Οι Ολυμπιακοί αγώνες και η ιστορία τους
Οι Ολυμπιακοί αγώνες στην αρχαιότητα
Η ιστορία των Ολυμπιακών αγώνων μετρά χιλιάδες χρόνια ζωής. Ο αγαπημένος και δημοφιλής θεσμός έχει τις ρίζες του στην Αρχαία Ελλάδα. Οι Ολυμπιακοί αγώνες ήταν πανελλήνιοι αθλητικοί αγώνες που γίνονταν προς τιμή του θεού Δία και στον οποίον συμμετείχαν διάφορες ελληνικές πόλεις. Διεξάγονταν κάθε τέσσερα χρόνια (η τετραετία αυτή ονομάζονταν πενθετηρίς) στην Ολυμπία με έτος έναρξης το 776 π.Χ. ως το 392 μ.Χ. όταν ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος Α΄ τους κατήργησε καθώς τους θεωρούσε ειδωλολατρικούς.
Οι Ολυμπιακοί αγώνες ήταν ιδιαίτερα σημαντικοί στην αρχαιότητα για τον πανελλήνιο χαρακτήρα που είχαν καθώς τότε δεν υπήρχε ελληνικό κράτος (με την έννοια που ορίζουμε το κράτος σήμερα). Κατά την διάρκεια των αγώνων όλες οι πολεμικές συγκρούσεις σταματούσαν. Στην αρχή είχαν τοπικό χαρακτήρα καθώς συμμετείχαν αθλητές από την Ήλιδα αλλά αργότερα επεκτάθηκαν οι συμμετοχές αθλητών και από άλλες περιοχές της Πελοποννήσου (Αρκαδία, Σπάρτη, Μεσσηνία) καθώς και εκτός (Αθήνα). Μέχρι τον 4ο αιώνα μ.Χ. η συμμετοχή ήταν μεγάλη και από τη Ρόδο, τη Μικρά Ασία, την Αίγυπτο , την Κυρήνη, την Φοινίκη καθώς και τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία.
Τους αγώνες μπορούσαν να τους παρακολουθήσουν όλοι, ελεύθεροι και δούλοι, εκτός από τις γυναίκες. Για όποια παραβίαζε αυτή την διαταγή υπήρχε η ποινή του θανάτου. Μοναδική εξαίρεση ήταν η Καλλιπάτειρα, κόρη, αδερφή και μητέρα Ολυμπιονικών στην οποία δεν επιβλήθηκε ποινή καθώς συνδέονταν με σπουδαίους αθλητές. Τα αθλήματα που συμμετείχαν τότε ήταν η πάλη, το παγκράτιο, η πυγμαχία, οι αγώνες δρόμου (στάδιον), το πένταθλο (τροχάδην, άλμα, ακόντιο, δισκοβολία και πάλη) και οι ιππικοί αγώνες. Στους νικητές των αγώνων δίνονταν ένα στεφάνι από κλαδί ελιάς (κότινος) ενώ καλωσορίζονταν στις πόλεις τους ως ήρωες κερδίζοντας δόξα και υστεροφημία.
Αναβίωση των Ολυμπιακών αγώνων
Τον 19ο αιώνα υπήρξε η ιδέα της αναβίωσης των Ολυμπιακών αγώνων. Την υλοποίησαν ο Γάλλος βαρόνος Πιερ ντε Κουμπερτέν (1836-1937) και ο Έλληνας λόγιος και επιχειρηματίας Δημήτριος Βικέλας (1835-1908). Οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί αγώνες έγιναν το 1896 στην Αθήνα. Αργότερα δημιουργήθηκε η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) για να διοργανώνει τους αγώνες. Οι Ολυμπιακοί αγώνες είχαν μεγάλη επιτυχία και το ελληνικό κράτος ζήτησε να έχει την αποκλειστικότητα των αγώνων. Αυτό δεν έγινε αποδεκτό από τη ΔΟΕ και έτσι οι δεύτεροι Ολυμπιακοί αγώνες έγιναν το 1900 στο Παρίσι.
