Ο Κροπότκιν και η ολιστική εκπαίδευση έχουν αναρχική χροιά και βασίζονται στο συνδυασμό της διανοητικής με την χειρωνακτική εκπαίδευση. Σύμφωνα με τη φιλοσοφική άποψη του Κροπότκιν για την εκπαίδευση χαρακτηρίζοντάς την ολιστική εννοεί ότι πρέπει να έχει ως βάση της τον Ολισμό. Στη φιλοσοφία ο Ολισμός είναι η θεωρία που δίνει προτεραιότητα στο όλον, δηλαδή στο σύνολο, το οποίο θεωρείται ανώτερο, γιατί είναι το άθροισμα των επιμέρους.
Ο Κροπότκιν πίστευε ότι η ολιστική εκπαίδευση είναι ένα ολοκληρωμένο παιδαγωγικό σύστημα εκπαίδευσης, το οποίο έχει ως αποτέλεσμα η μάθηση να προέρχεται από πρακτικές ικανότητες που δεν υποβαθμίζουν τη σημασία της γνωστικής ανάπτυξης, δηλαδή τους μηχανισμούς της διανόησης. Αυτό έχει ως απώτερο σκοπό να έρθει το τέλος του διαχωρισμού μεταξύ χειρωνακτικής και διανοητικής εργασίας. Γενικά ολιστική εκπαίδευση είναι η θεωρία και η πράξη της μάθησης.
Ως αναρχικός ο Κροπότκιν θεωρούσε ότι η εκπαίδευση που είναι κρατική και υποχρεωτική, οδηγεί στην ομογενοποίηση του ατόμου- μια κατάσταση που ισοπεδώνει την κριτική σκέψη, καθώς εξαφανίζει κάθε έννοια συλλογικότητας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα μαθήματα που διδάσκονται με μόνη μέθοδο την απομνημόνευση να οδηγούν στην αμάθεια για το πώς πρέπει να μαθαίνει ένα παιδί.
Σύμφωνα με τον Κροπότκιν και την αναρχική ιδεολογία τα σχολεία δεν θα έπρεπε να έχουν καμία σχέση με το κράτος, την εκκλησία και τον καπιταλισμό, αλλά να λειτουργούν με δημοκρατικές διαδικασίες και τα παιδιά να έχουν πολιτική δραστηριότητα δημοκρατική, καθώς συμμετέχουν στη λειτουργία του σχολείου. Η <<Ολιστική Εκπαίδευση>> (integral education) δίνει έμφαση στη διαμόρφωση της πολύπλευρης προσωπικότητας ενός ανθρώπου, η οποία προέρχεται από τα συναισθήματα, τη φυσική κατάσταση, καθώς βασίζεται στην κοινωνική και ηθική εκπαίδευση. Για τον Κροπότκιν αυτό σήμαινε αυτομάτως την ανάπτυξη μιας αυτοδιαχειριζόμενης κοινότητας, η οποία θεωρούσε πως είναι χρήσιμη όχι μόνο για την ανάπτυξη της κοινωνίας αλλά και της επανάστασης, η οποία θα οδηγούσε στην ελευθερία.
Επομένως η κοσμοθεωρία της ολιστικής εκπαίδευσης πρέπει να έχει τα χαρακτηριστικά της κοινότητας και την έννοια της αλληλοβοήθειας, καθώς πιστεύεται ότι αυτές οι αξίες που οδηγούν στην Ελευθεριακή Φιλοσοφία της Ελευθεριακής Εκπαίδευσης. Η Ελευθεριακή Εκπαίδευση είναι το κύριο μέσο για την κοινωνική επανάσταση αλλά και αναπόσπαστο κομμάτι της. Μέρος της Ελευθεριακής και κριτήριο της ολιστικής εκπαίδευσης είναι η συμμετοχή του ανθρώπου στη μάθηση του σχολείου ασχέτως του φύλου, της τάξης και της ηλικίας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη διαμόρφωση του Λαϊκού Πανεπιστημίου.
Οι θέσεις του Κροπότκιν για την Ολιστική Εκπαίδευση επηρέασε τις ιδέες της εργατικής τάξης, καθώς θεωρήθηκαν πολύ σημαντικές και υιοθετήθηκαν στην <<αυτομόρφωσή>> της. Έγιναν δηλαδή μέρος της ιδεολογίας της.
Τέλος μπορούμε ανεπιφύλακτα να πούμε πως ο Κροπότκιν είναι ένα καθαρά αναρχικός στοχαστής και συγγραφέας με μοναδικό αποτέλεσμα η κοσμοθεωρία, ακόμη και της ολιστικής εκπαίδευσης, να εξυπηρετεί τα ιδανικά του Αναρχισμού.
Πηγή
ΑΠΟΨΕΙΣ- ΑΝΑΛΥΣΕΙΣ. (2023). Ο Κροπότκιν και η Ολιστική εκπαίδευση. Ανακτήθηκε από aftoleksi.gr/2023/12/16/o-kropotkin-olistiki-ekpaideysi/. (τελευταία πρόσβαση 20/2/2024)
