Η Πομπηία ήταν πόλη της νότιας Ιταλίας, στην πλευρά της Τυρρηνικής θάλασσας, κοντά στη σημερινή Νάπολη.
Η Πομπηία χτίστηκε τον 5ο αιώνα π.Χ. από τους Έλληνες στις ακτές της Καμπανίας. Βρισκόταν στους πρόποδες του Βεζούβιου. Έπεσε στα χέρια των Ρωμαίων και είχε επηρεαστεί πολύ από τον ελληνορωμαϊκό πολιτισμό. Λόγω της τοποθεσίας της και του κλίματος, αποτελούσε το καλύτερο θέρετρο της Ρώμης. Πολλοί πλούσιοι Ρωμαίοι είχαν χτίσει πάνω στους σκεπασμένους με αμπέλια λόφους της, όμορφες εξοχικές επαύλεις, τις οποίες στόλιζαν με διάφορα έργα τέχνης. Είχε πληθυσμό 20.000-30.000 κατοίκους.
Το 62 μ.Χ. έγινε ένας σφοδρότατος σεισμός, που συντάραξε την ωραία και πλούσια αυτή πόλη.
Ο σεισμός αυτός δεν ήταν παρά το προμήνυμα για την ολοσχερή καταστροφή της. Πράγματι, λίγα χρόνια αργότερα, στις 24 Αυγούστου του 79 μ.Χ., μετά από μια φοβερή έκρηξη του Βεζούβιου, ένα τεράστιο κύμα από στάχτη έθαψε τα πάντα, μέσα σε λίγες ώρες.
Μέχρι την έκρηξη του 79 μ.Χ., θεωρούσαν τον Βεζούβιο ένα απλό βουνό. Ο Στράβωνας λέει ότι ήταν ένα απλό όμορφο βουνό, σκεπασμένο με ωραίους αγρούς, εκτός από την κορυφή του που ήταν επίπεδη, μαύρη και σκεπασμένη εδώ και κει και γι’ αυτό είχαν βγάλει το συμπέρασμα πως το βουνό είχε πάρει κάποτε φωτιά και είχε καεί, αλλά η φωτιά έσβησε, επειδή έλειπε το καύσιμο υλικό .
Πριν την έκρηξη ο Βεζούβιος απέφερε πολλά χρήματα στην Πομπηία λόγω του εύφορου εδάφους γύρω του. Όμως, αν και το έδαφός του έμοιαζε με παράδεισο, στην πραγματικότητα ήταν ένα ενεργό ηφαίστειο. Oι κάτοικοι δεν το ήξεραν, αφού βρισκόταν σε «ύπνωση».
Εκείνο το πρωινό η έκρηξη του ηφαιστείου ήταν τόσο δυνατή, που απελευθερώθηκαν από τον κρατήρα αέρια, ελαφρόπετρα και άλλα θραύσματα, κρύβοντας τον ήλιο περίπου για δύο μέρες.
Στην αρχή της έκρηξης ακούστηκε μια δυνατή βοή και έγινε ένας δυνατός σεισμός. Αμέσως, σηκώθηκε ένα φοβερό σύννεφο από στάχτη, η οποία σκέπασε την πόλη σε ύψος ενός μέτρου. Μόλις αντιλήφθηκαν οι κάτοικοι της Πομπηίας τη θεομηνία, άρχισαν να τρέπονται σε φυγή, παίρνοντας ο καθένας ό,τι μπορούσε να προφτάσει τις συνταρακτικές εκείνες στιγμές. Πολλοί, όμως, άλλαξαν γνώμη και ξαναγύριζαν. Η παραλυσία και από ο πανικός ακολούθησαν.
Ύστερα από το σύννεφο της στάχτης, κατέκλυσε την πόλη μία αφάνταστη καταιγίδα από ηφαιστειακά αναβλήματα και κίσσηρι (ελαφρόπετρα), που την σκέπασαν σε ύψος 3 και περισσότερα μέτρα, πάνω δε, σ’ αυτές, επικάθησε νέο στρώμα από στάχτη και πέτρες, ώστε η σημερινή επίχωση φτάνει τα 6-7 μέτρα. Υπολογίζεται ότι περισσότερα από 2.000 άτομα τάφηκαν ζωντανά και πέθαναν έτσι από ασφυξία.
Πρώτη ανακάλυψη τμήματος της Πομπηίας έγινε το 1592, τυχαία, κατά τις εργασίες για την κατασκευή του υπόγειου υδραγωγείου της πόλης Τόρε Ανουντσιάτα που βρίσκεται εκεί κοντά.
Τότε βρέθηκαν πολλά σημαντικά αντικείμενα, που μαζί με όσα ανακάλυψαν σε κατοπινές ανασκαφές αποτελούν σήμερα έναν πραγματικό θησαυρό τέχνης.
