Το ελληνικό δράμα του Γιάννη Σακαρίδη, του σκηνοθέτη του επιτυχημένου «Wild Duck» , εμφανίζεται στην ελληνική κινηματογραφική σκηνή πριν από μερικά χρόνια , το 2016. Εμπνευσμένη από το βιβλίο του Γιάννη Τσίρμπα «Η Βικτώρια δεν υπάρχει» η ταινία διαπραγματεύεται τις ζωές τεσσάρων ανθρώπων που αλληλοδιαπλέκονται με φόντο την περιβόητη και πολύβουη Πλατεία Αμερικής, που στο ελληνικό παρελθόν αποτέλεσε σημαντικό χώρο κοινωνικοποίησης μεταξύ των ανθρώπων λειτουργώντας σαν αυτό που θα αποκαλέσαμε σήμερα «η γειτονιά». Η λεγόμενη Πλατεία ένωνε, έφερνε κοντά τους κατοίκους, χάριζε ένα αίσθημα ασφάλειας, σταθερότητας, και ενίσχυε το αίσθημα του «ανήκειν» .
Μεταφερόμαστε στην Αθήνα των ημερών μας, στη «νέα Αθήνα» και σε μία από τις πολλές κοινές πολυκατοικίες με θέα την Πλατεία Αμερικής, όπου κατοικούν οι ήρωες της ιστορίας μας. Ο Μπίλι, ένας 40άρης tattoo artist, που διατηρεί παράνομα το δικό του στούντιο στο πατάρι του σπιτιού του ενώ είναι και ιδιοκτήτης ενός μπαρ με πιο ροκ πινελιές συνδέεται με μία φιλία χρόνων με τον Νάκο, έναν άνεργο συνομήλικό του που εξακολουθεί να διαμένει στο διαμέρισμα των γονιών του από τους οποίους ακούει συνέχεια παράπονα για την έλλειψη ανεξαρτησίας του. Φαίνεται ότι η πίεση για εύρεση εργασίας και δημιουργίας οικογένειας και η αποδοκιμασία που βιώνει από τους ίδιους τους γονείς του «ζορίζουν» τον Νάκο , ο οποίος οραματίζεται την εξολόθρευση των ξένων που καταφθάνουν στην πόλη του σχεδιάζοντας σχέδια εξόντωσής τους που φθάνουν μέχρι και στον θάνατό τους.
Ποιοι άλλοι πρωταγωνιστούν στο δράμα του Σακαρίδη;
Στην ταινία σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και ο Τάρεκ, ένας Σύριος πρόσφυγας , που προσπαθεί να βρει έναν τρόπο να φύγει από την χώρα με την ανήλικη κόρη του αποζητώντας απεγνωσμένα ένα αποκούμπι, το οποίο μάταια βρίσκει σε ένα τοπικό κύκλωμα διακίνησης.
Ο Σακαρίδης φαίνεται να καυτηριάζει με κωμικό και ρεαλιστικό τρόπο τον Νεοέλληνα που καταφεύγει στην ξενοφοβία ανάγοντας τους ξένους στην απόλυτη πηγή του κακού. Για τον Νάκο οι ξένοι «Μας κλέβουν τις δουλειές», «Είναι εγκληματίες», «Φταίνε για όσα μας συμβαίνουν». Στον αντίποδα , ο Μπίλι ενσαρκώνει τον αλτρουιστή, δε διστάζει να προσφέρει απλόχερα βοήθεια όταν του ζητηθεί. Η αντίθεση στους δυο χαρακτήρες κλιμακώνεται όσο παρακολουθεί κανείς την ταινία και εγείρει έντονα συναισθήματα. Έντονο είναι το στοιχείο του διδακτισμού, το οποίο δεν είναι ξένο στον ελληνικό κινηματογράφο ο οποίος το χρησιμοποιεί ιδιαίτερα για να υπογραμμίσει το αυτονόητο όταν διαπραγματεύεται ακανθώδη ζητήματα.
Τα αδιέξοδα της ελληνικής πραγματικότητας
Η αφηγηματική δεξιότητα του Σακαρίδη ( ας μην ξεχνάμε την εργασία του ως μοντέρ ) μάς επιτρέπει να διεισδύσουμε χωρίς αδικίες και διακρίσεις στην ψυχοσύνθεση όλων των εμπλεκόμενων προσώπων και να εμβαθύνουμε στις ιστορίες τους χωρίς απλοϊκές ηθικολογίες. Με γλαφυρό ύφος και ρεαλιστική ματιά σκηνοθετούνται τα μικροαδιέξοδα ενός καταρρέοντος αστικού περιβάλλοντος την χρονική στιγμή της προσφυγικής τραγωδίας. Ο Τάρεκ συγκεντρώνει ίσως περισσότερο από όλους την τραγικότητα αφού βιώνει τον βίαιο ξεριζωμό από την πατρίδα του και σαν να μην έφτανε αυτό έρχεται αντιμέτωπος και με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η ανήλικη κόρη του για να ταξιδέψει μαζί του. Η Τερέζα είναι μία δυναμική και ανεξάρτητη καλλιτέχνιδα η οποία όμως δεν μπορεί να ξεφύγει από την ανδρική καταπίεση και τοξική σχέση με έναν μαφιόζο ο οποίος αποτελεί απειλή για την ζωή της. Το μεγαλύτερο κοινό του Τάρεκ και της Τερέζας πέρα από το ότι μιλάμε για δύο τραγικά πρόσωπα είναι με σιγουριά οι τάσεις φυγής που τους κατακλύζουν. ( Ο Τάρεκ επιθυμεί να προσφύγει στο Βερολίνο και η Τερέζα στην Γαλλία). Οι δύο μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες φαίνεται να είναι από τους λίγους χώρους όπου τα όνειρα και οι φιλοδοξίες αυτών των ανθρώπων μπορούν να μετουσιωθούν.
Έτσι, έχοντας αναφερθεί στα σημαντικότερα θέματα που ξετυλίγονται μπροστά μας τον 21ο αιώνα, και όχι γενικά και αόριστα αλλά ειδικά και συγκεκριμένα στην Ελλάδα μπορούμε να κατανοήσουμε τις κοινωνικές ευαισθησίες του Σακαρίδη και τους προβληματισμούς του για τον άνθρωπο, τη φύση του , τις αδυναμίες και τις δυνάμεις του. Με την ευχέρεια του διευθυντή φωτογραφίας Γιαν Φόγκελ («Wasted Youth») να αποτυπώνει μέσα από μια πλούσια παλέτα εικόνες ξεκάθαρης κινηματογραφικής υφής αισθητοποιείται η τραγικότητα της ανθρώπινης φύσης και εντείνεται η ματαιότητα αυτής.
Γιατί αξίζει να δει κανείς την ταινία;
Η «Πλατεία Αμερικής» βραβεύτηκε από την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου με το βραβείο μοντάζ, επιβεβαιώνοντας το κινηματογραφικό ταλέντο του σκηνοθέτη. Συγκλονιστικές ήταν και οι ερμηνείες των Μπίλι ( Γιάννης Στάνκογλου) και Νάκου ( Μάκης Παπαδημητρίου) αλλά και του υπόλοιπου κάστινγκ. Αν προβληματίζεσαι, λοιπόν, για το προσφυγικό , τον ρατσισμό , την ξενοφοβία ή ψάχνεις το νόημα της ζωής ή αν απλά είσαι λάτρης του καλού κινηματογράφου , σου έχουμε τη λύση αφού η « Πλατεία Αμερικής» δεν πρόκειται να σε απογοητεύσει.
