To Château de Gudanes ήταν ένα ερειπωμένο κάστρο στα Μέσα Πυρηναία (Midi-Pyrénées) μέχρι το 2013, οπότε και πέρασε στην κατοχή των Αυστραλών Karina και Craig Waters, οι οποίοι του έδωσαν και πάλι ζωή. Από τη στιγμή που ξεκίνησε η αποκατάστασή του παρακολουθώ στενά τις εργασίες που λαμβάνουν χώρα, διότι κάθε μέρα έφερνε στο φως καινούργια στοιχεία. Η αποκατάσταση δε ενός τέτοιου κτηρίου είναι μεγάλη πρόκληση για τους επαγγελματίες του είδους.
Λίγα ιστορικά στοιχεία
Στη θέση του σημερινού Château de Gudanes υπήρχε ένα άλλο μεσαιωνικό κάστρο που ανήκε στον Μαρκήσιο Louis Gaspard de Sales. Η πρώτη μαρτυρία που συναντάμε χρονολογείται περί το 1213. Αυτό καταστράφηκε κατά τη διάρκεια των γαλλικών θρησκευτικών πολέμων (1562-1598). Ένα σχέδιο του 1669 το αναπαριστά ως Προμαχώνα με πύργους και γωνιακούς πύργους που εξήχαν από τον κύριο όγκο.
Τον 18ο αιώνα ανακατασκευάστηκε πλήρως. Το Château- όπως το βλέπουμε σήμερα- χτίστηκε την περίοδο 1741-1750 και έχει έκταση 11.000 τετραγωνικά πόδια. Αρχιτέκτονας ήταν ο Ange-Jacques Gabriel, έργο του οποίου είναι το Μικρό Τριανόν (Petit Trianon) των Βερσαλλιών. Να σημειωθεί ότι ο Gabriel ήταν σημαντικός εκπρόσωπος του Νεοκλασικισμού στη Γαλλία. Ιδιοκτήτης πλέον ήταν ο Louis Gaspard de Salles, Μαρκήσιος του Gudanes. Εξέχουσες προσωπικότητες του πολιτισμού της εποχής το έχουν επισκεφτεί και έχουν διαμείνει, όπως ο Βολταίρος και ο Μοντεσκιέ. Η περίοδος ακμής του, έληξε ουσιαστικά με τη Γαλλική Επανάσταση του 1789. Ο κληρονόμος έχασε τη ζωή του και το κάστρο κατασχέθηκε. Ιδιοκτησιακά άλλαξε πολλά χέρια με την πάροδο των χρόνων, μέχρι που αγοράστηκε από τον νομό Tarn-et-Garoone ως θέρετρο διακοπών. Τις δεκαετίες ‘60 και ‘70 χρησιμοποιήθηκε τόσο το Château όσο και η γύρω περιοχή ως εγκαταστάσεις παιδικής κατασκήνωσης.
Εν συνεχεία, ανακαινίστηκε για ακόμη μια φορά το 1989. Κηρύχθηκε ιστορικό μνημείο το 1994 και μόλις το 2013 οι νέοι ιδιοκτήτες ξεκίνησαν την αποκατάστασή του που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.
Περιγραφή
To κάστρο βρίσκεται σε ένα ύψωμα, στη συμβολή των κοιλάδων της Aston και της Ariège, στη διοικητική περιοχή της Οξιτανίας. Η ευρύτερη περιοχή έχει δασική κάλυψη και έχει βοσκοτόπια.
Το κάστρο αποτελείται από ένα κεντρικό κτήριο με επτά ανοίγματα. Το κεντρικό βρίσκεται σε ελαφρά προεξοχή από την πρόσοψη αποτελώντας και τον άξονα συμμετρίας της κατασκευής. Φέρει επίσης αέτωμα με διακοσμητική παράσταση που είχε ως στόχο την επίτευξη της αρμονίας και της υψηλής αισθητικής, σύμφωνα με τις επιταγές του Νεοκλασικισμού. Αποτελείται από δύο ορόφους, εδραζόμενο σε υπερυψωμένη βάση. Η στέγη είναι από σχιστόλιθο και υπάρχουν φεγγίτες στην πρόσοψη που εξυπηρετούν στην καλύτερη εκμετάλλευση σταθερού φυσικού φωτισμού. Συνεπώς καλύπτεται η αρχή της οργάνωσης των όψεων του νεοκλασικισμού, που ορίζει τον οριζόντιο διαχωρισμό της όψης σε βάση, κορμό και στέψη.
Χαρακτηριστικό της εσωτερικής διακόσμησης του οικοδομήματος είναι η ευρεία χρήση του γύψου σε περίτεχνα διακοσμητικά μοτίβα, ενώ σε ορισμένα δωμάτια έχει χρησιμοποιηθεί σκαλιστό ξύλο. Καθρέφτες ήταν τοποθετημένοι πάνω από τα τζάκια αναδεικνύοντας τη φωτεινότητα των δωματίων. Τα δωμάτια του ισογείου είναι πλούσια διακοσμημένα και γίνεται χρήση της γυψοσανίδας στην οροφή με εκλεπτυσμένο διάκοσμο.
