Κάθετη καλλιέργεια
Μέχρι το 2050, σχεδόν το 80% του πληθυσμού της Γης θα ζει σε αστικά κέντρα. Εφαρμόζοντας τις πιο συντηρητικές εκτιμήσεις στις τρέχουσες δημογραφικές τάσεις, τότε ο ανθρώπινος πληθυσμός θα αυξηθεί κατά περίπου τρία δισεκατομμύρια άτομα. Υπολογίζεται ότι 10 εκτάρια νέων εκτάσεων (περίπου 20% μεγαλύτερα από τη Βραζιλία) θα χρειαστούν για να αναπτυχθούν αρκετά τρόφιμα για τη διατροφή τους, εάν οι παραδοσιακές μέθοδοι καλλιέργειας συνεχίσουν όπως εφαρμόζονται σήμερα. Επί του παρόντος, σε όλο τον κόσμο, χρησιμοποιείται περισσότερο από το 80% της γης που είναι κατάλληλη για καλλιέργεια φυτών. Ιστορικά, περίπου το 15% αυτού έχει καταστραφεί από κακές πρακτικές διαχείρισης. Τι μπορεί να γίνει για να εξασφαλιστεί επαρκές φαγητό για να ζήσει ο παγκόσμιος πληθυσμός;
Η έννοια της εσωτερικής γεωργίας δεν είναι καινούργια, δεδομένου ότι η παραγωγή ντομάτας και άλλων προϊόντων στην ατμόσφαιρα έχει παραμείνει για αρκετό καιρό στη μόδα. Αυτό που είναι νέο είναι η επείγουσα ανάγκη να αυξηθεί η τεχνολογία αυτή για να φιλοξενηθούν άλλα τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι. Πολλοί πιστεύουν ότι απαιτείται μια εντελώς νέα προσέγγιση στην εσωτερική γεωργία, χρησιμοποιώντας τεχνολογίες αιχμής. Μία τέτοια πρόταση αφορά το «κάθετο αγρόκτημα». Η ιδέα είναι πολυώροφα κτίρια στα οποία οι καλλιέργειες τροφίμων καλλιεργούνται σε περιβαλλοντικά ελεγχόμενες συνθήκες. Βρίσκονται στην καρδιά των αστικών κέντρων, θα μειώσουν δραστικά την ποσότητα μεταφοράς που απαιτείται για να φέρονται τα τρόφιμα στους καταναλωτές. Οι κάθετες εκμεταλλεύσεις θα πρέπει να είναι αποδοτικές, φτηνές για να κατασκευάζονται και να λειτουργούν ασφαλώς. Εάν εφαρμοστούν με επιτυχία οι υποστηρικτές, οι κατακόρυφες εκμεταλλεύσεις προσφέρουν την υπόσχεση της ανανέωσης των πόλεων, της βιώσιμης παραγωγής ασφαλούς και ποικίλου εφοδιασμού σε τρόφιμα (με ετήσια παραγωγή όλων των καλλιεργειών) και την ενδεχόμενη επιδιόρθωση οικοσυστημάτων που έχουν θυσιάσει την οριζόντια καλλιέργεια.
Χρειάστηκαν άνθρωποι 10.000 χρόνια για να μάθουν πώς να καλλιεργούν τις περισσότερες καλλιέργειες που θεωρούμε σήμερα ως δεδομένες. Κατά μήκος του δρόμου, εμείς αποποιώνουμε το μεγαλύτερο μέρος της γης που δουλέψαμε, συχνά μετατρέποντας πράσινες, φυσικές οικοζόνες σε ημι-άγονες ερήμους. Μέσα στο ίδιο χρονικό διάστημα, εξελίξαμε σε ένα αστικό είδος, στο οποίο το 60% του ανθρώπινου πληθυσμού ζει πλέον κάθετα στις πόλεις. Αυτό σημαίνει ότι, για την πλειοψηφία, εμείς οι άνθρωποι έχουμε καταφύγιο από τα στοιχεία, όμως υποτάσσουμε τα φυτά που φέρνουν τα τρόφιμά μας στις δύσκολες συνθήκες του μεγάλου ύπαιρου και δεν μπορεί παρά να ελπίζει σε ένα καλό καιρό. Ωστόσο, πιο συχνά από τώρα, λόγω ενός ταχέως μεταβαλλόμενου κλίματος, αυτό δεν συμβαίνει. Οι μαζικές πλημμύρες, οι μακρές ξηρασίες, οι τυφώνες και οι σοβαρές μουσώνες παίρνουν τον φόρο κάθε χρόνο, καταστρέφοντας εκατομμύρια τόνους πολύτιμων καλλιεργειών.
