Κλείσε τα μάτια σου και σκέψου την ζωή σου σε ένα μαύρο κουτί. Κλείσε τώρα τα αυτιά σου και σκέψου την ζωή σου στο αθόρυβο. Συνδύασε τα αυτά και φαντάσου την ζωή σου στερούμενος το δώρο τόσο της όρασης και της ακοής. Πως θα ξεφύγεις από αυτό; Πώς θα επικοινωνήσεις με τους γύρω σου; Πως θα μετατρέψεις την ζωή σου από αθόρυβη και σκοτεινή , σε φωτεινή και φλύαρη; Πως ουσιαστικά θα ζήσεις; Μοιάζει αδιέξοδο κι όμως μάλλον δεν είναι. Είναι η ζωή της Έλεν Κέλερ.
Ποια ήταν η Έλεν Κέλερ;
Η Έλεν Άνταμς Κέλερ γεννήθηκε στην Αλαμπάμα το 1880 και ήταν Αμερικανίδα συγγραφέας, λέκτορας και ακτιβίστρια. Σε ηλικία 19 μηνών και ως συνέπεια μιας αρρώστιας (μηνιγγίτιδα ή οστρακιά) έχασε τόσο την όραση όσο και την ακοή της. Μέχρι τότε είχε προλάβει να αναπτύξει μια υποτυπώδη επικοινωνία με την εξάχρονη κόρη του μάγειρα. Εκείνη αντιλαμβανόταν τις χειρονομίες της και ως την ηλικία των επτά ετών είχαν μαζί επινοήσει 60 απλές χειρονομίες, που απλοποιούσαν την καθημερινότητά της και την μεταξύ τους επικοινωνία.
Πέραν αυτού, η Έλεν ζούσε σε πλήρη απομόνωση. Δεν είχε καμία απολύτως επίγνωση του περιβάλλοντος. Ζούσε και δρούσε σαν αγρίμι σπάζοντας αντικείμενα, αρπάζοντας τροφή από τα πιάτα της οικογένειάς της και μουγκρίζοντας σαν θηρίο, όταν κάποιος προσπαθούσε να την ηρεμήσει. Είχε ακόμα έντονες εκρήξεις οργής και τα συναισθήματα καθώς και οι αντιδράσεις της βρίσκονταν σε μεγέθυνση. Με την πάροδο του χρόνου άρχισε να γίνεται περισσότερο επιθετική και να χτυπάει ακόμα και την μοναδική της φίλη, ενώ τα περισσότερα μέλη της οικογένειάς της είχαν παραιτηθεί από κάθε προσπάθεια εκπολιτισμού της.
Η δασκάλα της
Η μητέρα της όμως δεν τα έβαλε κάτω. Συνέχισε να ψάχνει λύσεις ώσπου το 1886 αποφάσισε να απευθυνθεί σε μια σχολή τυφλών στην Βοστώνη. Ο διευθυντής της σχολής ανέθεσε την περίπτωση της Έλεν σε μια εικοσάχρονη δασκάλα, πρώην μαθήτρια της σχολής με προβλήματα όρασης, την Άν Σάλιβαν. Όταν η Άν έφτασε στο σπίτι της Έλεν, άρχισε να τη διδάσκει σχηματίζοντας στη νοηματική, τις λέξεις διάφορων αντικειμένων στην παλάμη της. Στην αρχή η Έλεν έδειξε περιέργεια, όμως σύντομα αρνήθηκε κατηγορηματικά να συνεργαστεί. Παρά την απογοήτευση της η Σάλιβαν δεν το έβαλε κάτω. Ζήτησε από τους γονείς της μικρής να απομονωθεί με το παιδί σε ένα μικρό σπίτι μέσα στη φυτεία της οικογένειας, ώστε να αφοσιωθούν απερίσπαστα στο σκοπό τους. Με τεράστια υπομονή και επιμονή συνέχισε να εργάζεται με την ίδια μέθοδο προσπαθώντας να την κάνει να ταυτίσει κάθε αντικείμενο με μια λέξη. Παρά όμως τις μεγάλες προσπάθειες της δασκάλας, το μάθημα δεν απέδιδε καρπούς.
