Δεν υπάρχει συγκεκριμένος ορισμός για τις Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις. Σύμφωνα με το Γαλλικό Συμβούλιο Επικρατείας ορίζονται ως: οντότητες του ιδιωτικού δικαίου που δεν υπόκεινται στη βούληση των κυβερνήσεων. Σε αυτές περιλαμβάνονται ομάδες πολιτών, συνδικάτα, σύλλογοι, οργανώσεις κ.α. Συνήθως, είναι οργανώσεις που έχουν αναγνωριστεί από έναν διεθνή οργανισμό.
Στο άρθρο 71 της Χάρτας των Ηνωμένων Εθνών (1945) χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά ο όρος και έτσι άνοιξε ο δρόμος για τις ΜΚΟ.
Ο όρος αναφέρεται σε μη κερδοσκοπικές οργανώσεις με διεθνή συνήθως παρουσία, οι οποίες δεν αποτελούν διεθνείς οργανισμούς αλλά στηρίζονται στην ιδιωτική πρωτοβουλία και κρατικές επιχορηγήσεις και είναι ανεξάρτητες από τα κράτη.
Τα τελευταία χρόνια έχει επικρατήσει ο όρος να χρησιμοποιείται για κάθε κοινωφελή οργάνωση που δεν ανήκει στο κράτος. Οι σκοποί των ΜΚΟ είναι κυρίως ανθρωπιστικοί και αφορούν περιβαλλοντικά ή κοινωνικά προβλήματα όπως η φτώχεια, ο ρατσισμός, το περιβάλλον κ.λ.π. Από τις πρώτες ΜΚΟ ήταν ο Διεθνής Ερυθρός Σταυρός, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα, η Παγκόσμια Οργάνωση Προσκοπικής Κίνησης και η ActionAid.
Ιστορία
Οι διεθνείς Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις χρονολογούνται τουλάχιστον από το 1839. Υπολογίζεται ότι μέχρι το 1914 υπήρχαν 1083 ΜΚΟ. Οι διεθνείς ΜΚΟ ήταν σημαντικές για το κίνημα κατά της δουλείας και το κίνημα για την ψήφο των γυναικών και κορυφώθηκε κατά τη διάρκεια της Παγκόσμιας Διάσκεψης Αφοπλισμού.
Ωστόσο, η φράση «μη κυβερνητική οργάνωση» τέθηκε σε χρήση με την ίδρυση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών το 1945 με τις διατάξεις του άρθρου 71 του Κεφαλαίου 10 του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Ο ορισμός των διεθνών ΜΚΟ (INGO) είναι η πρώτη που αναφέρονται στο ψήφισμα 288 (Χ) του Οικονομικού και Κοινωνικού Συμβουλίου στις 27 Φεβρουαρίου, 1950: αυτή που ορίζεται ως «κάθε διεθνής οργανισμός που δεν στηρίζεται από διεθνή συνθήκη».
Ο ζωτικός ρόλος των ΜΚΟ και άλλων “μεγάλων ομάδων” στην αειφόρο ανάπτυξη αναγνώρισε επίσης στο κεφάλαιο 27 της Ατζέντας 21, που οδηγεί σε έντονες ρυθμίσεις για μια συμβουλευτική σχέση μεταξύ των Ηνωμένων Εθνών και των μη κυβερνητικών οργανώσεων.
Η ταχεία ανάπτυξη του μη κυβερνητικού τομέα εμφανίστηκε στις δυτικές χώρες, ως αποτέλεσμα των διαδικασιών αναδιάρθρωσης του κράτους πρόνοιας. Η περαιτέρω παγκοσμιοποίηση της διαδικασίας αυτής σημειώθηκε μετά την πτώση του κομμουνιστικού συστήματος και ήταν ένα σημαντικό μέρος της συναίνεσης της Ουάσινγκτον
Η παγκοσμιοποίηση, κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα, προκάλεσε το ενδιαφέρον των ΜΚΟ. Πολλά προβλήματα δεν μπορούν να επιλυθούν μέσα σε ένα έθνος. Στις διεθνείς συνθήκες και τους διεθνείς οργανισμούς όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου θεωρήθηκαν πάρα πολύ ότι επικεντρώνονται στα συμφέροντα των καπιταλιστικών επιχειρήσεων. Κάποιοι υποστήριξαν ότι σε μια προσπάθεια να αντισταθμίσουν αυτή την τάση, οι ΜΚΟ έχουν αναπτυχθεί για να τονίσουν τα ανθρωπιστικά ζητήματα, την αναπτυξιακή βοήθεια και την αειφόρο ανάπτυξη.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού είναι το Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ, το οποίο είναι μία αντίπαλη σύμβαση με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ που πραγματοποιείται κάθε χρόνο τον Ιανουάριο στο Νταβός της Ελβετίας. Στο πέμπτο Παγκόσμιο Κοινωνικό Φόρουμ στο Πόρτο Αλέγκρε της Βραζιλίας, τον Ιανουάριο του 2005 συμμετείχαν αντιπρόσωποι από περισσότερες από 1.000 ΜΚΟ.
