Αναρωτηθήκατε ποτέ αν τα όνειρα έχουν μελωδία; Πώς ακούγεται ένα μελαγχολικό ανοιξιάτικο σούρουπο με απαλό μυρωδάτο άνεμο; Έχει ήχο η νοσταλγία; Η απάντηση είναι μία και λέγεται shoegaze. Ένα είδος που οι περισσότεροι θα ισχυριστούν ότι δεν είχαν ακουστά μέχρι σήμερα, όμως σίγουρα κάπου θα έχουν ξανακούσει τη γλυκιά μελαγχολία που το συνοδεύει.
Η ονομασία του δεν είναι εξακριβωμένο από που προκύπτει. Ίσως το γεγονός ότι οι ιδιαίτερες παραμορφώσεις της κιθάρας που κυριαρχούν και το ονειρικό στοιχείο, υποβάλουν τους ακροατές σε μια εσωτερική αναζήτηση, που τους αφήνει αδύναμους τη στιγμή της ακρόασης να εμπλακούν σε οποιαδήποτε κοινωνικοποίηση, μένοντας μόνοι με τις σκέψεις τους, κοιτώντας κυριολεκτικά τα παπούτσια τους (shoe-παπούτσι, gaze-ρεμβάζω).
Η shoegaze μεσουράνησε μετά τα τέλη της δεκαετίας του 80 και κατά τη διάρκεια των 90s, εκφράζοντας τη βαθιά μελαγχολία και απαισιοδοξία των νέων της εποχής εκείνης κατά τρόπο γλυκόπικρο. Χαρακτηρίζεται από εκτεταμένη χρήση πεταλιών για την ανάγκη των εφέ που ισορροπούν ανάμεσα στην ψυχεδέλεια και την post punk, την indie και την dream pop.
Πάμε λοιπόν να δούμε την τελική δεκάδα όπως διαμορφώθηκε από το Pitchfork:
10. Swervedriver, “Mezcal Head” (1993)
Παρότι πρόκειται για ένα είδος που χαρακτηρίζεται από ιδιαίτερη εσωστρέφεια και ονειροπόληση, η shoegaze έχει και τα ξεσπάσματά της. Το δεύτερο album των Swervedriver, “Mezcal Head” είναι εξωστρεφές και δυναμικό, συνεχίζοντας και κλιμακώνοντας την ατμόσφαιρα του πρώτου album τους, “Raise”, πατώντας τα γκάζια και αγκαλιάζοντας τη rock πλευρά του είδους.
9. Catherine Wheel, “Chrome” (1993)
Το ’93 έχει την τιμητική του όπως φαίνεται. Για το δεύτερος album τους, οι Ca5therine Wheel αποφασίζουν να προσλάβουν τον ιθύνων νου των Pixies και Throwing Muses, Gil Norton, ως παραγωγό. Αποτέλεσμα της συνεργασίας αυτής είναι ένα διαμαντάκι με πιο καθαρές κιθάρες, μεταλλικό ήχο και αιθέρια φωνητικά να στροβιλίζονται όλα μαζί σε ένα ονειρικό στρόβιλο με μικρές ρανίδες επιθετικότητας μέσα.
8. Lush, “Gala” (1990)
Από τους πρωτοπόρους της shoegaze, οι Lush είναι άξιοι της προσοχής μας ανεξαρτήτως είδους. Το Gala είναι αυθάδες αλλά και αρμονικό, με αέρινα και ευχάριστα φωνητικά και μελωδίες, που ενώ είναι μελαγχολικές καταφέρνουν να κρατούν τις εντάσεις ψηλά, χωρίς υπερβολές. Ένας άξιος εκπρόσωπος του είδους και must listen για όσους ξεκινούν να ακούν shoegaze. Προσωπικά αγαπημένο το “Sweetness and Light”.
7. Slowdive, “Just for a Day” (1991)
Λίστα για τη shoegaze χωρίς τους αγαπημένους Slowdive δεν γίνεται. Άλλος ένας θεμέλιος λίθος του είδους, χαρακτηριστικό παράδειγμα προσέγγισης του είδους με μια πιο ονειρική και gloomy διάθεση. Η αισθητική του που θυμίζει κάτι από τη δεκαετία του 80, με gothic rock επιρροές και εφέ από άλλο κόσμο, σε συνδυασμό με τα σχεδόν spiritual φωνητικά των Neil Halstead και Rachel Goswell, σε ταξιδεύουν σε άλλους γαλαξίες.
