Αριστούργημα (το): Ανθρώπινο έργο (καλλιτεχνικό, ποιητικό κλπ.) φτιαγμένο με τέλειο τρόπο. <(διαχρονικό δάνειο) μεσαιωνική ελληνική (άριστ(ος) + ούργημα). Ουσιαστικό. Τυπογραφικός συλλαβισμός: α-ρι-στούρ-γη-μα. Αγγλικά: masterpiece. Γαλλικά: chef-d’œuvre. Γερμανικά: meisterwerk. Ρώσικα: шедевр. Ισπανικά: obra maestra.
Το καστ:
- Cillian Murphy ως J. Robert Oppenheimer
- Florence Pugh ως Jean Tatlock
- Emily Blunt ως Kitty Oppenheimer
- Matt Damon ως Leslie Groves
- Robert Downey Jr. ως Lewis Strauss
- Tom Conti ως Albert Einstein
- Josh Hartnett ως Ernest Lawrence
- Rami Malek ως David L. Hill
- Gary Oldman ως Harry S. Truman
- Alden Ehrenreich ως γερουσιαστής Aide
Η πλοκή:
Εμπνευσμένη από το, βραβευμένο με Πούλιτζερ, βιβλίο “American Prometheus: The Triumph and Tragedy of J. Robert Oppenheimer”. Αφηγείται την ζωή του Oppenheimer, θεωρητικού φυσικού, επικεφαλή του προγράμματος Μανχάταν στο Λος Άλαμος και πατέρα της ατομικής βόμβας.
Δείτε το trailer της ταινίας με ένα κλικ ΕΔΩ.
Αριστούργημα (το)
Αρχικά, το Oppenheimer είναι ένα αριστούργημα με την πλήρη έννοια, είναι το κινηματογραφικό magnum opus του Christopher Nolan. Και η ταινία που (δικαίως) αναμένεται να σαρώσει τα Όσκαρ. Ειδικότερα, ο Christopher Nolan κάνει (για ακόμα μία φορά) εντυπωσιακή δουλειά σε σενάριο και σκηνοθεσία. Ενώ οι ερμηνείες είναι αντάξιες (και καλύτερες) αυτών που περιμέναμε από ένα καστ γεμάτο λαμπρά αστέρια του Hollywood. Ο Cillian Murphy δίνει την ερμηνεία της ζωής του ως Oppenheimer. Επιπλέον, οι Robert Downey Jr. και Matt Damon έκλεισαν στόματα σε όσους τους αμφισβήτησαν. Η Emily Blunt είναι για ακόμα μια φορά απολαυστική. Ενώ τέλος, η Florence Pugh όντας μόλις 27, προσθέτει στο βιογραφικό της μια ακόμα συγκλονιστική ερμηνεία σε μια τεράστια ταινία.
Η ιστορία του Oppenheimer με την προσωπική σφραγίδα του Nolan
Εστιάζοντας στην ιστορία του “πατέρα της ατομικής βόμβας”. Μοιραία και με μαθηματική ακρίβεια το Oppenheimer είναι μια ταινία βαθιά μεροληπτική στον πυρήνα της. Εφόσον επιλέγει να πει την ιστορία του Oppenheimer, θα χρειαστεί να μεροληπτήσει ανεπαίσθητα. Ωστόσο, ο Nolan δεν χαρίζεται σε κανέναν, ούτε καν στον πρωταγωνιστή του. Ασκεί την κριτική του και λέει την ιστορία του Oppenheimer με όλες τις σκληρές, γυμνές αλήθειες. Καθώς και με πολλά μπρος-πίσω στον χρόνο, ως μια ταινία του Nolan που σέβεται τον εαυτό της.
Δεν κουκουλώνει, δεν αποσιωπά ή “μακιγιάρει”. Θέτει τους ήρωες tête-à-tête με τους δαίμονες και τα αμαρτήματά τους. Δεν φοβάται να τους τσαλακώσει, δεν φοβάται να τους λυγίσει δοκιμάζοντας τις αντοχές τους. Και έτσι όταν η οθόνη γεμίζει με το πρόσωπο του Cillian Murphy/Oppenheimer. Ένα πρόσωπο κουρασμένο, ταλαιπωρημένο, βαθουλωμένο κάτω απ’ το ασήκωτο βάρος των τύψεων. Γίνεται σε όλους κατανοητό ότι δύσκολα θα βρεθεί πιο σκληρός κριτής απ’ τον ίδιο μας τον εαυτό.
Christopher Nolan – CGI: 5-0 (σκορ ημιχρόνου)
Θέλει μπόλικη “κινηματογραφική μαγκία” και ταλέντο για να απαρνηθείς το CGI τόσο απόλυτα και συστηματικά. Ακόμα και τώρα (ειδικά τώρα), που όλοι θεωρούν αδύνατον να απεικονίσεις ρεαλιστικά μία ατομική έκρηξη χωρίς την βοήθεια του υπολογιστή. Ο Nolan ωστόσο δεν στερείται ούτε μαγκιάς ούτε ταλέντου. Και πάντα βρίσκει τον τρόπο. Έχει αναποδογυρίσει νταλίκες (Dark Knight) και έχει συντρίψει αεροπλάνα (Tenet). Έχει φυτέψει ολόκληρα στρέμματα με καλαμπόκι (Interstellar) και έχει βάλει ηθοποιούς χωρίς ιμάντες και εξοπλισμό προστασίας μέσα σε περιστρεφόμενο διάδρομο ξενοδοχείου (Inception). Όλα για την τέχνη του σινεμά.
