Η Αμερική είναι ιδιαίτερα γνωστή για την βιομηχανία του θεάματός της, και στην χώρα μας τείνουμε να την συνδέουμε με τις μεγάλες τις παραγωγές, οι οποίες εμφανίζονται και αρκετά συχνά στις μεγάλες οθόνες μας, πράγμα που οφείλεται στις επιλογές των εταιρειών διανομής. Αφού αναφέρθηκα εκτενώς σε προηγούμενα άρθρα σε άλλα κινηματογραφικά κινήματα, στο Γαλλικό Νέο Κύμα και στο Νέο Κύμα του Χονγκ Κονγκ, ήρθε η ώρα για να μιλήσουμε για το ευρύτερα γνωστό κίνημα του Νέου Χόλιγουντ, που, παρά την τιτάνια φήμη του, έχει μεγάλη ιστορία, πολύ ενδιαφέρον και άπειρα κινηματογραφικά αριστουργήματα.
Νέο Χόλυγουντ
Το κίνημα αυτό ήταν το κίνημα που ακολούθησε στην Αμερική μετά της κινηματογραφικής παράδοσης που κυριάρχησε από την δεκαετία του ’30 μέχρι και του ’60 που ονομάστηκε Κλασικός Αμερικανικός Κινηματογράφος ή και Κλασικός Αφηγηματικός Κινηματογράφος. Το Νέο Χόλυγουντ, ή αλλιώς Αμερικανικό Νέο Κύμα ξεκίνησε από τα μέσα της δεκαετίας του ’60 μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του ’80. Προσοχή όμως, μην το μπερδέψετε με το Νέο Αμερικανικό σινεμά, διότι αυτό ήταν μέρος του υπόγειου κινήματος της αβαντ-γκαρντ. ‘Οπως και στο Γαλλικό Νέο Κύμα, σχετίζεται έντονα με την εμφάνιση νέων σκηνοθετών. Με την άνοδο νέων σκηνοθετών λοιπόν, επήλθε και αλλαγή του κατεστημένου: τα μεγάλα στούντιο παραγωγής απέκτησαν λιγότερο έλεγχο στις ταινίες που σκηνοθετούνταν ενώ οι σκηνοθέτες, οι σεναριογράφοι και οι ηθοποιοί ηγούνταν των ταινιών στις οποίες συμμετείχαν. Το Νέο Χόλυγουντ εμπεριέχει πολλά υποκινήματα και όλα εξαρτώνται από τον ιστορικό που γράφει για αυτό, όμως είναι σίγουρα γνωστό διότι σηματοδοτεί μια περίοδο αλλαγής στην βιομηχανία ταινιών, πρωταρχικά των Η.Π.Α.: άλλαξε η μέθοδος αφήγησης και η στρατηγική οργάνωσης των ταινιών, και, για το χρονικό διάστημα που διήρκησε τουλάχιστον, απορρίπτονταν οι μεγάλες Χολυγουντιανές επικές ταινίες, τα μιούζικαλ, και ότι είχε την άτυπη στάμπα και καθοδήγηση του Χόλυγουντ. Κοινώς, η σηματοδότηση της μεταβολής μεταξύ “Παλιού Χόλυγουντ” και “Νέου Χόλυγουντ”.
