Στις 14 Οκτωβρίου 1066 έλαβε χώρα η Μάχη του Χέιστινγκς στη Βρετανία ανάμεσα στους Αγγλοσάξονες και τους Νορμανδούς. Η έκβαση της πολεμικής αναμέτρησης ανέδειξε νικητές τους Νορμανδούς, οι οποίοι καθιερώθηκαν ως κυρίαρχη δύναμη στη Βρετανία.
Η Μάχη του Χέιστινγκς χαρακτηρίζεται ως η σπουδαιότερη πολεμική σύρραξη της βρετανικής ιστορίας. Ωστόσο, προτού φτάσουμε στην παρουσίασή της, καλό είναι να ξετυλίξουμε το νήμα από την αρχή.
Στο βρετανικό θρόνο ανεβαίνει το 1042 ο Εδουάρδος ο Εξομολογητής, διαδεχόμενος τον Αρθακανούτο. Η επίσημη στέψη πραγματοποιείται στις 3 Απριλίου 1043 στον καθεδρικό ναό του Ουέστμινστερ, που αποτελούσε τη βασιλική έδρα των Δυτικών Σαξόνων.
Καθ’ όλη τη διάρκεια της βασιλείας του ο Εδουάρδος παρέμεινε άκληρος, χρησιμοποιώντας το γεγονός αυτό κατά κόρον ως εμπορικό εργαλείο. Το 1051 ήρθε σε ρήξη με τον Γκαντγουάιν, Κόμη του Έσσεξ και τον πλέον ισχυρό άνδρα στη Βρετανία. Με αφορμή αυτό το συμβάν κατέδειξε ως διάδοχό του τον ξάδερφό του, Γουλιέλμο τον Α’.
Ο θάνατος του Γκαντγουάιν το 1053, εντούτοις, άλλαξε το σκηνικό, με το γιο του, Χάρολντ, να χρίζεται ο νέος Κόμης του Έσσεξ. Ο Χάρολντ επί μία δεκαετία επιχείρησε να παγιώσει την ισχύ του, κερδίζοντας την εύνοια των ευγενών και του κλήρου.
Στη συνέχεια έδωσε όρκο φερεγγυότητας στο Γουλιέλμο, υποσχόμενος να τον υποστηρίξει στη διαδοχή του βρετανικού θρόνου. Όμως, ο Εδουάρδος την ημέρα του θανάτου του (5 Ιανουαρίου 1066) έχρισε ως διάδοχο τον Χάρολντ. Με την υποστήριξη των ευγενών της Βρετανίας ο Κόμης του Έσσεξ στέφθηκε βασιλιάς την αμέσως επόμενη ημέρα.
Αυτή η εξέλιξη εξόργισε τον Γουλιέλμο, ο οποίος πέρασε άμεσα στην αντεπίθεση. Αρχικά, έθεσε υπό τον έλεγχό του όλα τα λιμάνια γύρω από τη Βρετανία και με τις ευλογίες Πάπα και αυτοκράτορα προετοίμασε το έδαφος για τη διεκδίκηση του βρετανικού θρόνου. Έπεισε τους βαρόνους της Νορμανδίας να του παράσχουν υποστήριξη και στρατολόγησε χιλιάδες εθελοντές από Γαλλία, Ισπανία και Ιταλία.
Στον αντίποδα ο Χάρολντ είχε να αντιμετωπίσει κι άλλους κινδύνους, με τον ετεροθαλή αδελφό του, Τόστιγκ, να εποφθαλμιά το θρόνο. Ο βασιλιάς της Αγγλίας τον απώθησε, αλλά ο Τόστιγκ βρήκε έναν απροσδόκητο σύμμαχο στο πρόσωπο του βασιλιά της Νορβηγίας.
