Νεορεαλισμός στον ιταλικό κινηματογράφο είναι ένα από τα πιο σημαίνοντα ρεύματα στον χώρο της 7ης Τέχνης. Πέρα από το γεγονός πως ξεδιπλώνει έναν νέο κόσμο και μια νέα προσέγγιση, άσκησε επιρροή και σε πολλούς σκηνοθέτες στα κατοπινά χρόνια.
Πριν το Νεορεαλισμό
Κατά την δεκαετία του 1920 στην Ιταλία έχουμε την εγκαθίδρυση του φασιστικού καθεστώτος του Μουσολίνι στην Ιταλία. Όπως συμβαίνει σε όλα τα ολοκληρωτικά καθεστώτα ο κρατικός μηχανισμός ελέγχει τους πάντες και τα πάντα.
Έτσι, λοιπόν ο κρατικός έλεγχος δεν μπορούσε να λείπει και απο την κινηματογραφική παραγωγή. Οι περισσότερες ταινίες της εποχής αυτής ήταν μελοδράματα, κωμωδίες και επικές ταινίες . Το αποκορύφωμα της όλης προπαγανδιστικής προσπάθειας του Μουσολίνι στον κινηματογράφο ήταν η δημιουργία των Cinecittà Studios το 1937.
Ιστορικοκοινωνικά δεδομένα
Τον Ιούλιο του 1943 τα Συμμαχικά στρατεύματα κάνουν απόβαση στη Σικελία και ακολουθεί η ανατροπή του καθεστώτος Μουσολίνι. Οι Ιταλοί συνθηκολογούν και την χώρα την καταλαμβάνουν οι Γερμανοί πρώην σύμμαχοί τους. Οι μάχες στην χώρα κράτησαν ως την άνευ όρων συνθηκολόγηση των Γερμανών τον Μάιο του 1945.
Ο πόλεμος άφησε την Ιταλία στα ερείπια και την απόλυτη καταστροφή. Οι άνθρωποι πάλευαν να επιβιώσουν μέσα στις κακουχίες και την στέρηση. Πολλοί μετανάστευσαν στις ΗΠΑ, για να τα βγάλουν πέρα, ενώ παράλληλα επικρατούσε η αβεβαιότητα σε όλους τους τομείς.
Ιταλικός Νεορεαλισμός
Μέσα σε αυτό το κλίμα κάνει την εμφάνισή του και ένα νέο ρεύμα στον ιταλικό κινηματογράφο: ο Νεορεαλισμός. Το κίνημα αυτό έρχεται σε πλήρης ρήξη με το κινηματογραφικό παρελθόν της Ιταλίας. Οι σκηνοθέτες του Νεορεαλισμού ψάχνουν μέσα από τα έργα τους τον ποιητικό ρεαλισμό του Jean Renoir.
Στο επίκεντρο των Νεορεαλιστών δεν είναι πλέον ήρωες του παρελθόντος, αλλά ο καθημερινός άντρας και γυναίκα και τα προβλήματα τους. Επιπροσθέτως, οι σκηνοθέτες δεν γυρίζουν της ταινίες μέσα σε στούντιο, αλλά στην πόλη και τα ερείπια που έχουν μείνει από τον πόλεμο.
Επιπλέον, οι ηθοποιοί στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν είναι επαγγελματίες, αλλά ερασιτέχνες ή απλοί άνθρωποι. Ο Νεορεαλισμός επιδιώκει τις φυσικές αντιδράσεις των ανθρώπων κάτω από ορισμένο πρίσμα και όχι την μίμηση των ηθοποιών.
Ακόμα, ο φωτισμός των ταινιών αυτών ήταν φυσικός και υπήρχε ολική εγκατάλειψη των φανταχτερών ενδυμάτων της προηγούμενη περιόδου. Επίσης, το αίσιο τέλος δεν ισχύει στις περισσότερες από αυτές τις ταινίες. Υπάρχει αντικατάστασή του με την ζοφερή πραγματικότητα των ηρώων.
Τέλος, οι πράξεις όλων των πρωταγωνιστών ήταν αποτέλεσμα της φτώχειας, της ανεργίας και της οικονομικής καταστροφής της χώρας από την μια και της αβεβαιότητας για το μέλλον από την άλλη.
Οι πιο σημαντικές ταινίες του ρεύματος του Νεορεαλισμού:
Luchino Visconti:
1) «Ossessione»
2) «La Terra Trema»
3) «Senso»
Roberto Rossellini:
1) «Roma città aperta»
2) «Paisan»
Vittorio Se Sica:
1) «Shoeshine»
2) «The Bicycle Thief»
3) «Umberto»
