επιθυμώ, τιμώντας αυτές τις ταινίες που για μένα αξίζουν, χωρίς να με απασχολεί τόσο αν πρωταγωνιστεί η Gwyneth Paltrow και σκηνοθετεί ο Martin Scorsese.