Ο Χάραλντ Σίγκουρντσον ”γλυκοκοιτούσε” με τη σειρά του το βρετανικό στέμμα και με δύναμη 300 πλοίων άρχισε τον πόλεμο στον Χάρολντ. Εισέβαλε στην Αγγλία, κερδίζοντας ορισμένες μάχες, όμως σε αυτή στο Γκέιτ Φούλφορντ κατέκτησε μια ”πύρρειο” νίκη. Με διαλυμένες δυνάμεις οι δύο σύμμαχοι εξελίχτηκαν σε εύκολη λεία για τον Χάρολντ, ο οποίος στις 25 Σεπτεμβρίου τους διέλυσε ολοκληρωτικά. Ήταν στη μάχη του Στάμφορντ Μπριτζ, όπου ο βασιλιάς της Βρετανίας πήρε αποφασιστική νίκη, σκοτώνοντας τους δύο διεκδικητές.
Δύο ημέρες αργότερα, στις 27 Σεπτεμβρίου 1066, ο Γουλιέλμος διέσχιζε την Αγγλία με ιππικό και πεζικό, που έφτανε από 4 έως 7 χιλιάδες. Αποβιβάστηκε στο Πέβενσι του Σάσεξ και, γρήγορα, μετακίνησε τις δυνάμεις του ανατολικά κατά μήκος της ακτής στο Χέιστινγκς.
Ο Χάρολντ πληροφορήθηκε την έλευση του Γουλιέλμου στις 2 Οκτωβρίου και κινήθηκε βιαστικά προς τα νότια, συγκεντρώνοντας ενισχύσεις καθ’ οδόν. Στις 13 Οκτωβρίου προσέγγισε το Χέιστινγκς με 7.000 άνδρες, οι περισσότεροι εκ των οποίων ανεκπαίδευτοι αγρότες δίχως ικανό οπλισμό. Η στρατηγική να κινηθεί ο ίδιος προς τον Γουλιέλμο αντί να τον περιμένει, έχει την εξήγησή της. Ήθελε με περίσσεια προθυμία να υπερασπιστεί κάθε κομμάτι βρετανικής γης από τις ”ορέξεις” του Γουλιέλμου και να απωθήσει τους Νορμανδούς.
Δεν πρόλαβε να χαράξει η αυγή της 14ης Οκτωβρίου, με τον Χάρολντ να τοποθετεί τα στρατεύματά του σε ισχυρή αμυντική θέση. Οι αγγλικές γραμμές εκτείνονταν σε απόσταση περίπου μισού μιλίου, σχηματίζοντας ένα τείχος από ασπίδες στην κορυφή του λόφου. Αυτός ο σχηματισμός καθίστατο σχεδόν αδιαπέραστος από δυνάμεις ιππικού, ωστόσο άφηνε ελάχιστα περιθώρια κινήσεων.
Ο Γουλιέλμος τοποθέτησε τους Νορμανδούς στρατιώτες του στο κέντρο, με τους Γάλλους ανατολικά και αυτούς από τη Βρετάνη στα δυτικά. Στην πρώτη γραμμή μάχης βρίσκονταν οι τοξότες, αμέσως μετά το πεζικό και στα νώτα τους το ιππικό.
Η Μάχη του Χέιστινγκς
Στις 9 το πρωί δόθηκε το σήμα για τη Μάχη του Χέιστινγκς από τον ήχο των τρομπετών στις δύο παρατάξεις. To πεδίο, πλέον, ήταν ελεύθερο για να αρχίσουν οι συγκρούσεις. Οι πλαγιές ήταν απότομες και η ράχη, που είχε καταληφθεί από τους Βρετανούς καλύπτονταν περιμετρικά από δάση.
Για να φτάσουν στη νίκη οι Βρετανοί, όφειλαν να διατηρήσουν το τείχος από ασπίδες πάση θυσία. Να οδηγήσουν τους Νορμανδούς να αναλωθούν σε συνεχείς επιθέσεις και έπειτα να βγουν μπροστά, για να απωθήσουν τους εισβολείς. Στον αντίποδα, οι Νορμανδοί θα έπρεπε να σκαρφαλώσουν στην πλαγιά, έτσι ώστε να αποκλείσουν τις βρετανικές γραμμές με τοξότες και πεζικό. Στο τέλος, θα επενέβαινε το ιππικό, για να αποτελειώσει τη δουλειά.
