Ίσως το αρχικό ενδιαφέρον πολλών για την αρχιτεκτονική φωτογραφία να ξεκίνησε από τα ταξίδια. Υπέροχα, εντυπωσιακά, τεράστια κτίρια που βλέπουμε για πρώτη φορά από κοντά μας ωθούν στο να τα αποτυπώσουμε όσο το δυνατόν καλύτερα. Στην ιδέα ότι μπορεί να μην έχουμε ξανά την ευκαιρία να τα θαυμάσουμε από κοντά, προσπαθούμε να τα απαθανατίσουμε από πολλές οπτικές γωνίες. Κι εκεί ξεκινά η περιέργεια για το πώς θα μπορέσουμε να βγάλουμε εκπληκτικές φωτογραφίες, ασυνήθιστες ίσως, που να κρατάνε όμως τον ιδιαίτερο χαρακτήρα του κάθε κτίσματος. Στην πορεία αυτή, παρατηρούμε ότι μπορούμε να ανέβουμε επίπεδο εφαρμόζοντας μερικές απλές τεχνικές, όσον αφορά τη σύνθεση τουλάχιστον. Στόχος μας, οι λήψεις να ξεπερνούν αισθητικά τις συνηθισμένες και να τραβούν το βλέμμα του θεατή.
Στη συνέχεια, θα δούμε μερικές βασικές τεχνικές σύνθεσης που θα βοηθήσουν να κατανοήσουμε όχι μόνο τις ειδικές απαιτήσεις της αρχιτεκτονικής φωτογραφίας αλλά και τη σύνθεση στην φωτογραφία γενικότερα.
Γιατί να φωτογραφίσουμε;
Το γιατί σηκώνουμε τη φωτογραφική μας μηχανή για να κάνουμε τη λήψη, τι είναι εκείνο που μας διεγείρει το ενδιαφέρον, είναι προφανές. Εύκολο να απαντηθεί αν πρόκειται να φωτογραφίσουμε ένα πολύ ψηλό κτίριο, όπως είναι ο πύργος του Άιφελ ή ένα αρχαίο κτίσμα όπως οι πυραμίδες της Γκίζας. Το κίνητρο είναι ίσως το σημαντικότερο κριτήριο για να αποφασίσουμε ποιο κτίριο θα φωτογραφίσουμε και με ποιον τρόπο. Τι μας αφήνει εντυπωσιασμένους; Τι παγερά αδιάφορους; Το φωτογραφικό μας ένστικτο θα μας βοηθήσει να στρέψουμε σωστά το βλέμμα (και το φακό) και να βγάλουμε τις φωτογραφίες που οραματιζόμαστε.
Ίσως από κοντά, μερικές λεπτομέρειες που μας τραβούν την προσοχή, να αποτελέσουν τη βάση για μια σειρά εντυπωσιακών εικόνων. Ίσως από μακριά, το περίγραμμα του κτιρίου να μας δώσει την ιδέα να δημιουργήσουμε εξαιρετικές εικόνες σιλουέτας. Σημαντικό είναι η τελική σύνθεση να ανταποκρίνεται σ’ αυτό που έχουμε σκοπό να αποδώσουμε.
Βασικά πράγματα πρέπει να υπάρχουν πάντα στο μυαλό μας ώστε να αποφύγουμε κοινά λάθη. Ο ορίζοντας και οι οριζόντιες γραμμές καλό είναι να είναι επίπεδα και αντίστοιχα οι κάθετες δομές. Η φωτογραφία σωστά εστιασμένη και ευκρινής (εκεί που πρέπει ή εκεί που θέλουμε). Φυσικά οι κανόνες είναι για να καταπατούνται, οπότε η δημιουργικότητα θα μας υπαγορεύσει ποιον κανόνα και πότε θα τον παραβούμε. Σε γενικές γραμμές όμως, οι ευθείες και ευκρινείς φωτογραφίες δεν είναι ποτέ άχρηστες!