Σύγχρονοι Ολυμπιακοί αγώνες
Οι Ολυμπιακοί αγώνες συνέχιζαν να διεξάγονται κάθε τετραετία κατά τους καλοκαιρινούς μήνες (εκτός από το 1916, κατά τη διάρκεια του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και τα έτη 1940 και 1944 κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου). Εκτός από τους Θερινούς Ολυμπιακούς αγώνες ξεκίνησαν το 1924 και οι Χειμερινοί Ολυμπιακοί αγώνες που περιλαμβάνουν αθλήματα σε χιονισμένες και παγωμένες επιφάνειες.
Εκτός από τους Θερινούς και Χειμερινούς Ολυμπιακούς αγώνες υπάρχουν και άλλες δύο κατηγορίες Ολυμπιακών αγώνων: οι Ολυμπιακοί αγώνες Νέων για αθλητές και αθλήτριες από 14 έως 18 ετών από το 2010 και οι Παραολυμπιακοί αγώνες για άτομα με αναπηρία από το 2004.
Τα σύμβολα των Ολυμπιακών αγώνων
Δεν θα μπορούσαμε να ολοκληρώσουμε την ιστορία των Ολυμπιακών αγώνων χωρίς να αναφερθούμε στους συμβολισμούς που τους χαρακτηρίζουν. Οι συμβολισμοί αυτοί είναι πέντε στον αριθμό:
- ο κότινος,
- η Ολυμπιακή σημαία,
- ο Ολυμπιακός ύμνος,
- το Ολυμπιακό σύνθημα και
- η Ολυμπιακή φλόγα
Κότινος
Ο κότινος ήταν το στεφάνι ελιάς με το οποίο στεφάνωναν τους νικητές στην αρχαιότητα. Το στεφάνι ελιάς είχε συμβολική αξία καθώς θεωρούνταν ότι έφερνε καλοτυχία και προστασία στον νικητή. Σε αντίθεση με την αρχαιότητα, στους σύγχρονους Ολυμπιακούς αγώνες, οι νικητές είναι οχτώ και αποκαλούνται Ολυμπιονίκες, ενώ μόνο οι τρεις πρώτοι ανεβαίνουν στο βάθρο. Ο πρώτος βραβεύεται με το χρυσό, ο δεύτερος με το αργυρό και ο τρίτος με το χάλκινο μετάλλιο. Στους υπόλοιπους πέντε Ολυμπιονίκες απονέμεται δίπλωμα συμμετοχής. Λόγω του συμβολισμού του ο κότινος (παγκόσμιο σύμβολο ειρήνης και ελευθερίας) επιλέχθηκε να είναι το έμβλημα των Θερινών Ολυμπιακών αγώνων του 2004 που διεξήχθησαν στην Αθήνα.
Ολυμπιακή σημαία
Η Ολυμπιακή σημαία έχει πέντε συμπλεκόμενους μεταξύ τους κύκλους χρώματος μπλε, κίτρινου, μαύρου, πράσινου, κόκκινου σε λευκό φόντο και εισήχθη από τον Πιερ ντε Κουμπερτέν το 1913. Ο κάθε κύκλος αντιπροσωπεύει και από μία ήπειρο: την Ευρώπη, την Ασία, την Αφρική, την Αμερική και την Ωκεανία.
Ολυμπιακός ύμνος
Ο Ολυμπιακός ύμνος είναι μια μουσική σύνθεση που συντέθηκε για τους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας το 1896 από τον Κερκυραίο συνθέτη Σπύρο Σαμάρα, σε ποίηση και στίχους του Κωστή Παλαμά. Αυτός ήταν ο ύμνος μέχρι το 1956. Έπειτα κάθε διοργανώτρια χώρα έπρεπε να φτιάχνει τον δικό της Ολυμπιακό ύμνο. Το 1958 η ΔΟΕ επέλεξε τον ύμνο των Παλαμά και Σαμάρα για επίσημο ύμνο των Ολυμπιακών αγώνων ο οποίος μεταφράζεται στη γλώσσα της διοργανώτριας χώρας. Ωστόσο κάποιες χώρες έχουν επιλέξει ο ύμνος να ακούγεται στα ελληνικά.
