Σύμφωνα με το λεξικό Merriam-Webster η εναλλακτική δεξιά είναι:
ένα πολιτικό κίνημα ή συσπείρωση της δεξιάς πτέρυγας, με βάση τις ΗΠΑ. Τα μέλη της απορρίπτουν επίσημες συντηρητικές πολιτικές και ενστερνίζονται εξτρεμιστικές απόψεις και πολιτικές, με κέντρο τον λευκό εθνικισμό.
Η γένεση του όρου
Η εναλλακτική δεξιά είναι ένα προϊόν του 21ου αιώνα. Το «χιπστερικό» πρόθημα «alt-» προδίδει την επιθυμία του κινήματος από τη μια να κάνει μια νέα αρχή στη νέα χιλιετία. Από την άλλη είναι ταιριαστό με το κοινό που θέλει να κερδίσει: τους millenials και την «Z-generation».
Η δημιουργία του όρου πιστώνεται στον Richard Spencer και ανάγεται στο όχι τόσο μακρινό 2008. Ο Richard Spencer είναι ένας λευκός ακροδεξιός εθνικιστής. Ωστόσο, δε θα τον δει κανείς με ξυρισμένο κεφάλι, ούτε με αρβύλες. Αγάπα τα κομψά κουστούμια και τα polo T-shirts. Προωθεί δε τις ιδέες του μέσω ποικίλων μέσων. Περιοδεύει στην Αμερική δίνοντας ομιλίες σε κολέγια, διοργανώνει κάθε χρόνο συνέδριο εθνικής πολιτικής, ενώ κοινωνεί τις ιδέες του μέσω της εφημερίδας Radix και της ιστοσελίδας Altright.com.
Το κίνημα του Spencer κέρδισε μεγαλύτερο κοινό κατά την προεκλογική καμπάνια του Τραμπ. Ο ίδιος ο Ντόναλντ Τραμπ, πάντως, αρνήθηκε ότι βρήκε στήριξη από τον Spencer. Η Χίλαρι Κλίντον, σε προεκλογική ομιλία το 2016 αναφέρθηκε στους οπαδούς του αντιπάλου της ως μέλη της Alt-right. Η νίκη του Τραμπ συνέβαλε στην ορατότητα του κινήματος.
Τι πρεσβεύει η Alt-right;
Καλωσήρθατε στην Alt-right. Η ετικέτα αυτή ανακατεύει υπέρμαχους της λευκής υπεροχής, εθνικιστές που θεωρούν ότι οι συντηρητικοί ξεπουλήθηκαν λόγω της παγκοσμιοποίησης και αυτόχθονες που φοβούνται πως η μετανάστευση θα εγείρει κοινωνικές αναταραχές.
Dylan Matthews (δημοσιογράφος)
Advertising
Στον πυρήνα της Alt-right βρίσκεται ο λευκός εθνικισμός, η ιδέα της λευκής υπεροχής. Διακρίνονται, λοιπόν, τρία στοιχεία, παραδοσιακά του λευκού ενθνικισμού. Πρώτον, η προσκόλληση στη φυλή και η ιδέα της ανωτερότητας της λευκής φυλής, ως στοιχείο μάλιστα συνεκτικό όλων των Αμερικανών ευρωπαϊκής καταγωγής. Υπάρχει, δεύτερον, η αντίληψη ότι η λευκή φυλή βρίσκεται υπό διωγμόν, ότι κινδυνεύει να χαθεί ό,τι αυτή αντιπροσωπεύει, κυρίως λόγω της μαζικής μετανάστευσης. Τρίτον, διακρίνεται ένας αντι-σημιτισμός, που εδράζεται στην πεποίθηση ότι σιωνιστικές οργανώσεις ελέγχουν την εξωτερική και εσωτερική πολιτική.
Μολονότι συγγενείς οι ιδέες, η Alt-right διαφοροποειίται σε αρκετά σημεία από την παραδοσιακή ακροδεξιά. Πρώτον, η εναλλακτική δεξιά δεν έχει κομματική βάση ούτε ιεραρχική οργανωτική δομή. Και παρά το θαυμασμό σε ορισμένες ηγετικές φιγούρες ή προσωπικότητες που θεωρείται πως πρεσβεύουν τα ιδεώδη της alt-right, δεν υπάρχει προσωπολατρεία, τυφλή υπακοή σε έναν ηγέτη -όπως στη ναζιστική Γερμανία και τη φασιστική Ιταλία.
Δεύτερον, δε δίνεται στον χριστιανισμό η έμφαση που έδιναν παλαιότερα κινήματα λευκού εθνικισμού. Επιπλέον, δεν υπάρχει σύνδεση με παραστρατιωτικές οργανώσεις. Αποφεύγονται, μάλιστα, στολές, παραλλαγές ή άλλα σύμβολα που θα μπορούσαν να θυμίσουν το ναζιστικό ή φασιστικό παρελθόν, την ΚΚΚ ή τους νεο-ναζί (skinheads). Δε μαρτυρούνται, επίσης, οργανωμένες επιθέσεις ή βίαιες συγκρούσεις.
Τέλος, η Alt-right έχει περιορίσει τις συγκεντρώσεις σε φυσικό χώρο. Ακριβώς επειδή απευθύνεται σε μια νέα γενιά, στην οποία συστήνει εκ νέου το ρατσισμό και τον εθνικισμό, χρησιμοποιεί τα εργαλεία με τα οποία αυτή η νέα γενιά είναι εξοικειωμένη. Το Διαδίκτυο είναι το πεδίο όπου θάλλει η εναλλακτική δεξιά. Youtube, social media, websites και memes στην υπηρεσία των επιδιώξεων της ριζοσπαστικής δεξιάς.