6. The Verve, “A Storm in Heaven” (1993)
Όχι, το Bittersweet Symphony δεν είναι το μοναδικό τους τραγούδι. Πίσω στη δεκαετία του 90, πριν γίνουν ανάρπαστοι με αυτό το χιτάκι, οι Verve ήταν βουτηγμένοι στην ψυχεδέλεια και τις παραμορφωμένες κιθάρες. Τα φωνητικά του Richard Ashcroft μοιάζουν να ταξιδεύουν νωχελικά στον αέρα, σε έναν εκπληκτικό ταίριασμα με την παθιασμένη κιθάρα, δημιουργώντας μια ζαλιστική ατμόσφαιρα.
5. Ride, “Going Blank Again” (1992)
Το δεύτερο album των Ride αποτελεί σημείο αναφοράς της εμπορικής επιτυχίας της shoegaze, η οποία βρίσκεται πλέον στο ζενίθ της, καθώς οι ακροατές ανακαλύπτουν την ομορφιά των παραμορφωμένων κιθαριστικών μελωδιών. Αρκεί να αναφερθεί ότι κατέκτησε την 5η θέση στα βρετανικά charts και το άξιζε, καθώς το “Going Blank Again” αναβλύζει αυτοπεποίθηση και νεανική τρέλα.
4. My Bloody Valentine, “Isn’t Anything” (1988)
Αν η Αγγλία είναι το μαιευτήριο της shoegaze, τότε η περήφανη μητέρα της είναι οι My Bloody Valentine. Όλα ξεκίνησαν από το EP τους “You Made Me Realise” και εδραιώθηκαν στο “Isn’t Anything” τρεις μήνες μετά. H δουλειά αυτή αποκρυσταλλώνει επιτυχημένα την εσωστρέφεια του είδους, με μελωδίες που αιθεροβατούν μεταξύ ενός ονείρου και της επώδυνης πραγματικότητας.
3. Ride, “Nowhere” (1990)
Ήταν δεν ήταν στην εφηβεία, όταν το καλοκαίρι του 1990 οι Ride ολοκλήρωσαν τις ηχογραφήσεις του ντεμπούτου album τους. Με indie διαθέσεις και επιρροές από Sonic Youth, Stone Roses, The Cure, αλλά και My Bloody Valentine στο οπλοστάσιο τους, δημιουργούν το “Nowhere”, ένα αξιοπρόσεχτο ντεμπούτο με ένταση και αναφορές στην pop και παραμορφώσεις που συνθλίβουν.
2. Slowdive, “Souvlaki” (1993)
Το δεύτερο album των Slowdive ήταν και το πιο άτυχο τους, από άποψη συγκυριών. Αφενός κυκλοφόρησε στα μέσα του 1993, ακριβώς την περίοδο που η shoegaze δεχόταν μεγάλο πόλεμο από τον Τύπο, αφετέρου έτυχε κακής διαχείρισης από τη δισκογραφική εταιρία στην Αμερική, η οποία καθυστέρησε χαρακτηριστικά την κυκλοφορία του. Παρά τα εμπόδια, το “Souvlaki” είναι ένα από τα χαρακτηριστικότερα album της shoegaze, που σε ταξιδεύει σε μέρη μακρινά μέσα στα απογευματινά χρώματα.
1. My Bloody Valentine, “Loveless” (1991)
Η μετουσίωση της shoegaze. Το “Loveless” είναι ένας κατευθυνόμενος διαλογισμός πάνω στην αγάπη και την απουσία της, που δημιουργεί μια συναισθηματική πραγματικότητα, χωρίς απλά να απεικονίσει την ίδια αυτή καθεαυτή (not my words). Γλυκές μελωδίες πορεύονται αγκαζέ με την ψυχεδέλεια, για να δημιουργήσουν ένα δραματικό και ρομαντικό αποτέλεσμα που ξεπερνά την ακοή και επεκτείνεται σε όλες τις αισθήσεις.
Bonus: The Brian Jonestown Massacre, “Methodrone” (1995)
Οι Brian Jonestown Massacre δεν περιορίζονται στη shoegaze και αποδεικνύεται από τις πολυάριθμες και ποικιλόμορφες δουλειές τους. Άξιο αναφοράς παρ’ ότι δεν βρίσκεται στη δεκάδα, χάρη στην ψυχεδελική του διάθεση.
Ίσως η shoegaze να μη γνώρισε την επιτυχία άλλων μουσικών ειδών όπως η grunge και η new wave, όμως κατάφερε να κλέψει λίγη από τη λάμψη τους και να μείνει στις καρδιές των παλιών ακροατών ως ο απόηχος μιας εξιδανικευμένης από το χρόνο νεανικότητας, αλλά και να κάνει τους νέους fan της να αισθανθούν νοσταλγία για αναμνήσεις που δεν έζησαν ποτέ.