Όλα άλλαξαν περίπου ένα μήνα μετά την άφιξη της όταν είχε στριμώξει τη μικρή Έλεν σε μια αντλία νερού στον κήπο. Στο ένα χέρι του παιδιού έριχνε νερό και στο άλλο της συλλάβιζε τη λέξη στην νοηματική. Τότε για πρώτη φορά, η Έλεν ανέλπιστα συνειδητοποίησε αυτό που η δασκάλα προσπαθούσε να της μεταδώσει, ότι δηλαδή η λέξη που της “συλλάβιζε” στη μια παλάμη αντιστοιχούσε με εκείνο το πράγμα που της δρόσιζε το άλλο χέρι, δηλαδή το νερό. Το μυαλό της μικρής Έλεν ξύπνησε, το σκοτάδι καθάρισε και ο ενθουσιασμός της ξεχείλισε. Ως τη νύχτα είχε μάθει 30 λέξεις και σε έξι μόλις μήνες είχε κατακτήσει 625 λέξεις.
Τα επιτεύγματά της
Τα επιτεύγματά της όμως δεν τελείωσαν εκεί. Παρακολούθησε μαθήματα για τυφλούς και κωφούς και αφού ολοκλήρωσε τον πρώτο κύκλο σπουδών έγινε δεκτή στο κολέγιο Radcliffe. Όταν αποφοίτησε, αφοσιώθηκε στο να μάθει να επικοινωνεί όσο καλύτερα μπορούσε με τους γύρω της. Έμαθε λοιπόν να μιλάει, να «ακούει», αγγίζοντας με τα χέρια της τα χείλη και τον λαιμό των συνομιλητών της, να διαβάζει με τη μέθοδο Braille και να χρησιμοποιεί τη νοηματική. Έμαθε γερμανικά, γαλλικά, ελληνικά και λατινικά και ταξίδεψε σε 40 χώρες όπου και έδινε διαλέξεις υπέρ των δικαιωμάτων των αδυνάτων, αλλά και μεταδίδοντας φιλειρηνικά μηνύματα. Έγραψε δώδεκα βιβλία και πολλά άρθρα, καθώς επίσης και την αυτοβιογραφία της με την βοήθεια της δασκάλας της. Ο πρόεδρος Τζόνσον της απένειμε το μετάλλιο, «Presidential Medal of Freedom», μια από τις μεγαλύτερες τιμητικές διακρίσεις στην Αμερική.
Κανένας απαισιόδοξος δεν ανακάλυψε ποτέ το μυστικό των αστεριών ούτε ταξίδεψε ποτέ σε μια άγνωστη γη.
Το τέλος της
Η Έλεν πέθανε στον ύπνο της το 1968 σε ηλικία 88 ετών. Η δασκάλα της είχε φύγει από τη ζωή πολύ νωρίτερα, το 1936, ενώ η Έλεν παρέμεινε μαζί της μέχρι την τελευταία στιγμή. Η περίπτωσή της, διαδόθηκε παγκοσμίως τόσο μέσω ενός θεατρικού έργου όσο και λόγω μιας ταινίας (με την βιογραφία της) με τίτλο: Τα χρόνια στο σκοτάδι.
Κανείς δεν θα μάθει ποτέ τι ήταν εκείνο που την ενεργοποίησε εκείνη την μέρα όταν νερό έτρεχε στο χέρι της. Τι ήταν αυτό που της γέννησε την δίψα να μάθει και το κίνητρο να προοδεύσει. Μα αν το βρήκε εκείνη που είχε δεμένα μάτια και βουλωμένα αυτιά σίγουρα μπορείς να το βρεις και εσύ. Η περίπτωση της Έλεν Κέλερ μας δείχνει ότι τίποτα δεν είναι αδύνατο, γι’ αυτό σκέψου το άλλη μία φορά προτού ξαναπείς «δεν μπορώ να το κάνω αυτό». Όλα μπορείς να τα καταφέρεις με όρεξη και ανοιχτό μυαλό. Όπως και η ίδια είπε «Η ζωή είναι μια τολμηρή περιπέτεια ή δεν είναι τίποτα άλλο».