Οι υποστηρικτές της κάθετης γεωργίας υποστηρίζουν πολλά πιθανά πλεονεκτήματα για το σύστημα. Για παράδειγμα, οι καλλιέργειες θα παράγονται όλο το χρόνο, καθώς θα διατηρούνται σε τεχνητά ελεγχόμενες, άριστες συνθήκες καλλιέργειας. Δεν θα υπάρξουν αποτυχίες καλλιεργειών λόγω του καιρού λόγω ξηρασιών, πλημμυρών ή παρασίτων. Όλα τα τρόφιμα θα μπορούσαν να αναπτυχθούν οργανικά, εξαλείφοντας την ανάγκη για ζιζανιοκτόνα, φυτοφάρμακα και λιπάσματα. Το σύστημα θα μειώσει σημαντικά τη συχνότητα εμφάνισης πολλών μολυσματικών ασθενειών που αποκτώνται στη γεωργική διεπαφή. Αν και το σύστημα θα καταναλώνει ενέργεια, θα επιστρέψει ενέργεια στο δίκτυο μέσω της παραγωγής μεθανίου από την κομποστοποίηση μη εδώδιμων τμημάτων των φυτών. Θα μειώσει επίσης δραματικά τη χρήση ορυκτών καυσίμων, μειώνοντας την ανάγκη για ελκυστήρες, άροτρα και ναυτιλία.
Ένα σημαντικό μειονέκτημα της κάθετης καλλιέργειας, ωστόσο, είναι ότι τα φυτά θα απαιτούσαν τεχνητό φως. Χωρίς αυτό, τα φυτά που πλησιάζουν τα παράθυρα θα εκτίθενται σε περισσότερο ηλιακό φως και θα αναπτύσσονται πιο γρήγορα, μειώνοντας την αποτελεσματικότητα του συστήματος. Τα μονοόροφα θερμοκήπια έχουν το πλεονέκτημα του φυσικού φωτοβολταϊκού φωτισμού: παρόλα αυτά, πολλοί εξακολουθούν να χρειάζονται τεχνητό φωτισμό. Μια πολυώροφη εγκατάσταση χωρίς φυσικό φωτισμό θα απαιτούσε πολύ περισσότερα. Η παραγωγή επαρκούς φωτισμού θα μπορούσε να είναι απαγορευτικά δαπανηρή, εκτός εάν είναι διαθέσιμη φθηνή, ανανεώσιμη ενέργεια και αυτό φαίνεται να είναι μάλλον μια μελλοντική φιλοδοξία παρά μια πιθανότητα για το εγγύς μέλλον.
Μια παραλλαγή της κατακόρυφης καλλιέργειας που αναπτύχθηκε είναι η καλλιέργεια φυτών σε συσσωρευμένους δίσκους που κινούνται σε ράγες. Η μετακίνηση των δίσκων επιτρέπει στα φυτά να πάρουν αρκετό ηλιακό φως. Το σύστημα αυτό είναι ήδη σε λειτουργία και λειτουργεί καλά μέσα σε ένα μονοόροφο θερμοκήπιο με φως που φθάνει από ψηλά: δεν είναι βέβαιο όμως ότι μπορεί να λειτουργήσει χωρίς αυτό το γενικό φυσικό φως.
Η κάθετη καλλιέργεια είναι μια προσπάθεια να αντιμετωπιστούν τα αναμφισβήτητα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε στην παραγωγή αρκετών τροφίμων για έναν αυξανόμενο πληθυσμό. Επί του παρόντος, όμως, πρέπει να γίνουν περισσότερα για να μειωθούν οι επιζήμιες επιπτώσεις που θα έχει στο περιβάλλον, ιδίως όσον αφορά τη χρήση ενέργειας. Ενώ είναι πιθανό ότι μεγάλο μέρος του φαγητού μας θα καλλιεργηθεί στους ουρανοξύστες στο μέλλον, οι περισσότεροι ειδικοί πιστεύουν σήμερα ότι είναι πολύ πιθανότερο να χρησιμοποιήσουμε απλώς τον διαθέσιμο χώρο στις αστικές στέγες.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο αυτό:
UK start-up aims to build over forty vertical farms ανακτήηκε από www.farminguk.com
