Ο Δανός σκηνοθέτης, Καρλ Τέοντορ Ντράγιερ, γύρισε την ταινία του, «Vampyr» μεταξύ των ετών 1931 και 1932, βασιζόμενος στο διήγημα, «Καρμίλα», από τη συλλογή του Σέρινταν Λε Φάνιου, «Μέσα σε ένα σκοτεινό καθρέφτη» (1972), που επηρέασε τον Μπραμ Στόκερ στη συγγραφή του δικού του, «Δράκουλα» (1897). Η ταινία αποτελεί την πρώτη «ομιλούσα» του σκηνοθέτη, αν και ο διάλογος (που χρειάστηκε να ηχογραφηθεί σε τρεις γλώσσες) είναι λιγοστός και πολλές φορές παρεμβαίνουν υπέρτιτλοι στην πλοκή, σαν να ήταν βωβή. Η θεματολογία του «Vampyr» είναι ανάλογη με άλλες ταινίες με βρικόλακες της εποχής, όπως το «Νοσφεράτου, μια συμφωνία τρόμου» (1922), του Φρίντριχ Βίλχελμ Μουρνάου και τον «Δράκουλα» (1931), των Universal Studios, με πρωταγωνιστή τον Μπέλα Λουγκόζι. Ο Ντράγιερ έχει «δανειστεί» τεχνικές από τα κινήματα του Γερμανικού Εξπρεσιονισμού και του Υπερρεαλισμού στον κινηματογράφο.
Στην ιστορία του «Vampyr», ο νεαρός Άλαν Γκρέι (τον οποίο ενσαρκώνει ο Βαρόνος Νίκολας ντε Γκούνζμπουργκ, υπό το ψευδώνυμο Τζούλιαν Γουέστ, που συντέλεσε στην ταινία και ως παραγωγός), ένας μελετητής του αποκρυφισμού, οδηγείτε, μέσα από τις μελέτες του, στο μικρό χωριό Κουρτεμπιέρ. Σύντομα αφότου φτάνει εκεί, ο νεαρός πρωταγωνιστής καταλαβαίνει πως στο χωριό υπάρχει μία κατάρα και οι κάτοικοι δέχονται δολοφονικές (ή σχεδόν δολοφονικές) επιθέσεις από όντα με μυτερά δόντια, που τους ρουφούν το αίμα και τους μετατρέπουν και εκείνους σε αιμοβόρους δαίμονες. Ένας μυστηριώδης άντρας (Μορίς Σουτς), που το σπίτι του γειτνιάζει με τον ξενώνα του Άλαν και έχει δύο κόρες, τη Ζιζέλ και τη Λεόνε, του δίνει ένα βιβλίο που εξηγεί τι συμβαίνει στο χωριό, τι είναι ο βαμπιρισμός (που εδώ φαίνεται να ταυτίζεται με την ψυχαναλυτική του έννοια της υπερ-σεξουαλικότητας) και πως μπορεί κανείς να τον σταματήσει. Όλα δείχνουν να οδηγούν σε μία γηραιά κυρία, τη Μαργκερίτ Σοπέν (Χένριετ Τζεράρντ) η οποία στη ζωή της υπήρξε τερατώδης και μετά το θάνατό της, οι Ουρανοί δεν δέχτηκαν την ψυχή της, αφήνοντάς τη να περιφέρεται στον κόσμο των ζωντανών, σκορπίζοντας το θάνατο και τον τρόμο.
Ο Ντράγιερ ασχολήθηκε σε διάφορες φάσεις της καριέρας του με το υπερφυσικό, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τις ταινίες του, «Vampyr» και «Μέρες Οργής» (1943), που αφορά τις μάγισσες του Μεσαίωνα. Σε ολόκληρη τη φιλμογραφία του, όμως, δεν απουσιάζουν ποτέ τα θέματα της κοινωνικής μισαλλοδοξίας, της μοίρας και του θανάτου, αλλά και της δύναμης του κακού στην επίγεια ζωή των ανθρώπων. Αντίστροφα, ίσως, απ’ ότι εδώ, στην προηγούμενη ταινία του, «Τα Πάθη της Ζαν ντ’ Αρκ» (1928), βλέπουμε την υποκρισία και την σκληρότητα της αιμοσταγούς Ιεράς Εξέτασης, που προσπαθεί να παγιδεύσει την Ιωάννα της Λωρραίνης και την εξαναγκάζει να ομολογήσει τη «βλασφημία» της, ούτως ώστε να την στείλει στην πυρά.
Η ταινία «Vampyr», ασυναίσθητα ίσως, αντικατοπτρίζει τη δυστυχία της εποχής κατά την οποία γυρίστηκε. Στην περίοδο του μεσοπολέμου, τα κινηματογραφικά στούντιο στη Δανία βρίσκονταν υπό κατάρρευση και ο Ντράγιερ δυσκολεύτηκε πολύ να βρει χρηματοδότηση. Επηρεασμένες από τα καλλιτεχνικά ρεύματα της εποχής, ο σκηνοθέτης επέλεξε να γυρίσει μία υπερρεαλιστική ταινία, με θέμα τον τρόμο, όπως πάρα πολύς κόσμος τον είχε βιώσει στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και επρόκειτο να τον βιώσει και πάλι με την άνοδο του Χίτλερ στη Γερμανία. Αν και χαμηλού, σχετικά, προϋπολογισμού, η ταινία αυτή του Ντράγιερ, όπως και η «Ζαν ντ’ Αρκ» (δύο από τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών, σύμφωνα με πολλούς κριτικούς) δεν μπόρεσαν καν να καλύψουν το κόστος τους και απέτρεψαν τον σκηνοθέτη από το να γυρίσει άλλη, έως το 1943.
Η πλοκή του «Vampyr» έχει αργό, υπνωτικό ρυθμό, σαν όνειρο, όμως ο Ντράγιερ δεν φαίνεται να χάνει ποτέ το «δρόμο» του, όπως συχνά συνέβαινε με άλλους, συγχρόνους του, avant–garde σκηνοθέτες. Ο φωτισμός είναι σίγουρα αξιοσημείωτος εδώ, όπως και ορισμένα πλάνα, με σκιές ανθρώπων που περιφέρονται «αυτόνομα» στο χώρο και μία περιοδεία στο προαύλιο μιας εκκλησίας, την οποία βλέπουμε «μέσα από τα μάτια» του πρωταγωνιστή, που κείτεται σε ένα φέρετρο και βλέπει τον ουρανό από ένα μικρό παράθυρο. Ακόμη και αν η ταινία δύσκολα συνοψίζεται σε μία πρόταση, υπάρχουν στιγμές σε αυτή που μένουν αξέχαστες στο θεατή, όπως εκείνη, στην αρχή της ταινίας, όπου ένας μυστηριώδης θεριστής, με ένα δρεπάνι ακουμπισμένο στον ώμο του, χτυπάει ένα καμπανάκι για να έρθει στη δική του πλευρά του σκεπασμένου από ομίχλη ποταμού μία βάρκα που θα τον πάει στην απέναντι όχθη. Η ταινία του Ντράγιερ είναι μία αξέχαστη εμπειρία, είτε τη δει κανείς ως ταινία τρόμου, είτε ως avant–garde, είτε καθαρά ως μία ιστορικά σημαντική στιγμή στον παγκόσμιο κινηματογράφο.
Δείτε το trailer της ταινίας στο YouTube:
