Πρώτη φωτογραφία, ποια είναι και πότε πραγματοποιήθηκε; Η φωτογραφία είναι η επιστήμη της δημιουργίας οπτικών εικόνων, μια τέχνη με τεράστια απήχηση στη σημερινή κοινωνία. Θεωρείται αγαπημένο χόμπι πολλών ατόμων και όχι μόνο, καθώς ένα ευρύ φάσμα καλλιτεχνών ασχολούνται επαγγελματικά μαζί της. Η χρήση της 8ης τέχνης είναι πλέον καθημερινή, και σχεδόν απαραίτητη σε όλους μας. Χρειάστηκε όμως, πολύς κόπος και αρκετή προσπάθεια για να γίνει η αρχή και σήμερα να έχουμε με ένα απλό κλικ, μία φωτογραφία.
Οι πρώτες προσπάθειες
Ο Γερμανός Johan Heinrich Schulze το 1725 επιχείρησε να πραγματώσει την πρώτη φωτογραφική λήψη, πετυχαίνοντας την αποτύπωση του φωτός σε φωτοευαίσθητο χαρτί από άλατα αργύρου, χωρίς όμως να γίνει δυνατή η στερέωση των ειδώλων των αντικειμένων πάνω στο χαρτί. Το εγχείρημα αυτό έμεινε γνωστό ως η πρώτη εφήμερη φωτογραφία.
Η πρώτη διασωζόμενη φωτογραφία
Το 1826 ο Γάλλος επιστήμονας Joseph Nicéphore Niépce θεωρείται ο πρώτος φωτογράφος στο χρονικό της ιστορίας της ανθρωπότητας, καθώς κατάφερε να αποτυπώσει σε “θετικό” την πρώτη διασωζόμενη φωτογραφική εικόνα. Στη πρώτη φωτογραφία παρουσιάζονται οι στέγες των κτιρίων που φαίνονται από το παράθυρο στον πάνω όροφο του σπιτιού του, στο Chalon-sur-Saône, περιοχή της ανατολικής Γαλλίας. Η φωτογραφία από το περιεχόμενο που απεικονίζει ονομάστηκε “Θέα από το παράθυρο στο Le Gras”.
Η διαδικασία της ανακάλυψης
Η διαδικασία λήψης της πρώτης φωτογραφίας ήταν πολύ πιο περίπλοκη από το σημερινό κλικ της φωτογραφικής μηχανής. Μπορεί η εικόνα του Niépce να φαίνεται μια απλή κοκκώδες λήψη, αλλά για τη σύλληψη της χρειάστηκε να εκτεθεί οχτώ ώρες στον ήλιο, όσο και ο χρόνος που χρειάζεται για την ολοκλήρωση της κίνησής του από την ανατολή στη δύση. Με αποτέλεσμα να φωτίζεται και στις δυο πλευρές του κτιρίου.
Με την καταφυγή σε ένα είδος ασφάλτου, την ιουδαϊκή άσφαλτο, και τη στωικότητα του Niépce για την πολύωρη διαδικασία έκθεσης, επιτεύχθηκε η αποκαλούμενη από τον ίδιο, τεχνική της ηλιογραφίας ή αλλιώς “light writing”. Με τη χρήση σκοτεινού θαλάμου αποτύπωσε την εικόνα πάνω σε πλάκα κασσίτερου. Στο φύλλο κασσίτερου χρησιμοποίησε το βιτουμένιο της Ιουδαίας, υλικό που σκληραίνει στην έκθεση φωτός, δημιουργώντας σταδιακά μια αποτύπωση. Η άσφαλτος που δεν εκτέθηκε στον ήλιο, παρέμεινε ευμετάβλητη και την αφαίρεσε με λεβάντα και μείγμα πετρελαίου. Η πρώτη φωτογραφία ήταν έτοιμη.
Η ιδιαιτερότητα αυτής της τεχνικής είναι ότι η εικόνα δε μπορεί να αναπαραχθεί η να εκτυπωθεί. Η αποτύπωση της ηλιογραφίας είναι μοναδική και καθιστά αδύνατη την ύπαρξη αντιγράφου. Επιπλέον, το αποτέλεσμα εμφανίζεται επαρκώς κάτω από ειδικό φωτισμό και συγκεκριμένες γωνίες. Δεν ήταν η πρώτη φορά που χρησιμοποιήθηκε η τεχνική της ηλιογραφίας, καθώς ο Niépce ανακάλυψε την ευρεσιτεχνία του περίπου το 1822.
Οι προσπάθειες του εφευρέτη ξεκίνησαν το 1816, όπου και αποτύπωσε σε ένα φύλλο χαρτιού τη θεά από το παράθυρο του εργαστηρίου του, χρησιμοποιώντας χλωριούχο άργυρο. Μία δοκιμή δίχως να επιτύχει τη στερέωση της εικόνας πάνω στο φύλλο χαρτιού. Η αποτύπωση στο φως της ημέρας έγινε μαύρη και χάθηκε το αρνητικό που είχε δημιουργηθεί. Ο ίδιος την είχε ονομάσει ‘Retinas’ (αμφιβληστροειδής χιτώνας ματιού).
Ο θάνατος και η αναγνώριση
Η ανακάλυψη αυτή, που αρκετοί είχαν προσπαθήσει να καταφέρουν, δε διαδόθηκε και ο Niépce πέθανε χωρίς κάποια αναγνώριση το 1831. Αν και θα μπορούσε να αποτελέσει ορόσημο στη βιομηχανική επανάσταση η πρώτη φωτογραφία που με κόπο τραβήχτηκε το 1826, χάθηκε και βρέθηκε πολύ αργότερα το 1952 παρατημένη σε μια σοφίτα, μέσα σε ένα κιβώτιο. Ο ιστορικός της φωτογραφίας Helmut Gernsheim ανακάλυψε εκ νέου την πρώτη φωτογραφία, ανταμείβοντας τον Joseph Nicéphore Niépce με τον τίτλο του εφευρέτη της φωτογραφίας. Σήμερα βρίσκεται στο πανεπιστήμιο του Τέξας στη συλλογή Helmut Gernsheim.