Γραμμές- Οδηγοί
Οι γραμμές- οδηγοί βοηθούν σημαντικά στο να αναδειχθεί το θέμα μιας φωτογραφίας. Το βλέμμα του θεατή οδηγείται με τέτοιο τρόπο ώστε σταδιακά να “διαβάσει” όλη τη φωτογραφία και να καταλήξει στο κυρίως θέμα. Στην φωτογραφία αρχιτεκτονικών δομών, στοιχεία όπως επιμήκεις σκάλες, περίτεχνοι κίονες, κλπ. μπορούν να χρησιμεύσουν για να κατευθύνουμε το βλέμμα. Η δημιουργικότητα και το κίνητρό θα μας αφήσουν να αποφασίσουμε ποιος θα είναι ο τελικός προορισμός, το σημείο ενδιαφέροντος της φωτογραφίας. Το μικρό αυτό ταξίδι του θεατή θα πρέπει να είναι τόσο διασκεδαστικό όσο και ευχάριστο, χωρίς πάντα να υπακούει σε ειδικούς κανόνες. Η προοπτική που θέλουμε να αποδώσουμε και η οποία χρησιμοποιεί τις γραμμές οδηγούς, θα τονίζει την ιδιαιτερότητα του κτιρίου και τον χαρακτήρα του. Όπως ο κανόνας των τρίτων, έτσι και οι γραμμές οδηγοί θα βάλουν το πλαίσιο πάνω στο οποίοι θα κινηθούμε δημιουργικά.
Σημαντικές λεπτομέρειες
Απομονώνοντας λεπτομέρειες που μπορούν να λειτουργήσουν αυτόνομα σε μία φωτογραφία, μπορούμε να δημιουργήσουμε εκπληκτικές εικόνες. Στοιχεία μιας κτιριακής δομής όπως κλιμακοστάσια, περίτεχνες προσόψεις και παράθυρα, αποτυπώνονται με κατάλληλο τρόπο, είτε θέλουμε να αποκαλύψουμε το που ακριβώς βρίσκονται, είτε όχι. Εδώ βρίσκει εφαρμογή και η μινιμαλιστική, ακόμα και η αφηρημένη (abstract) φωτογραφία.
Συμπεριλαμβάνοντας το περιβάλλον
Πολλές φορές για να πούμε μια φωτογραφική ιστορία, χρειάζεται να συμπεριλάβουμε αρκετά διαφορετικά στοιχεία έτσι ώστε να την πούμε ολοκληρωμένα. Έτσι και στην αρχιτεκτονική φωτογραφία, βάζοντας στο κάδρο το περιβάλλον του κτιρίου θα μπορέσουμε να αποδώσουμε με ακρίβεια τον χαρακτήρα του. Για παράδειγμα, ένα εγκαταλελειμμένο κτίριο θα ενισχυόταν από την ύπαρξη άγριων φυτών ή σπασμένων τζαμιών. Μία εξοχική κατοικία από μία συστάδα δέντρων και έναν καταπράσινο κήπο. Σε κάθε περίπτωση, συμπεριλαμβάνοντας τα ανάλογα στοιχεία, η δυναμική της φωτογραφίας αλλάζει δραματικά και με τις κατάλληλες τεχνικές η ιστορία μας γίνεται πλήρης.
Συμμετρία
Από την εποχή των κορυφαίων ζωγράφων, η συμμετρία ήταν η εκλογή για να αναδειχθεί το θέμα και να αποδοθεί βάθος (ή ύψος). Στην αρχιτεκτονική φωτογραφία η συμμετρία προσδίδει ισχύ, δυναμική στη σύνθεση και βάθος. Η επίδραση της συμμετρίας σε συνδυασμό με την κατάλληλη προοπτική θα απογειώσει την τελική εικόνα. Δομές που αντανακλώνται σε επιφάνειες η σε νερό μπορούν επίσης να αποδοθούν με συμμετρική φωτογραφική σύνθεση.
Η αρχιτεκτονική φωτογραφία μπορεί ως είδος να ακούγεται εξειδικευμένο και απαιτητικό, ωστόσο η μελέτη του, μπορεί να μας βοηθήσει στην καθημερινή ενασχόληση με τη φωτογραφία. Οι γραμμές, οι επιβλητικοί όγκοι και οι ανεξάντλητες λεπτομέρειες των κτιρίων μας διδάσκουν ότι τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται με την πρώτη ματιά. Υπέροχες φωτογραφίες κρύβονται καλά κάτω από τη μύτη μας. Εφαρμόζοντας απλές τεχνικές και με γνώμονα τη δημιουργικότητα θα καταφέρουμε δυνατές συνθέσεις και ολοκληρωμένες φωτογραφικές ιστορίες.