Κάποιοι ισχυρίζονται ότι σε φόρουμ όπως αυτά, οι ΜΚΟ πρέπει να πάρουν θέση στο τι πρέπει να ανήκουν σε λαϊκά κινήματα των φτωχών. Άλλοι υποστηρίζουν ότι οι ΜΚΟ είναι συχνά ιμπεριαλιστικές στη φύση τους, που μερικές φορές λειτουργούν με ρατσιστικό τρόπο σε κυρίαρχες χώρες, καθώς και ότι πληρούν μια παρόμοια λειτουργία με εκείνη του κλήρου κατά τη διάρκεια της υψηλής αποικιακής εποχής. Ο φιλόσοφος Peter Hallward ισχυρίζεται ότι είναι ένας αριστοκρατικός τύπος πολιτικής.
Τύποι ΜΚΟ
Μπορούμε να διακρίνουμε τέσσερις τύπους κυβερνητικής δραστηριότητας:
1. ΜΚΟ με χαρακτήρα «διάδοσης πληροφοριών» και με ερευνητικό χαρακτήρα. Αυτοί οι οργανισμοί δεν χρησιμοποιούν βία στην επίλυση διενέξεων και στηρίζονται τόσο στην θεωρία όσο και στην πράξη.
2. ΜΚΟ «γενικού υποβοηθητικού χαρακτήρα». Η εμφάνιση παγκόσμιων προβλημάτων π.χ. δημογραφική έκρηξη οδηγεί πολλούς ΜΚΟ σε συνεργασία στο διεθνή χώρο.
3. ΜΚΟ με «μεσολαβητικό» χαρακτήρα. Η κατηγορία αυτή περιλαμβάνει διαφορετικά είδη ΜΚΟ ή ομάδες ατόμων που αναλαμβάνουν το ρόλο του τρίτου σε διενέξεις.
4. Τέλος υπάρχουν ΜΚΟ με «αναπτυξιακό» χαρακτήρα. Οι οργανισμοί αυτοί βοηθούν πολύ τους φτωχούς του τρίτου κόσμου.
Μη Κερδοσκοπικές Οργανώσεις που αξίζει να βοηθήσεις
Υπάρχουν πολλές ΜΚΟ που επιτελούν πολύ σημαντικό έργο, ενδεικτικά αναφέρω τις παρακάτω.
Γιατροί Χωρίς Σύνορα
Προσφέρουν τη βοήθειά τους σε πληθυσμούς που βρίσκονται σε κατάσταση επείγουσας ανάγκης, στα θύματα που προκαλούνται είτε από φυσικούς είτε από ανθρώπινους παράγοντες, σε όσους υποφέρουν εξαιτίας εξεγέρσεων, χωρίς καμία φυλετική, θρησκευτική, φιλοσοφική ή πολιτική διάκριση. Το ελληνικό τμήμα των Γιατρών Χωρίς Σύνορα διοικείται από ένα εννεαμελές διοικητικό συμβούλιο, το οποίο εκλέγεται στην ετήσια Γενική Συνέλευση, ανανεώνει κάθε χρόνο τα 3/7 των μελών του και αποτελείται από εθελοντές που έχουν εμπειρία από αποστολές. Ξενίας 15, Αθήνα, 210 5200500, fax: 210 5200503, www.msf.gr
Κιβωτός του Κόσμου
Ιδρύθηκε το 1998 από τον 26χρονο τότε πατέρα Αντώνιο και έχει ως στόχο να βγάλει όσο περισσότερα παιδιά από τη φτώχεια και την εγκατάλειψη και να τους προσφέρει τη δυνατότητα να σταθούν στα πόδια τους. Εκτός των εθελοντών που φροντίζουν ανιδιοτελώς τις βασικές ανάγκες των παιδιών, όπως η σίτιση, η ένδυση, η ψυχαγωγία, η περίθαλψη κ.ά., υπάρχουν άλλοι που κάνουν αφιλοκερδώς φροντιστηριακά μαθήματα και άλλοι που παρέχουν επαγγελματική κατάρτιση. Το έργο της είναι σημαντικό και έχει αναγνωριστεί με εθνικές και παγκόσμιες διακρίσεις. Ζηνοδώρου 3 & Καλλικλέους, Κολωνός, 210 5141935, fax: 210 5141953.
