Όλα τα νέα σύνορα της Ελλάδας από το 1821

 

 

Τα πρώτα ελληνικά σύνορα (1830 – 1832)

Μολονότι η ελληνική επανάσταση κατά των Οθωμανών αρχίζει ήδη από το 1821, η ελληνική ανεξαρτησία αναγνωρίζεται μόλις στις 3 Φεβρουαρίου 1830. Με το πρωτόκολλο της 3ης Φεβρουαρίου τερματίζεται ο πόλεμος και αναγνωρίζεται στη διεθνή κοινωνία ελληνικό κράτος. Τα πρώτα σύνορα του νεοσύστατου κράτους περιορίζονται στη γραμμή Αχελώου-Σπερχειού, στα βόρεια, και φτάνουν ως την Πελοπόννησο στα νότια. Η Κρήτη και η Σάμος δεν επιδικάζονται στην Ελλάδα, αλλά μόνο η Εύβοια, οι Κυκλάδες και οι Σποράδες. Ωστόσο οι αποφάσεις αυτές δεν θα είναι οι οριστικές. H τελική ρύθμιση του ελληνικού ζητήματος θα επέλθει αργότερα με τις διεθνείς πράξεις του 1832. Έπειτα από διαπραγματεύσεις περίπου έξι μηνών, με τη Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης (1832), υπογράφεται στην Πόλη ο τελικός διακανονισμός με τον οποίο η Οθωμανική Αυτοκρατορία αποδέχεται από κοινού μαζί με τις τρεις «εγγυήτριες δυνάμεις» (Αγγλία, Γαλλία και Ρωσία) και αναγνωρίζει την ανεξαρτησία της Ελλάδας, αλλά και τα νέα σύνορα της Ελλάδας στη γραμμή συνόρων Παγασητικού – Αμβρακικού.

Η ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα

Έπειτα από εναλλαγές εξουσίας ανάμεσα στη  Δημοκρατία της Βενετίας, την Γαλλική Δημοκρατία και την Ρωσική και την Οθωμανική Αυτοκρατορία, τα Επτάνησα περνούν στην κατοχή του Ηνωμένου Βασιλείου. Το Κόμμα των Ριζοσπαστών που ιδρύεται το 1848, είναι το μόνο κόμμα ενάντια στην Αγγλική κατοχή των Ιόνιων νήσων και υπέρ της ένωσης με την υπόλοιπη Ελλάδα . Η Αγγλία έχει αναλάβει την προστασία του νέου κράτους που δημιουργείται με την Συνθήκη των Παρισίων το 1815, αλλά αντί για προστασία έχει επιβάλει καθεστώς αποικίας. Στις 29 Μαρτίου του 1864 οι εκπρόσωποι του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ελλάδας, της Γαλλίας και της Ρωσίας υπογράφουν τη Συνθήκη του Λονδίνου, με τη δέσμευση της μεταβίβασης των νήσων στην Ελλάδα. Αυτό έχει ως στόχο να ενισχύσει τη βασιλεία του πρόσφατα νεοεγκατασταθέντα βασιλιά Γεωργίου Α’ των Ελλήνων. Έτσι στις 21 Μαΐου, με την ανακήρυξη της Ύπατης Αρμοστείας του Κυρίου, τα Επτάνησα ενώνονται με την Ελλάδα.

Η προσάρτησης της Θεσσαλίας και της Άρτας στο ελληνικό κράτος

Στις 28 Μαρτίου 1881 λαμβάνει χώρα η διμερής Συμφωνία Κωνσταντινούπολης μεταξύ Ελλάδας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Σύμφωνα με τη Συμφωνία αυτή παραχωρούνται στο Ελληνικό Βασίλειο οι πρώην οθωμανοκρατούμενες περιοχές της Θεσσαλίας και το τμήμα του Νομού Άρτας, ανατολικά του Άραχθου. Το Ελληνικό Βασίλειο υποχρεούται στην αποζημίωση όλων των τουρκικών περιουσιών των κατοίκων που υπήρχαν στις περιοχές αυτές. Όλες τις επιμέρους συμφωνίες, κατά περιοχή, της Συμφωνίας αυτής υπογράφουν τελικά και οι Πρέσβεις των Μεγάλων Δυνάμεων κατά τη Σύμβαση Κωνσταντινούπολης (1881) που ακολούθησε δύο μήνες μετά, επίσης στην Κωνσταντινούπολη. Τέλος η Συμφωνία αυτή επικυρώνεται με ιδιαίτερη Σύμβαση στις 2 Ιουλίου 1881.

Ο διπλασιασμός των εδαφών 

Α’ Βαλκανικός Πόλεμος

Στις 30 Μαΐου 1913 λήγει ο Α’ Βαλκανικός πόλεμος, ανάμεσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και στην Βαλκανικό Συνασπισμό, με τη νίκη του τελευταίου. Ο Βαλκανικός Συνασπισμός ήταν μία συμμαχία μεταξύ των βασιλείων της Ελλάδας, της Σερβίας, της Βουλγαρίας και του Μαυροβουνίου.

