Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου στεγάζεται στο μεσαιωνικό κτίριο του μεγάλου νοσοκομείου των Ιπποτών. Αποτελεί οικοδόμημα γοτθικού ρυθμού με αναγεννησιακά στοιχεία, με την κατασκευή του να ξεκινά το 1440 από το Μεγάλο Μάγιστρο ντε Λαστίκ. Τα χρήματα διατέθηκαν από τον προκάτοχο του ντε Λαστίκ, Φλουβιανό μετά το θάνατό του, ενώ το κτίριο ολοκληρώθηκε 49 χρόνια αργότερα, το 1489, από το Μάγιστρο Ντ’ Ομπισόν.
Ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά στοιχεία του Μουσείου είναι η οξυκόρυφη πόρτα στην είσοδό του, η οποία καλύπτεται με υστερογοτθικά σταυροθόλια και μας οδηγεί στα ενδότερα. Εκεί θα συναντήσουμε μια εσωτερική αυλή, που πλαισιώνεται από διώροφη στοά, στην οποία ανοίγουν οι αίθουσες και οι αποθήκες του Μουσείου.
Να αναφέρουμε πληροφοριακά, ότι το Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου εποπτεύεται από την ΚΒ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
Ιστορικό
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου πραγματοποίησε την πρώτη του έκθεση το 1914 με πρωτοβουλία της Ιταλικής Αρχαιολογικής αποστολής. Περιελάμβανε προϊστορικά και μυκηναϊκά αντικείμενα, αγγεία από τη Γεωμετρική, την Αρχαϊκή και την Κλασική περίοδο, καθώς επίσης γλυπτά και επιγραφές. Ξεχώριζε, μεταξύ άλλων, η συλλογή ροδιακών ενσφράγιστων αμφορέων, νομίσματα, συλλογή βυζαντινής και μεσαιωνικής εποχής, αλλά και λαογραφική συλλογή.
Το κτίριο βομβαρδίστηκε κατά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και χρειάστηκαν μεγάλης εκτάσεως επισκευές, ώστε να αποκατασταθούν πλήρως τα κατεστραμμένα τμήματα. Η δυτική πλευρά του ορόφου έλαβε την αρχική της μορφή με την ανακατασκευή των μεσοτοιχιών των δωματίων, που είχαν κατεδαφιστεί από τους Ιταλούς για τη δημιουργία ενιαίας αίθουσας.
Μετά την ενσωμάτωση των Δωδεκανήσων στην Ελλάδα το 1947, ο πρώτος Έφορος Αρχαιοτήτων Ι. Κόντης και ο τότε επιμελητής Γ. Δοντάς οργάνωσαν την έκθεση της συλλογής γλυπτών. Εργασίες επανέκθεσης των ευρημάτων από τις αρχαίες πόλεις της Ιαλυσού και της Κάμιρου έλαβαν χώρα σε διαδοχικές περιόδους κατά τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 από τους τότε επιμελητές αρχαιοτήτων Ι. Παπαποστόλου και Η. Ζερβουδάκη.
Η έκθεση του Μουσείου
Η μόνιμη συλλογή στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου αποτελείται από ευρήματα ανασκαφών κυρίως της ιταλοκρατίας στη Ρόδο και τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα. Μυκηναϊκά κοσμήματα, αγγεία και μικροαντικείμενα από τα ταφικά σύνολα της Ιαλυσού και της Κάμιρου από τη Γεωμετρική έως την Κλασική περίοδο (9ος-4ος π.Χ. αιώνας) απαρτίζουν τα κύρια εκθέματα του Μουσείου. Γλυπτά Κλασικής και Ελληνιστικής περιόδου και ροδιακά νομίσματα Ελληνιστικών χρόνων συμπληρώνουν τα πιο βασικά κομμάτια αυτής της πλούσιας και ενδιαφέρουσας συλλογής.
Στόχος της έκθεσης αποτελεί η ανάδειξη των σπουδαιότερων ευρημάτων της Ρόδου, μέσω των οποίων θα μπορέσει κανείς να κατανοήσει πληρέστερα την αρχαία ιστορία του τόπου.
Τα εκθέματα
Η περιήγηση ενός επισκέπτη στα εκθέματα ξεκινά ήδη από την είσοδο του Μουσείου, όπου στην αυλή απέναντι από αυτή δεσπόζει ένα καθιστό λιοντάρι με κεφάλι ταύρου στα πόδια του. Πρόκειται για γλυπτό υστεροελληνιστικής περιόδου, ενώ μπροστά από αυτό εκτίθεται ψηφιδωτό δάπεδο από την παλαιοχριστιανική βασιλική της Αρκάσας στην Κάρπαθο. Ένα δεύτερο ψηφιδωτό από την Αρκάσα θα συναντήσουμε στην εσωτερική αυλή μπροστά από τις αποθήκες.