Τραπεζικός Λογαριασμός: Eurobank: 0026 0178 870100 872073 IBAN: GR37026017800 00870100872073 www.kivotostoukosmou.org
Ζωοφιλική Ένωση Ηλιούπολης
Είναι αναγνωρισμένο φιλοζωικό σωματείο από το 1997. Σύμφωνα με το καταστατικό της, δραστηριοποιείται στον τομέα της περισυλλογής, διάσωσης και περίθαλψης των αδέσποτων ζώων του Δήμου Ηλιούπολης και όχι μόνο. Κάθε χρόνο περιθάλπει, σιτίζει, εμβολιάζει, στειρώνει και προωθεί για υιοθεσία περίπου 300 αδέσποτα ζώα (κυρίως σκύλους και γάτες), κυρίως μέσω του Τύπου.
Τράπεζα Πειραιώς (Piraeus Bank): ΖΩΟΦΙΛΙΚΗ ΕΝΩΣΗ ΗΛΙΟΥΠΟΛΗΣ 60 4001 0189 237 BIC: PIRBGRAA IBAN GR76 0171 0400 0060 4001 0189 237 Paypal: support@zeil.gr
Xαμόγελο του Παιδιού
Το Xαμόγελο του Παιδιού είναι ένας εθελοντικός οργανισμός, μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα. Στηρίζεται στο συναίσθημα, αλλά δεν μένει σ’ αυτό. Έχει κάνει πράξη την αντιμετώπιση των καθημερινών προβλημάτων των παιδιών. Κύριο μέλημά του είναι να προασπίσει τα δικαιώματα των παιδιών όχι μόνο στη θεωρία αλλά στην πράξη, καθημερινά, 24 ώρες την ημέρα, 365 ημέρες τον χρόνο. Να εξασφαλίσει τα απαραίτητα για τη σωματική, ψυχική και πνευματική ισορροπία τους.
Δωρεές: Εθνική Τράπεζα, 116/296076-12, GR810110116000 0011629607612 (BIC)ETHNGRAA
ΕΛΕΠΑΠ
Η ΕΛΕΠΑΠ είναι το πρώτο φιλανθρωπικό, μη κερδοσκοπικό σωματείο στην Ελλάδα το οποίο παρέχει υπηρεσίες αποκατάστασης σε παιδιά. Προσφέρει μια σειρά ολοκληρωμένων προγραμμάτων αναπτυξιακής παρέμβασης για παιδιά βρεφικής και νηπιακής- προσχολικής ηλικίας, παρακολουθεί συνεχώς τις διεθνείς επιστημονικές εξελίξεις, συμμετέχει και διοργανώνει διεθνή επιστημονικά συνέδρια και ημερίδες, φροντίζοντας παράλληλα για τη στήριξη των οικογενειών των παιδιών που παρακολουθούν τα προγράμματά της, έτσι ώστε να συνάπτεται μια ισχυρή συμμαχία μεταξύ διεπιστημονικής ομάδας της ΕΛΕΠΑΠ και της κάθε οικογένειας και παιδιού μέσα σε κλίμα αλληλεγγύης, συνεργασίας και εμπιστοσύνης.
Δωρεά υποστήριξης: Στην φόρμα συνδρομής μπορείς να επιλέξεις το ποσό που θα ήθελες να δώσεις και να κάνεις τη δωρεά σου μέσω Pay Pal ή πιστωτικής κάρτας ή Στείλε ΕΛΕΠΑΠ στο 54980 με χρέωση 2,46€/ SMS με ΦΠΑ.
Με οικονομική υιοθεσία: Μπορείς να καλύψεις το κόστος του αποκαταστασιακού προγράμματος ενός άπορου παιδιού της ΕΛΕΠΑΠ. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείς να επισκεφτείς την αντίστοιχη φόρμα ή να επικοινωνήσεις με το Σύλλογο στο dorees@elepap.gr ή στα τηλέφωνα 210-7228360, 7233860, 7212780.
Πηγές που χρησιμοποιήθηκαν στο άρθρο αυτό:
Τσαούση Δ.Γ., 1984, Η κοινωνία των ανθρώπων : Εισαγωγή στην
Κοινωνιολογία, Αθήνα, εκδ. Gutenberg
Μπεκ Ο.,2000, Τι είναι παγκοσμιοποίηση, Αθήνα, εκδ. Καστανιώτη