Είναι μόνο ρατσιστικές ή εθνικιστικές οι απόψεις της εναλλακτικής δεξιάς;
Η απάντηση είναι όχι. Βασικό στοιχείο της Alt-right είναι ο μισογυνισμός και ο αντιφεμινισμός. Πρόκειται για έναν μισογυνισμό πιο ακραίο από αυτόν που θα συναντήσουμε σε νεο-ναζιστικές οργανώσεις. Εκεί οι γυναίκες έχουν δευτερεύοντα ρόλο. Στην Alt-right διαγράφονται από την πολιτική σφαίρα.
Η ιδέα της εξάλειψης των γυναικών από τον πολιτικό χώρο προέρχεται από μια διαδικτυακή κοινότητα επονομαζόμενη Manosphere. Πρόκειται για μια αντιφεμινιστική κοινότητα που αναπτύχθηκε παράλληλα με την Alt-right. Και παρόλο που δεν ταυτίζονται, δεν έχουν πολλές διαφορές. Η αμφισβήτηση του κινήματος metoo, η απόρριψη του δικαιώματος στην άμβλωση, οι incels, η ρητορική μίσους κατά των γυναικών γενικά και των φεμινιστριών ειδικότερα είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά αυτής της κοινότητας. Και φυσικά το μένος εναντίον της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας -τα μέλη αυτής δε συμφωνούν με το ιδεώδες της αρρενωπότητας.
Alt-right και Ελλάδα
Το ερώτημα είναι αν η Alt-right διέσχισε τον Ατλαντικό και πέρασε τα ελληνικά σύνορα. Από τη μία η Νέα Δημοκρατία, το κυβερνόν κόμμα, εφθάρη από πλείστα σκάνδαλα. Από την άλλη η διάλυση της Χρυσής Αυγής ως εγκληματικής οργάνωσης. Ο συνδυασμός αυτών των δύο αφήνει ένα πολιτικό «κενό» που θα θα μπορούσε να «γεμίσει» με την πολιτική της εναλλακτικής δεξιάς.
Ωστόσο, Alt-right πυρήνες εντοπίζονται μόνον στο Διαδίκτυο. Πρόκειται για ιστότοπους και βίντεο που προωθούν τις εθνικιστικές ιδέες τους με παραδοσιακό εθνικιστικό, ρατσιστικό λόγο. Στο επίκεντρο βρίσκεται η ελληνική φυλή και πολιτισμός κατά αντιστοιχία με τη λευκή φυλή και κουλτούρα της Αμερικής.
Αν και τη στιγμή αυτή δεν υπάρχει στην Ελλάδα ένας στιβαρός alt-right χώρος, το μοτίβο τείνει να αλλάξει. Παραδοσιακοί ακροδεξιοί ιστότοποι που δεν παρουσιάζουν εξέλιξη εγκαταλείπονται. Μια τάση αναζωογόνησης εμφανίζεται, τόσο στους καταναλωτές περιεχομένου όσο και στους δημιουργούς. Το περιεχόμενο που εμφανίζεται μοιάζει συγγενικό με την ιδεολογική της alt-right, ενώ επιστρατεύονται δημοφιλή μέσα (Instagram, TikTok) προς άγραν του νεαρότερου κοινού.
Το θέμα είναι αν όντως το κοινό θα στραφεί προς την επονομαζόμενη ριζοσπαστική δεξιά. Ζητήματα όπως η αύξηση των προσφυγικών ροών, η διαχείριση της πανδημίας, οι εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά, αλλά και η οικονομική ύφεση που προβλέπεται μακρά ανοίγουν την πόρτα σε ιδεολογίες τέτοιου τύπου. Μένει να δούμε αν πράγματι θα αγκαλιαστεί αυτή η πολιτική ματιά ως νέα και ελπιδοφόρα ή αν θα αναγνωριστεί ως αυτό που είναι: μια γνωστή ρητορική μίσους από το παρελθόν με νέα, μοντέρνα προβιά.
Πηγές:
Collins C. (2017). What is the “Alt-right”?Ανακτήθηκε από: www.learningforjustice.com (τελευταία πρόσβαση: 22/04/2023)
Strickland P. (2017). What is the alt-right and what does it stand for? ALJAZEERA. Ανακτήθηκε από: www.aljazeera.com (τελευταία πρόσβαση: 22/04/2023)
Vandiver, J. (2018). The Radical Roots of the Alt-Right.” Political Extremism and Radicalism in the Twentieth Century, Cengage Learning (EMEA) Ltd. Ανακτήθηκε από: www.gale.com (τελευταία πρόσβαση: 22/04/2023)
Alt-right. Λήμμα στο Λεξικό Merriam-Webster. Ανακτήθηκε από: merriam-webster.com (τελευταία πρόσβαση: 22/04/2023)
Σταματίνης Ν. (2021). Alt-right: Τι είναι, πώς συγκροτήθηκε και ποια η σχέση με την Ελλάδα. Ανακτήθηκε από: www.oneman.gr (τελευταία πρόσβαση: 22/04/2023)
Καλαμπόκης Κ. (2022). Η κανονικοποίηση του ακροδεξιού λόγου στην Ελλάδα. Ανακτήθηκε από: www.thepressproject.gr