Επάνω στον όροφο βρίσκονται η μεγάλη αίθουσα των ασθενών, η τραπεζαρία και οι αίθουσες της αρχαιολογικής συλλογής. Στη μεγάλη αίθουσα των ασθενών εκτίθενται ανάγλυφες επιτύμβιες πλάκες των Ιπποτών, εμβλήματα, καθώς και μία ρωμαϊκή σαρκοφάγος, που χρησιμοποιήθηκε ως τάφος του Μεγάλου Μαγίστρου Κορνεγιάν. Στην τραπεζαρία έχουν τοποθετηθεί ανάγλυφες επιτύμβιες στήλες της ύστερης αρχαιότητας από το νησί της Νισύρου.
Στις αίθουσες της νότιας πλευράς το Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου επιδεικνύει δείγματα ροδιακής πλαστικής από την Αρχαϊκή έως τη Ρωμαϊκή περίοδο. Οι δύο κούροι και το περιρραντήριο από την Κάμιρο αποτελούν τα κύρια εκθέματα της αρχαϊκής αίθουσας, η αρχική χρήση της οποίας ήταν ως μαγειρείο του νοσοκομείου των Ιπποτών. Συνεχίζοντας τη διαδρομή στο εσωτερικό του κτιρίου, θα συναντήσουμε την αίθουσα της Τιμαρίστας με την επιτύμβια στήλη της Κριτούς και Τιμαρίστας του 5ου π.Χ. αι. από την Κάμιρο και τη στήλη της Καλλιαρίστας από τη Ρόδο του 4ου π.Χ. αι. Στον κήπο του Μουσείου, εξάλλου, έχουν τοποθετηθεί ορισμένα γλυπτά, όπως το άγαλμα Νίκης και ανάγλυφες στήλες Ελληνιστικής περιόδου.
Στη νότια εσοχή του αιθρίου έχει στηθεί αναπαράσταση επιτύμβιου ναΐσκου με τρόπαιο, ενώ υπάρχει επιστρωμένο ψηφιδωτό δάπεδο από την Αρκάσα της Καρπάθου. Στις επόμενες τρεις αίθουσες θα συναντήσουμε γλυπτά ελληνιστικών χρόνων, όπως το υπερφυσικού μεγέθους άγαλμα της αιδούμενης Αφροδίτης και το κολοσσικό κεφάλι του θεού Ήλιου, αντιπροσωπευτικό έργο της ροδιακής μπαρόκ.
Στις υπόλοιπες δεκαπέντε αίθουσες της βόρειας και της δυτικής πλευράς του ορόφου κυριαρχούν τα ταφικά σύνολα (αγγεία και μικροαντικείμενα) από τις ιταλικές ανασκαφές στις αρχαίες νεκροπόλεις της Ιαλυσού και της Κάμιρου, χρονολογούμενα μεταξύ του 9ου και του 4ου π.Χ. αι. Από τα αγγεία ξεχωρίζουν οι αμφορείς τύπου Φικελλούρων με παραστάσεις ζώων σε ανοιχτό φόντο και οι κύλικες Βρουλιάς με εγχάρακτα και γραπτά κοσμήματα σε ανοιχτό και μελανό βάθος, προϊόντα πιθανότατα ροδιακών εργαστηρίων Αρχαϊκής περιόδου. Στην αίθουσα 8 εκτίθενται κοσμήματα μυκηναϊκής περιόδου και ροδιακά αργυρά νομίσματα Ελληνιστικής εποχής, ενώ στις αίθουσες 14-15 μπορεί κανείς να θαυμάσει μελανόμορφα και ερυθρόμορφα αγγεία από τον 6ο έως τον 4ο π.Χ αι.
Πληροφορίες για το κοινό
Το Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου κατά το χειμερινό πρόγραμμα (1 Νοεμβρίου-31 Μαρτίου) είναι ανοιχτό από Τρίτη έως Κυριακή 08:00-15:00, ενώ στη διάρκεια του θερινού προγράμματος κάθε Δευτέρα 09:00-16:00, Τρίτη-Παρασκευή 08:00-20:00, ενώ Σαββατοκύριακα και αργίες 08:00-15:00. Το ολόκληρο εισιτήριο κοστίζει 8 ευρώ και, αντίστοιχα, το μειωμένο 4 ευρώ.
Εφόσον βρεθεί κάποιος στο «σμαραγδένιο νησί», τότε σίγουρα οφείλει μια επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ρόδου. Ο αέρας αναγέννησης, που αποπνέει ο χώρος σε συνδυασμό με την πλούσια συλλογή του Μουσείου, αρκούν για να τραβήξουν το ενδιαφέρον.