Κύρια χαρακτηριστικά και ταινίες που σηματοδοτούν την λήξη και την έναρξη του κινήματος
Με τον αέρα του Νέου Χόλυγουντ επήλθε ένας ατέρμονος ρεαλισμός, περισσότερο στυλιζαρισμένα φιλμ και πρωτοπορίες από ανθρώπους που τολμούσαν να δοκιμάσουν καινούρια πράγματα από εκείνα που είχε συνηθίσει το μάτι του Αμερικανού θεατή έως τότε. Επαναπροσδιορίστηκαν οι ταινίες με πολεμικό περιεχόμενο, οι ταινίες τρόμου αλλά και τα Γουέστερν. Παράλληλα με την αναγέννηση αυτή των κλασικών Αμεριανικών ειδών, βαρύτατα επηρεασμένη από το δεύτερο μέρος του Γαλλικού Νέου Κύματος, άλλαξαν και εξελίχθηκαν οι μέθοδοι παραγωγής και επεξεργασίας ήχου και εικόνας. Αυτό γίνεται εμφανές άλλωστε και στις πρώτες ταινίες που χαρακτηρίστηκαν ότι ανήκαν στο κίνημα από τους δημοσιογράφους, όπως είναι το Ποιός Φοβάται Την Βιρτζίνια Γούλφ; (Μάικλ Νίκολς, 1966), το Μπόνι και Κλάιντ ( Άρθοθρ Πεν, 1967) και Ο Πρωτάρης ( Μάικ Νίκολς, 1967). Την λήξη του κινήματος σηματοδοτούν το επικό ασπρόμαυρο Οργισμένο Είδωλο (Μάρτιν Σκορτσέζε, 1980), και το υποτιμημένο One From The Heart (Φράνσις Φόρντ Κόπολα, 1981).
Οι σκηνοθέτες του Αμερικανικού Νέου Κύματος
Ναι, η αναμονή ήταν αρκετή αλλά επιτέλους φτάνουμε και στο δικό μου αγαπημένο κομμάτι του άρθρου. Με μερικούς να έχουν αναφερθεί και παραπάνω, οι σκηνοθέτες ήταν εκείνοι που, θα μπορούσαμε να πούμε, διαμόρφωσαν εν τέλει το κίνημα, αλλά και το ίδιο το κίνημα διαμόρφωσε αυτούς. Ο Μάρτιν Σκορτσέζε, αρχικά, σκηνοθέτησε τις μεγαλύτερές του επιτυχίες εκείνη την εικοσαετία. Αν πιστεύετε ότι κάποια άλλη ταινία είναι η καλύτερή του, χωρίς να έχετε δει το Οργισμένο Είδωλο, να το δείτε και να το σκεφτείτε μετά. ‘Ενας ακόμα Αμερικανός σκηνοθέτης που διαμόρφωσε όχι μόνο το Νέο Χόλυγουντ, αλλά και ένα ολόκληρο είδος ταινιών, είναι ο γνωστός σε όλους, Τζον Κασσαβέτης, ο οποίος με τα Πρόσωπα (1968), την θεατρική μακρόσυρτη προσέγγισή του στην θλίψη του έγγαμου βίου και στον ενθουσιασμό των εξωσυζυγικών σχέσεων, βαραίνει το κλίμα του Νέου Χόλυγουντ με τον πιο ικανοποιητικό τρόπο. Και μιας και αναφέρθηκαν οι λέξεις βαρύ κλίμα, να μην ξεχνάμε ότι στο Νέο Χόλυγουντ εντάσσεται και Το Μωρό της Ρόζμαρι (Ρόμαν Πολάνσκι, 1968) αλλά και το απόλυτα πρωτοποριακό 2001: Η Οδύσσεια του Διαστήματος(Στάνλει Κιούμπρικ, 1968). Γενικότερα, όπως καταλαβαίνετε, το 1968 ίσως και να ήταν η πιο σημαντική χρονιά του Αμερικανικού σινεμά. Άλλοι σκηνοθέτες που μεγαλούργησαν εκείνη την περίοδο είναι ο Σύντνει Πόλακ, ο Σύντνει Λούμετ, ο Γουίλιαμ Φρίντκιν, ο ‘Αρθουρ Πεν και ο Πίτερ Μπογκντάνοβιτς. Τέλος, αξίζει να δείτε ταινίες του Μπόμπ Φόσι, που θεωρείται σύμβολο των δεκαετιών εκείνων ( All that Jazz), του Ρόμπερτ ‘Αλτμαν ( The Long Goodbye) και, φυσικά, του Φράνσις Φόρντ Κόπολα ( δεν θα αναφέρω καν τις ταινίες που σκηνοθέτησε εκείνη την εποχή, πρέπει να τις ξέρετε ήδη.
Καλή προβολή!