Οι δυνάμεις του Χάρολντ απέκρουσαν τις πρώτες επιθέσεις των Νορμανδών, διασπώντας τις ασπίδες και τις πανοπλίες τους. Ο στρατός του Γουλιέλμου ανασυγκροτήθηκε, αλλά ορισμένοι στην αριστερή πτέρυγα λιποτάκτησαν πανικόβλητοι, στο άκουσμα πως ο αρχηγός τους είναι νεκρός. Οι Άγγλοι στρατιώτες δίχως να χάσουν χρόνο, τους κυνήγησαν κάτω στο λόφο.
Για να σταματήσει τον πανικό, ο Γουλιέλμος βγήκε μπροστά με το άλογο και ανέβασε την περικεφαλαία του, ώστε να φανεί το πρόσωπό του. Στην αντεπίθεση που πραγματοποίησαν οι Νορμανδοί, περικύκλωσαν τους διώκτες Βρετανούς και τους εκμηδένισαν.
Το υπόλοιπο της ημέρας είδε τους Νορμανδούς να εξαπολύουν συνεχείς επιθέσεις ενάντια στο βρετανικό τείχος με ασπίδες. Τουλάχιστον δύο φορές προσποιήθηκαν, ότι το βάζουν στα πόδια, ώστε να ενθαρρύνουν τους Άγγλους να σπάσουν τις γραμμές τους.
Πλησιάζοντας προς το σούρουπο, ο Γουλιέλμος έδωσε εντολή για μια τελευταία απόπειρα κατάληψης της κορυφογραμμής, όπου βρίσκονταν οι Αγγλοσάξονες. Σε αυτό το χρονικό σημείο οι δύο αδελφοί του Χάρολντ και άλλοι Βρετανοί αξιωματικοί είχαν σκοτωθεί.
Τότε, έφτασε η καθοριστική στιγμή. Στη διάρκεια της τελικής επίθεσης ο Χάρολντ έπεσε νεκρός, με δύο επικρατούσες εκδοχές για το θάνατό του. Η πρώτη, ότι ένα βέλος τον χτύπησε στο δεξί μάτι και η δεύτερη, ότι πέθανε βασανιστικά στα χέρια τεσσάρων Νορμανδών ιπποτών. Με το βασιλιά τους νεκρό οι Άγγλοι στρατιώτες είχαν χάσει, πλέον, κάθε ελπίδα και μοιραία το έσκασαν από το πεδίο της μάχης.
Η Μάχη του Χέιστινγκς ήταν πάρα πολύ σκληρή και αμφίρροπη. Εκείνα τα χρόνια τέτοιου είδους συρράξεις ολοκληρώνονταν μέσα σε μία ώρα, όμως αυτή διήρκεσε εννέα ολόκληρες ώρες!
Μετά τη νίκη του Μάχη του Χέιστινγκς ο Γουλιέλμος μπήκε με παρέλαση στο Λονδίνο και στέφθηκε βασιλιάς τα Χριστούγεννα του 1066. Με το πέρασμα μόλις μιας γενιάς οι Νορμανδοί είχαν μεταμορφώσει θεμελιωδώς τη Βρετανία σε πολλούς τομείς. Από τον τρόπο οργάνωσης και διακυβέρνησης μέχρι τη γλώσσα, τη νομοθεσία, τα έθιμα και, κυρίως, την αρχιτεκτονική.
Πηγές: http://www.english-heritage.org.uk/learn/1066-and-the-norman-conquest/what-happened-battle-hastings/
https://www.britannica.com/event/Battle-of-Hastings
