Στον κόλπο του νοτιοανατολικού άκρου της Κούβας (“Κόλπος του Γκουαντανάμο”) βρίσκεται το Γκουαντανάμο, μία επαρχεία-περιοχή στην οποία υπάρχουν μέχρι και σήμερα φυλακές, γνωστές για τα μαρτύρια και τις φρικιαστικές τεχνικές που χρησιμοποιούν κατά τη φυλάκιση των κρατουμένων. Oι φυλακές αυτές, αποκαλούμενες αλλιώς ως “Σύγχρονο κολαστήριο” ή “Σύγχρονο στρατόπεδο συγκέντρωσης” από πολλούς δημοσιογράφους, αποτέλεσαν και αποτελούν τους τελευταίους αιώνες την αιτία για έντονες πολιτικές αντιπαραθέσεις μεταξύ της αμερικανικής και κουβανικής κυβέρνησης. Ο βασανισμός και η κακοποίηση των κρατουμένων σ’ αυτές πυροδοτούν σε όλους μας το ερώτημα: “Ώς πότε θα συνεχίσουν να υπάρχουν;”.
Παλαιότερα στο Γκουαντανάμο ούτε υπήρχαν φυλακές και ούτε διαπράττονταν τα αίσχη που διαπράττονται σήμερα, αλλά εκεί βρισκόταν η ναυτική βάση των ΗΠΑ. Η ναυτική αυτή βάση εδραζόταν εκεί από το τέλος του 19ου αιώνα και η ενοικίαση της περιοχής της από την αμερικανική κυβέρνηση άρχισε όταν υπογράφηκε το συμβόλαιο μεταξύ των δύο χωρών (ΗΠΑ-Κούβα, 1903). Το συμβόλαιο προέβλεπε τη μίσθωση της περιοχής από την Κούβα με αντάλλαγμα την παραχώρηση της στις ΗΠΑ. Αργότερα, η ναυτική βάση των ΗΠΑ στο Γκουαντανάμο αποτέλεσε το μέρος στο οποίο κρατήθηκαν χιλιάδες πρόσφυγες προερχόμενοι από την υπόλοιπη Κούβα και την Αϊτή. (Η Αϊτή είναι χώρα που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από το Γκουαντανάμο στο νησί ονόματι “Ισπανιόλα”). Εν τέλει, η ναυτική αυτή βάση μετατράπηκε σε χώρο κράτησης ανθρώπων μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Το Γκουαντανάμο αποτελούσε πλέον μέρος φυλάκισης αυτών που θεωρούνταν ότι έχουν διασυνδέσεις με την Αλ Κάιντα και τους Ταλιμπάν, δηλαδή των υπόπτων.
Σήμερα, το Γκουαντανάμο συνιστά για τους Αμερικανούς τον χείριστο τόπο κράτησης και φύλαξης των ατόμων που μπορεί να γνωρίζουν κάποιο σημαντικό μυστικό. Οι απάνθρωπες τεχνικές που χρησιμοποιούνται στις φυλακές του αποσκοπούν στη μαρτυρία και την ομολογία των κρατουμένων. Η αμερικανική κυβέρνηση βρέθηκε πολλές φορές στη θέση να δεχθεί διαμαρτυρίες και έντονες ενστάσεις από οργανισμούς όπως η Διεθνής Αμνηστία ή το Συμβούλιο των Ανθρωπίνων δικαιωμάτων κ.α., εξαιτίας των επαχθών συνθηκών κράτησης των φυλακισμένων και του βασανισμού τους. Εν τω μεταξύ, η κυβέρνηση των ΗΠΑ βρέθηκε αρκετές φορές σε κατάσταση διαμάχης με την κουβανική κυβέρνηση λόγω του ότι η τελευταία επιθυμούσε να λήξει το συμβόλαιο μίσθωσης της περιοχής και ήθελε να επανακτήσει το Γκουαντανάμο. Ένας όρος που είχε προστεθεί στη συμφωνία λίγο αργότερα μετά την πρώτη υπογραφή του συμβολαίου, όρος αναμφίβολα διπλωματικός κι έξυπνος-πονηρός, εξασφαλίζει τη δυνατότητα στις ΗΠΑ να νοικιάζουν την περιοχή εκτός συγκεκριμένου χρονικού ορίου. Ο όρος αυτός προέβλεπε ότι το συμβόλαιο θα ήταν να δυνατό να λήξει μόνο αν υπήρχε η θέληση αυτή μεταξύ αμφοτέρων. Δηλαδή, το συμβόλαιο δε λήγει παρά μόνο αν συμφωνήσουν οι ΗΠΑ και οι Κουβανοί από κοινού.
Οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν τη λήξη του συμβολαίου και ούτε φαίνεται πως θα τη θελήσουν στο εγγύς μέλλον. Προσφάτως, ο κυνικός πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντοναλντ Τραμπ δήλωσε με ευθύτητα σε συνέντευξη του ότι “εξετάζει το ενδεχόμενο” να στείλει τον τρομοκράτη του Μανχάταν & της Νέας Υόρκης στο Γκουαντανάμο, ενώ σε παλαιότερες δηλώσεις του υποστήριξε δίχως ενδοιασμούς πως πρέπει να παύσουν οι αποφυλακίσεις των κρατουμένων απ’ αυτό. Τα εν λόγω σε συνδυασμό με την απάθεια κι άνεση του να προσλάβει ως Υπουργό Εσωτερικής Ασφάλειας τον στρατηγό κι επικεφαλής των φυλακών Γκουαντανάμο ονόματι Τζον Κελι, δείχνουν ότι η αμερικανική κυβέρνηση ίσως αργήσει να θελήσει τη λήξη της συμφωνίας.
Όμως, για να κλείσουν οι φυλακές του Γκουαντανάμο και να σταματήσουν οι βαρβαρότητες εις βάρος των κρατουμένων δεν είναι ανάγκη να λήξει το συμβόλαιο. Η ύπαρξη των φυλακών και η συνέχιση της τραγικής κατάστασης των βασανιστηρίων εναπόκεινται στις διαθέσεις των ΗΠΑ να αξιοποιήσουν την περιοχή και στα συμφέροντα που διακυβεύονται πίσω απ’ αυτές. Στην προηγούμενη παράγραφο, συναντήσαμε τον αμερικανό πρόεδρο να μην έχει πρόβλημα με την ιδέα των συγκεκριμένων φυλακών μέσα από τα λεγόμενα και τις προθέσεις του και συνεπώς να μην έχει κάποια θέληση να κλείσει το Γκουαντανάμο. Η θέληση του προέδρου, ωστόσο, δεν αρκεί από μόνη της για να καθορίσει την ύπαρξη της φυλακής. Όταν ο Μπαράκ Ομπάμα προσπάθησε να προβεί σε διαδικασίες για το κλείσιμο του Γκουαντανάμο ήρθε αντιμέτωπος με ενστάσεις και δε τα κατάφερε. Η Γερουσία ήταν αυτή που στάθηκε έναντι του με το μοναδικό επιχείρημα ότι απαιτούνται κονδύλια για να κλείσει η φυλακή.
Αναρωτιόμαστε: Ο Μπαράκ Ομπάμα δεν υπολόγιζε τα κονδύλια όσο ζητούσε το κλείσιμο της φυλακής; Ποιά και πόσα κονδύλια μπορούν να καθορίζουν την ανθρώπινη αξιοπρέπεια; Ήταν τα κονδύλια ο πραγματικός λόγος για να μη διακοπούν οι βασανισμοί των κρατουμένων; Μέχρι πότε θα συνεχιστεί το βίαιο ντρόπιασμα πάνω στο ανθρώπινο σώμα; Πόση αισχρότητα και κακία χρειάζεται να παραχθεί στο νου ώστε να φτάσει ο άνθρωπος να διαθέτει μέρος που φιλοξενεί το σωματικό και ψυχικό βιασμό των ατόμων; Δε συνιστά ντροπή μας το αντίκρισμα αυτών των εικόνων; Πόσο αξιοπρεπές είναι να αναφερόμαστε στο ντρόπιασμα αυτό με μεταφορές και λεκτικούς συνδυασμούς του τύπου “Γκουαντανάμο: Το σύγχρονο κολαστήριο”; Πόση φρίκη θέλει να χωρέσει κάποιος μέσα σε μία εικόνα σαν κι αυτή για να την κάνει κολλάζ;