Συνθήκη του Λονδίνου (1913)

Ο τερματισμός του πολέμου συνομολογείται με την συνθήκη του Λονδίνου. Σύμφωνα με τη συνθήκη αυτή παραχωρούνται στους νικητές όλα τα εδάφη που βρίσκονταν δυτικά της γραμμής Αίνου – Μηδείας, εκτός της Αλβανίας, που δημιουργείται ως ανεξάρτητη Ηγεμονία. Η συνθήκη αυτή αποτελεί στη πραγματικότητα μια μορφή “προκαταρκτικού” Πρωτοκόλλου βάσει του οποίου ακολουθεί εκείνο της Πρεσβευτικής Διάσκεψης δύο μήνες μετά, όπου κάθε σύμμαχος χώρα μπορεί να συνάψει οριστική διμερή συνθήκη με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, που θα κανονίζουν λεπτομερώς τα διμερή ζητήματα.

Τα νέα σύνορα της Ελλάδας με τη Συνθήκη της Αθήνας (1913)

Η επιμέρους συνθήκη μεταξύ Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και Ελλάδας είναι η Συνθήκη της Αθήνας, που υπογράφεται στις 14 Νοεμβρίου 1913. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία αναγνωρίζει τις κατακτήσεις της Θεσσαλονίκης, των Ιωαννίνων και των γύρω περιοχών. Επίσης, την ελληνική κυριαρχία στο νησί της Κρήτης, το οποίο είναι αυτόνομο κράτος υπό οθωμανική φεουδαρχία μετά το 1896. Τέλος, χορηγούνται στους Τούρκους που ζουν στα νεοαποκτηθέντα ελληνικά εδάφη δικαιώματα μειονοτήτων. Ωστόσο, παραμένει ανεπίλυτο το ζήτημα των νήσων του βορείου Αιγαίου, τα οποία έχουν προσαρτηθεί από την Ελλάδα κατά την διάρκεια του πολέμου. Τον Φεβρουάριο του 1914 οι Μεγάλες Δυνάμεις τα διανέμουν στην Ελλάδα, εκτός από την Ίμβρο και την Τένεδο, με την Οθωμανική Αυτοκρατορία να αρνείται να παραιτηθεί των δικαιωμάτων της σε αυτά. Οδηγώντας έτσι σε ναυτικό αγώνα κατά τη διάρκεια 1913-1914 και στην προετοιμασία ανανεωμένης σύγκρουσης. Η κατάσταση εκτονώνεται, τελικά, στο ξέσπασμα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Β’ Βαλκανικός Πόλεμος

Έναν μήνα, μόλις, από την λήξη του Α’ Βαλκανικού Πολέμου, ξεσπά ο Β’ Βαλκανικός Πόλεμος, στις 29 Ιουνίου 1913. Από την μία πλευρά βρίσκονται τα βασίλεια της Ελλάδας, της Σερβίας και του Μαυροβουνίου ενώ από την άλλη το Βασίλειο της Βουλγαρίας. Κατά την εξέλιξη του πολέμου, εισβάλλουν στα εδάφη της Βουλγαρίας τόσο η Ρουμανία, όσο και η Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Τα νέα σύνορα της Ελλάδας με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου (1913)

Η Συνθήκη του Βουκουρεστίου, που συνομολογείται από τις 28 Ιουλίου ως τις 10 Αυγούστου μεταξύ των αντιμαχόμενων με εξαίρεση την Οθωμανική Αυτοκρατορία, είναι η συνθήκη ειρήνης η οποία τερματίζει τον πόλεμο. Η συνοριακή γραμμή που χωρίζει την Ελλάδα από τη Βουλγαρία συντάσσεται από την κορυφή του Μπέλες στο στόμα του Νέστου, σχετικά με το Αιγαίο. Στο έδαφος που προσαρτά η Ελλάδα, συμπεριλαμβάνονται μεγάλα τμήματα της Ηπείρου και της Μακεδονίας. Τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα μεταφέρονται προς τα ανατολικά μέχρι πέρα ​​από την Καβάλα, περιορίζοντας έτσι τα παράλια της Βουλγαρίας στο Αιγαίο σε αμελητέο ύψος 110 χλμ., με μόνο το Δεδέαγατς (σύγχρονη Αλεξανδρούπολη) ως επίνειο. Αυτή η σημαντική εδαφική παραχώρηση αυξάνει την περιοχή της Ελλάδας από 64.790 σε 108.610 τ.χλμ. και τον πληθυσμό της από 2.660.000 σε 4.363.000.