Όπως βλέπουμε και στην ενδεικτική κάτοψη του α’ ορόφου, το Château αποτελείται από πολλά δωμάτια στη σειρά, με στόχο να επιλύσει τα προβλήματα και να ανταποκριθεί στις ανάγκες των ενοίκων.
Χρήσεις δωματίων
Το Château de Gudanes έχει συνολικά 94 δωμάτια. Δεξιά της εισόδου βρισκόταν το δωμάτιο μουσικής και ένα μικρό σαλόνι. Στο μέσον ήταν η είσοδος. Αριστερά βρισκόταν η τραπεζαρία και η βιβλιοθήκη. Το δωμάτιο Νο.6 είχε μετατραπεί σε κουζίνα όταν το οίκημα είχε χρησιμοποιηθεί ως κατασκήνωση τις δεκαετίες ‘60 και ‘70. Επέκταση αυτού του χώρου αποτελούσε το δωμάτιο Νο. 7. Στο κέντρο του, υπάρχει ένα παρεκκλήσι, με θολωτή οροφή. Επίσης υπάρχει και μια σπειροειδής σκάλα που οδηγεί στον γυάλινο θόλο του κεντρικού πυργίσκου. Ακόμα υπήρχε αίθουσα χορού, αλλά και αίθουσα σαμπάνιας όπου φυλασσόταν ο πάγος που έφερναν από το βουνό για να διατηρηθεί ο εκλεκτός αφρώδης οίνος μέχρι να λάβει χώρα κάποια κοινωνική εκδήλωση. Ο επάνω όροφος περιελάμβανε κυρίως κρεβατοκάμαρες και καθιστικά.
Η μεγάλη κεντρική σκάλα ήταν συνώνυμη με την κοινωνική τάξη του ιδιοκτήτη του Château (όπως συμβαίνει και σε κάθε άλλο κτήριο αυτής της περιόδου κατ’ εφαρμογή των επιταγών του Νεοκλασικισμού). Σε αυτή την περίπτωση έφερε τίτλο και ιδιοκτήτης σιδηρουργείων. Συνεπώς δικαιολογούνται τα περίτεχνα και πλούσια διακοσμημένα κιγκλιδώματα.
Η αποκατάσταση
Όπως ήδη ανέφερα, οι νέοι ιδιοκτήτες ξεκίνησαν το 2013 εργασίες αποκατάστασεις του Κάστρου. Όταν πήγαν να το δουν πριν προβούν στην αγορά, επισκέψιμα ήταν μόνο τα 4 από τα 94 δωμάτια. Το Château ήταν σχεδόν κατεστραμμένο. Στα υπόλοιπα είτε είχε καταρρεύσει τμήμα του δαπέδου είτε τμήμα της οροφής. Μούχλα και μανιτάρια είχαν φυτρώσει παντού. Κατά τη διάρκεια των εργασιών ανακάλυπταν νέα στοιχεία του Château από τις διάφορες περιόδους και τους κατά καιρούς ιδιοκτήτες του.
Σημαντικό επίσης είναι το γεγονός πως οι ιδιοκτήτες επιδιώκουν τη διασφάλιση της μελλοντικής βιωσιμότητας του Κάστρου. Όχι μόνο την οικονομική βιωσιμότητα, αλλά στοχεύουν και στη χρήση ενεργειακά αποδοτικών πρακτικών και φιλικών προς το περιβάλλον. Επαναχρησιμοποιούν και ανακυκλώνουν στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τα οικοδομικά υλικά. Χτίζουν με τα υλικά που βρίσκουν στον χώρο και αν αυτά δεν επαρκούν τότε προμηθεύονται από άλλα κτήρια της περιοχής. Τέλος, σώζουν και μικροαντικείμενα που βρίσκονται στους χώρους, είτε διακοσμητικά είτε χρηστικά.
Δεν είναι πρόθεση των ιδιοκτητών να το κάνουν μουσείο. Θέλουν να του ξαναδώσουν ζωή και ο επισκέπτης να μπορεί να φανταστεί τις επικρατούσες συνθήκες της εποχής. Θέλουν να αποτελέσει ένα ταξίδι στο παρελθόν και να δώσουν την εμπειρία της ζωής στο κάστρο κατά τη βασιλεία του Λουδοβίκου XIV. Όλες οι εργασίες λαμβάνουν την έγκριση της επιτροπής Ιστορικών Μνημείων της Γαλλίας.
Πηγές άρθρου
Château de Gudanes. Επίσημη ιστοσελίδα. Ανακτήθηκε από https://www.chateaugudanes.com/.
(τελευταία πρόσβαση 12/05/2020)
RESSOURCES- La médiathèque numérique culturelle. Ανακτήθηκε από https://ressourcespatrimoines.laregion.fr/accueil
(τελευταία πρόσβαση 12/05/2020)
Roth (2018). Chateau de Gudanes & the Restoration of History. Ανακτήθηκε από
https://www.roth.com.au/blog/chateau-de-gudanes-the-restoration-of-history/. (τελευταία πρόσβαση 12/05/2020)