Και συνεχώς ανεβάζει τον πήχη. Λες και έχει ένα προσωπικό στοίχημα με τον εαυτό του. Κάθε φορά το κερδίζει, έτσι και τώρα. Στο Oppenheimer ο Nolan έπρεπε να ξεπεράσει τον εαυτό του (ξανά). Πως θα απεικονίσεις ρεαλιστικά μια ατομική έκρηξη χωρίς CGI; Ο Nolan βρήκε τον τρόπο. Είχε όμως μπροστά του ένα ακόμα μεγαλύτερο στοίχημα. Το κοινό έχει πλέον μπουχτίσει από εκρήξεις. Οι ταινίες δράσης και οι superhero movies τις σερβίρουν “με το κουτάλι”. Πρέπει να βρει έναν τρόπο να κάνει αυτή την έκρηξη ξεχωριστή. Και τον βρίσκει.
Η έκρηξη
Ο Nolan δεν ποντάρει στο υπερθέαμα της έκρηξης. Δεν μπορεί να σοκάρει, δεν μπορεί να εντυπωσιάσει και δεν μπορεί να αγγίξει την ψυχή του κοινού με υπερθέαμα. Ό,τι και να κάνει οπτικοακουστικά … θα έχει ξαναγίνει. Όχι, δεν μπορεί να σερβίρει “ξαναζεσταμένο φαγητό”, αυτή η σκηνή ΠΡΕΠΕΙ να είναι ξεχωριστή από όλες τις άλλες. Ο Nolan θα ρισκάρει. Όσο όλος ο υπόλοιπος κινηματογραφικός πλανήτης παίζει τάβλι, ο Nolan θα παίξει σκάκι. Αποδομεί την σκηνή, αφαιρεί από παντού.
Ξεκινάει με μια αντίστροφη μέτρηση, και επενδύει μουσικά με τέτοιο τρόπο ώστε να εκτοξεύσει τους παλμούς του κοινού. Όλοι περιμένουν. Και ξαφνικά. Σιωπή. Ο Nolan μηδενίζει τα decibel, η αίθουσα γεμίζει με εκκωφαντική ησυχία. Στιγμιαίο σκοτάδι. Και μετά το σκοτάδι … το δέος.
Enola Gay, Is mother proud of little boy today?
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Nolan δεν μας δείχνει ποτέ ούτε την Χιροσίμα ούτε το Ναγκασάκι. Δεν μας δείχνει τους βομβαρδισμούς ούτε τα αποτελέσματα αυτών. Όμως δεν χρειάζεται να το κάνει. Αντίθετα, επιλέγει να μας δείξει τον λόγο που βγάζει ο Oppenheimer. Το κοινό μπροστά απ’ τον Oppenheimer χειροκρoτά και επευφημεί. Ωστόσο ο ίδιος πνίγεται, νιώθει τα χέρια του βαριά από το αίμα χιλιάδων αθώων. Προσπαθεί να βρει τι να πει. Πασχίζει, τα λόγια του πρέπει να καθρεπτίσουν τον ενθουσιασμό του ακροατηρίου. Ξεκινάει να βγάζει έναν πανηγυρικό λόγο. Και εκεί ο Nolan ξεκινάει να κάνει τα δικά του.
“Τσαλακώνει” τον χώρο και τον χρόνο σαν να είναι μια σελίδα χαρτί, όπως τόσο καλά ξέρει να κάνει. Ο Oppenheimer βλέπει μπροστά του, στα πρόσωπα στο ακροατηρίου, τον αντίκτυπο της πυρηνικής βόμβας. Βλέπει τα πρόσωπα γνωστών, φίλων, συνεργατών του να λιώνουν. Λες και η βόμβα έπεσε μέσα στην αίθουσα. Τα πρόσωπα των ανθρώπων που επί τρία ολόκληρα χρόνια δουλεύουν ασταμάτητα κάτω απ’ την καθοδήγηση του. Για να φτιάξουν μια βόμβα. Μια βόμβα που έπεσε εκείνο το πρωί, σκοτώνοντας χιλιάδες ανθρώπους. Ακριβώς σαν αυτούς που έχει τώρα μπροστά στα μάτια του.
Αξίζει να την δω;
Οχι. ΕΠΙΒΑΛΛΕΤΑΙ να την δειτε. Το Oppenheimer του Christopher Nolan είναι η πιο σημαντική ταινία του αιώνα μας. Για παραπάνω από ένα λόγους. Πέρα από το ειδικό βάρος που φέρει το όνομα του Oppenheimer. Έναν θεωρητικό φυσικό που κατάφερε το αδιανόητο. Να γίνει “ο θάνατος, ο καταστροφέας των κόσμων”. Δίνοντας στον άνθρωπο πολιτισμό την δύναμη να αυτοκαταστραφεί. Να αυτοαφανιστεί με το πάτημα ενός κουμπιού.
Ωστόσο δεν είναι μόνο αυτό. Σε μια εποχή που υπάρχει τεράστια συζήτηση για την δύναμη και τους τρόπους αξιοποίησης της Τεχνητής Νοημοσύνης. Που θέτει σε σοβαρό κίνδυνο τον κόσμο της τέχνης. Ο Christopher Nolan αποδεικνύει ότι οι άνθρωποι μπορούν να φτιάξουν αριστουργήματα χωρίς να είναι δέσμιοι ενός υπολογιστή. Το Oppenheimer πέρα από μια σπουδαία ταινία, είναι και μια τεράστια νίκη για τον κόσμο του κινηματογράφου, και της τέχνης γενικότερα. Θα την βαθμολογήσουμε με 10/10 και θα σας προτείνουμε να την δείτε οπωσδήποτε.
Μια δεύτερη ματιά:
Η ταινία Oppenheimer έχει λάβει διθυραμβικές κριτικές από κοινό και κριτικούς. Συγκεκριμένα:
IMDb: 8.6/10
Rotten Tomatoes: 93% από κριτικούς, 91% από κοινο.
Αντί επιλόγου…
Όπως ίσως ξέρετε (ή ίσως όχι), εδώ και μερικούς μήνες, σεναριογράφοι (2 Μαϊου) και ηθοποιοί (13 Ιουλίου) απεργούν. Την μεγαλύτερη και πιο μαζική απεργία που έχει αντιμετωπίσει ποτέ το Hollywood. Η απεργία αφορά θέματα όπως οι δραματικά μειωμένες οικονομικές απολαβές των σεναριογράφων, όσο και οι φόβοι για αντικατάστασή τους από την Τεχνητή Νοημοσύνη (Α.Ι.). Προσωπικά είμαστε στο πλευρό των σεναριογράφων και των ηθοποιών από την πρώτη στιγμή. Και το Oppenheimer του Christopher Nolan μας δίνει μια αφορμή να γράψουμε μερικές μας σκέψεις.
Πράγματι, θα φτάσει η μέρα (και ενδεχομένως δεν είναι τόσο μακριά) που η Τεχνητή Νοημοσύνη θα φτιάχνει στο δευτερόλεπτο εντυπωσιακά έργα τέχνης. Κάποτε θα “ζωγραφίζει” πίνακες, θα “γράφει” βιβλία, θα “συνθέτει” μουσική και θα “γυρίζει” ταινίες τόσο καλά όσο οι άνθρωποι. Όμως πάντα θα του λείπει ένα βασικό συστατικό. Η αγάπη για την τέχνη που “φτιάχνει”, και η τρέλα που συνοδεύει την αγάπη αυτή. Μια μέρα το Α.Ι. θα μπορέσει να φτιάξει το Oppenheimer, το Inception, το Dark Night, το Interstellar. Αλλά το Α.Ι. δεν αναποδογυρίζει νταλίκες ούτε θα συντρίψει αεροπλάνα για μια ταινία.
Για μια ταινία, ένα βιβλίο, ένα τραγούδι και έναν πίνακα
Όταν ανακοινώθηκε ότι ο Christopher Nolan σκοπεύει να γυρίσει την σκηνή με την ατομική βόμβα χωρίς CGI, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης επικράτησε πανδαιμόνιο. Με πολλά memes να αναφέρουν ότι θα ρίξει όντως ατομική βόμβα. Δεν έριξε (ευτυχώς), αλλά για ένα απειροελάχιστο δευτερόλεπτο πιστέψαμε ότι μπορεί και να το κάνει. Δεν μετράει μόνο ο προορισμός, είναι το ταξίδι που κουβαλάει την μεγαλύτερη σημασία. Σίγουρα, με το Α.Ι. θα μπορούμε να έχουμε εκατοντάδες νέες ταινίες στο δευτερόλεπτο. Ωστόσο το Α.Ι. ποτέ δεν θα μπορέσει να μας προσφέρει την μαγεία της αναμονής. Δεν θα μπορέσει να μας προσφέρει δέος. Το αγνό δέος ότι κάποιος έφτασε τόσο μακριά … απλά και μόνο για μια ταινία. Για ένα βιβλίο, ένα τραγούδι και έναν πίνακα.
Η τέχνη είναι πολλά πράγματα, αλλά αν την αποσυνθέσεις και φτάσεις στην ρίζα της, θα δεις ότι η τέχνη δεν είναι τίποτα παραπάνω από συναίσθημα. Και αυτό δεν θα μπορέσει ποτέ να το πετύχει η Τεχνητή Νοημοσύνη. Διότι το Α.Ι. δεν θα αγαπήσει ποτέ το σινεμά, την λογοτεχνία, ή την μουσική και την ζωγραφική. Και έτσι, μοιραία, ποτέ δεν θα μπορέσει να φτιάξει πραγματική τέχνη.