Α’ Παγκόσμιος Πόλεμος

Τα νέα σύνορα της Ελλάδας με τη Συνθήκη των Σεβρών (1920)

Η Συνθήκη των Σεβρών (28 Ιουλίου/10 Αυγούστου 1920) ήταν μία από τις συνθήκες ειρήνης που ακολουθούν μετά το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και υπογράφεται ανάμεσα στους νικητές του Α΄ Παγκοσμίου και την ηττημένη Οθωμανική Αυτοκρατορία, στη Σέβρ της Γαλλίας. Σύμφωνα με αυτήν, παραχωρούνται στην Ελλάδα η δυτική και η ανατολική Θράκη μέχρι την Τσατάλτζα , η Ίμβρος και η Τένεδος , η Λήμνος, η Λέσβος, η Χίος, η Σαμοθράκη, η Σάμος, η Ικαρία και η ευρύτερη περιοχή της Σμύρνης.

Συνθήκη της Λωζάνης (1923)

Τον Μάιο 1919 ξεσπά ο πόλεμος της Μικρασιατικής Εκστρατείας, ανάμεσα στην Ελλάδα και στο Τουρκικό Εθνικό Κίνημα, το οποίο αργότερα ιδρύει τη Δημοκρατία της Τουρκίας. Ο Πόλεμος αυτός καταλήγει στην καταστροφή της Σμύρνης και λήγει με ήττα του ελληνικού στρατού και υπογραφή της Συνθήκης της Λωζάνης, το 1923. Η νέα συνθήκη καταργεί την προηγούμενη, των Σεβρών, με αποτέλεσμα την επιστροφή στην Τουρκία της Ανατολικής Θράκης, των νησιών Ίμβρος και Τένεδος και την παραχώρηση των Δωδεκανήσων στην Ιταλία. Τέλος, αποφασίζεται η ανταλλαγή πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και η αποστρατικοποίηση ορισμένων νησιών του Αιγαίου από πλευράς της Ελλάδας.

 

Δωδεκάνησα: Τα τελευταία νέα σύνορα της Ελλάδας

Στις 2 Σεπτεμβρίου 1945 λήγει ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος με την Ελλάδα να βρίσκεται στο πλευρό των νικητών. Η Ελλάδα και η Τουρκία, αν και ουδέτερη στον πόλεμο, διεκδικούν την προσάρτηση των Δωδεκανήσων τα οποία τελούσαν μέχρι πρόσφατα εδάφη της Ιταλίας. Τελικά, στις 10 Φεβρουαρίου 1947 υπογράφεται στο Παρίσι η Συνθήκη Ειρήνης με την Ιταλία. Σύμφωνα με αυτήν τα Δωδεκάνησα αποδίδονται στην Ελλάδα, ενώ η Ιταλία υποχρεούται σε αποζημίωση ύψους 105 εκατομμυρίων δολαρίων προς την Ελλάδα.

 

 

Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν για το άρθρο:

Πρωτόκολλο του Λονδίνου (1830) (2022). Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/ (τελευταία πρόσβαση 29-03-2022).

Γραμμή Ασπροποτάμου-Σπερχειού (2020). Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/wiki/ (τελευταία πρόσβαση 29-03-2022).

Συνθήκη της Κωνσταντινούπολης (1832) (2021). Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/

(τελευταία πρόσβαση 29-03-2022).

Τρικούπης, Σ. (1994). Ιστορία της ελληνικής επανάστασης – Τόμος τέταρτος: Από την Γ’ Εθνική Συνέλευση στην Επίδαυρο ως την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας. Αθήνα: Εκδοτικός Οργανισμός Λιβάνη ΑΒΕ.

Ηνωμένον Κράτος των Ιονίων Νήσων (2022). Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/ (τελευταία πρόσβαση 29-03-2022).

Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα (2022). Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/ (τελευταία πρόσβαση 29-03-2022).

Συμφωνία Κωνσταντινούπολης (1881) (2020). Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/wiki/  (τελευταία πρόσβαση 29-03-2022).

Συνθήκη του Λονδίνου (1913) (2016). Ανακτήθηκε από

https://el.wikipedia.org/)  (τελευταία πρόσβαση 01-04-2022).

Συνθήκη της Αθήνας (1913) (2019). Ανακτήθηκε από

https://el.wikipedia.org/wiki/ (τελευταία πρόσβαση 01-04-2022).

Α΄ Βαλκανικός Πόλεμος (2022). Ανακτήθηκε από

https://el.wikipedia.org/wiki/ (τελευταία πρόσβαση 01-04-2022).

Βαλκανικός Συνασπισμός (2021). Ανακτήθηκε από

https://el.wikipedia.org/ (τελευταία πρόσβαση 01-04-2022).

Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος (2021). Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/ (τελευταία πρόσβαση 01-04-2022).

Συνθήκη Βουκουρεστίου (1913) (2022). Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/(τελευταία πρόσβαση 01-04-2022).

Συνθήκη των Σεβρών (Ελλάς – Τουρκία) (2022). Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/wiki (τελευταία πρόσβαση 01-04-2022).

Μικρασιατική εκστρατεία (2022). Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/(τελευταία πρόσβαση 01-04-2022).

Συνθήκη της Λωζάνης (2022). Ανακτήθηκε από https://el.wikipedia.org/ (τελευταία πρόσβαση 01-04-2022).

Τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα. Ανακτήθηκε από

https://www.sansimera.gr/articles/405 (τελευταία πρόσβαση 01-04-2022).