Οι ανασκαφές έφεραν την Πομπηία ζωντανή στα μάτια μας, αποκαλύπτοντας πολλές λεπτομέρειες της καθημερινότητας των κατοίκων της. Διασώθηκαν, προστατευμένες απ’ τη φθορά του χρόνου, όλες οι πλούσιες επαύλεις, με τις πολυάριθμες τοιχογραφίες τους, η αγορά, οι πολυάριθμοι ναοί, το μικρό και το μεγάλο θέατρο, οι αψίδες, οι κρήνες, τα καταστήματα, τα ιδιωτικά σπίτια. Διασώθηκαν και λεπτομέρειες που μας δείχνουν τον ξαφνικό θάνατο της πόλης, από την καθημερινή ζωή που διακόπηκε απότομα. Άνθρωποι που έτρωγαν ξαπλωμένοι στα ανάκλιντρα, άνθρωποι που πνίγηκαν απ’ τις αναθυμιάσεις προσπαθώντας να ξεφύγουν απ’ το φριχτό θάνατο. Στα τραπέζια των πανδοχείων βρέθηκαν παρατημένα τα κύπελλα και τα πιάτα, σ’ ένα δωμάτιο βρέθηκαν τα σώματα επτά παιδιών που ο θάνατος τα είχε προλάβει ενώ έπαιζαν.
Ασύγκριτα μεγάλη είναι η αξία των ερειπίων της Πομπηίας, καθώς μας έδωσε μια ιδέα ρωμαϊκής πόλης στο σύνολό της, μέσα στην άνθηση της ακμής και του πλούτου της. Οι ανακαλύψεις αυτές τράβηξαν το παγκόσμιο ενδιαφέρον. Ποιητές, πεζογράφοι, καλλιτέχνες και γενικά ολόκληρος ο διανοούμενος κόσμος στράφηκε προς την Πομπηία.
Ο Φρίντριχ Σίλερ αφιέρωσε ωραιότατα ποιήματα στη νεκρή πολιτεία, ο δε Έντουαρντ Μπούλβερ-Λύττονεμπνεύστηκε το μυθιστόρημα «Οι Τελευταίες Ημέρες της Πομπηίας».
Κάποιοι εγκλωβίστηκαν, σε κτίρια, ενώ άλλοι σκοτώθηκαν όσο έψαχναν καταφύγιο για τις οικογένειές τους. Όλοι τους όμως θάφτηκαν κάτω από μία τέφρα. Όσο περνούσε ο χρόνος, αυτή σκλήραινε γύρω τους σχηματίζοντας ένα πορώδες κέλυφος. Όλοι οι σκελετοί έμειναν ανέπαφοι, «εγκλωβισμένοι» στη στάση που είχαν τη μοιραία στιγμή.
Ανέπαφη αποτυπώθηκε και η πολεοδομική και αρχιτεκτονική ταυτότητα της πόλης, προσφέροντας, έτσι, στους επιστήμονες μερικά από τα σημαντικότερα ευρήματα της ρωμαϊκής περιόδου.
Ένα ερώτημα που εγείρεται, όμως, είναι τι απέγιναν όσοι κατάφεραν να επιβιώσουν μίας εκ των μεγαλύτερων τραγωδιών της Ιστορίας;
Την απάντηση έρχεται να δώσει νέα έρευνα που αναμένεται να δημοσιευτεί το επόμενο διάστημα, όπως σημειώνει το περιοδικό Live Science. Οι επιζήσαντες της φυσικής καταστροφής φαίνεται πως δεν απομακρύνθηκαν πολύ από την περιοχή. Παρέμειναν κατά μήκος της νότιας ακτής της Ιταλίας και συγκεκριμένα εγκαταστάθηκαν σε περιοχές όπως η Νάπολη, η Όστια, το Ποτσουόλι και η Κύμη. Για να μπορέσει η επιστημονική κοινότητα να εντοπίσει το πού μετακινήθηκαν χρειάστηκε ενδελεχής έρευνα σε διάσπαρτα ιστορικά αρχεία.
Όπως σημείωσε ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του Μαϊάμι, Στίβεν Τακ, η ερευνητική ομάδα δημιούργησε κριτήρια αναζήτησης και ξεκίνησε να μελετά έγγραφα, επιγραφές και αρχαία αντικείμενα και υποδομές. Χαρακτηριστικό της έρευνας είναι πως δημιουργήθηκε μία βάση δεδομένων με τα χαρακτηριστικά ονόματα της Πομπηίας και του Ερκολάνο – καταστράφηκε επίσης στην ηφαιστειακή έκρηξη – και στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε για να εντοπιστεί το πού εμφανίζονταν αυτά τα ονόματα μετά το 79 μ.Χ.
Πηγές:
Πόλη. Ανακτήθηκε από el.m.wikipedia.org (Τελευταία πρόσβαση 20/5/2019)
Εικόνες που στοιχειώνουν: Πώς η Πομπηία παρέμεινε ανέπαφη χιλιάδες χρόνια μετά την καταστροφή της.
Ανακτήθηκε από iefimerida.gr (Τελευταία πρόσβαση 20/5/2019)
Ο Βεζούβιος δεν σκότωσε όλους τους κατοίκους της Πομπηίας – Πού πήγαν οι επιζώντες. Ανακτήθηκε από cnn.gr (Τελευταία πρόσβαση 20/5/2019)