Ολυμπιακό σύνθημα
«Citius, Altius, Fortius» (Πιο γρήγορα, πιο ψηλά, πιο δυνατά) είναι το σύνθημα που ακούγεται στους Ολυμπιακούς αγώνες και προτάθηκε από τον Πιερ ντε Κουμπερτέν στη ΔΟΕ το 1894 και είχε στόχο την εμψύχωση των αθλητών και των συμμετεχόντων στους Ολυμπιακούς αγώνες. Το σύνθημα ακούστηκε πρώτη φορά στους Ολυμπιακούς αγώνες του Παρισιού το 1924.
Ολυμπιακή φλόγα
Η αφή της Ολυμπιακής φλόγας και η λαμπαδηδρομία έχουν παγκόσμια απήχηση και αποτελούν σύγχρονη προσθήκη. Το 1936 στους Ολυμπιακούς αγώνες του Βερολίνου έγινε η πρώτη αφή της φλόγας. . Πιο συγκεκριμένα, η φλόγα, σύμφωνα και με τον μύθο του Προμηθέα, είναι σύμβολο της ανθρώπινης εφευρετικότητας, ενώ αποτελεί και τον συνδετικό κρίκο ανάμεσα στους αρχαίους και στους σύγχρονους Ολυμπιακούς αγώνες. Πριν κάθε Ολυμπιάδα στην Αρχαία Ολυμπία γίνεται ένα τελετουργικό στον ναό της Ήρας όπου η Πρωθιέρεια ανάβει τη δάδα με τη βοήθεια κατόπτρου. Έπειτα η πρωθιέρεια ανάβει τη δάδα του πρώτου δρομέα και η λαμπαδηδρομία ξεκινά το ταξίδι της. Ακολουθεί λαμπαδηδρομία σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας, πριν παραδοθεί η φλόγα στους εκπροσώπους της διοργανώτριας χώρας, ώστε να φτάσει στον τελικό της προορισμό, στο στάδιο της διοργανώτριας πόλης την ημέρα της τελετής έναρξης των Ολυμπιακών αγώνων.
Οι αξίες των Ολυμπιακών αγώνων
Οι αξίες των Ολυμπιακών αγώνων αφορούν το Ευ Αγωνίζεσθαι και την Ευγενή Άμιλλα. Στον «Ευ Αγωνίζεσθαι» εντοπίζονται οι αξίες της εντιμότητας, του σεβασμού των κανόνων διεξαγωγής των αγώνων, της ισότητας, της δικαιοσύνης, του σεβασμού των συναθλητών και της ισοτιμίας ενώ στην «Ευγενή Άμιλλα» εντοπίζεται ο ευγενικός συναγωνισμός ανάμεσα σε άτομα και λαούς χωρίς αντιπαλότητες. Έτσι σύμφωνα με τις αξίες των Ολυμπιακών αγώνων οι αθλητές πρέπει να αγωνίζονται με ίσα δικαιώματα, σεβόμενοι τις μεταξύ τους διαφορές και να στοχεύουν στην διάκριση χωρίς να υποσκάπτουν τους συναθλητές τους.
Πηγές:
Olympic games από: https://www.britannica.com (Τελευταία πρόσβαση:2/4/2024)
Βιογραφίες: Δημήτριος Βικέλας – Βιογραφία – Σαν Σήμερα .gr (sansimera.gr) (Τελευταία πρόσβαση:2/4/2024)
Πιερ ντε Κουμπερτέν – Βιογραφία – Σαν Σήμερα .gr (sansimera.gr) (Τελευταία πρόσβαση:2/4/2024)
Οι αρχαίοι Ολυμπιακοί αγώνες από: https://www.worldhistory.org (Τελευταία πρόσβαση:2/4/2024)
Ολυμπιακός ύμνος: Κωστής Παλαμάς: Ο Ολυμπιακός ύμνος (greek-language.gr)
(Τελευταία πρόσβαση:2/4/2024)
Παλαμάς – Ολυμπιακός Ύμνος – YouTube
(Τελευταία πρόσβαση:2/4/2024)
Σύγχρονοι Ολυμπιακοί αγώνες από: https://el.wikipedia.org (Τελευταία πρόσβαση:2/4/2024)
