Θερινό Ηλιοστάσιο: Μύθοι και παραδόσεις γύρω από το εποχιακό αυτό φαινόμενο

Stonehenge
πηγή εικόνας: https://stilida.com

 

Πόσες και πόσες παραδόσεις και δοξασίες μπορούμε να ανακαλύψουμε πίσω από την ημέρα του Θερινού Ηλιοστασίου ή αλλιώς ηλιοτρόπιο ή λιτρόπι. Πόσα παγανιστικά στοιχεία και πόσα έθιμα για μία ημέρα μα τόσο σημαντική που κυριαρχεί από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα σε όλες τις χώρες του κόσμου. Και πόσα ακόμα μπορεί να είναι ανεξερεύνητα για όλους. Το Θερινό Ηλιοστάσιο το έχουν συνδέσει με θρησκευτικές τελετές, με τη μαντεία, με τη γονιμότητα και τον έρωτα, με τη συγκομιδή και την καλλιέργεια της γης ακόμα και με κυνήγι μαγισσών.

Η αστρονομική πλευρά

21 Ιουνίου 2023 είχαμε τη μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου, το Θερινό Ηλιοστάσιο, αλλά και την επίσημη έναρξη του καλοκαιριού. Από αυτήν την ημερομηνία οι ημέρες αρχίζουν σταδιακά να μικραίνουν μέχρι τον Αύγουστο που εκεί θα είναι ακόμα πιο φανερό για το βόρειο ημισφαίριο στο οποίο ανήκει και η χώρα μας. Ενώ για το νότιο ημισφαίριο συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο και γι’ αυτό λέγεται Χειμερινό Ηλιοστάσιο. Αιτία γι’ αυτό είναι η κλίση που παρουσιάζει η ακτίνα της Γης και είναι 23,5 μοιρών. Λόγω αυτής της κλίσης το βόρειο ημισφαίριο γέρνει προς τον Ήλιο κατά την περίοδο άνοιξη με φθινόπωρο. Επιπλέον λόγω αυτής της τροχιάς της Γης γύρω από τον Ήλιο έχουμε την εαρινή ισημερία (20 ή 21 Μαρτίου), το Θερινό Ηλιοστάσιο (20 ή 21 Ιουνίου), τη φθινοπωρινή ισημερία (22 ή 23 Σεπτεμβρίου) και το Χειμερινό Ηλιοστάσιο (21 ή 22 Δεκεμβρίου) όπως επίσης και τις τέσσερις εποχές του χρόνου για το βόρειο ημισφαίριο και το ακριβώς αντίθετο για το νότιο. Συγχρόνως την ημέα αυτή ο Ήλιος μπαίνει στο ζώδιο του Καρκίνου.

Διαβάστε επίσης  Δημοτική βιβλιοθήκη Χαϊδαρίου: Μια αγκαλιά για ανθρώπους και βιβλία

Η ετυμολογία του Θερινού Ηλιοστασίου

Η λέξη Ηλιοστάσιο ετυμολογικά προέρχεται από δύο λέξεις: ήλιος και στάση διότι ο Ήλιος τις ημέρες εκείνες λίγο πριν το Θερινό Ηλιοστάσιο μειώνει την τροχιά του στα βόρεια ή νότια μέχρι και την ημέρα που θα είναι το Θερινό Ηλιοστάσιο.

Advertising

Advertisements
Ad 14

Παραδόσεις και έθιμα

Στην ελληνική παράδοση του Θερινού Ηλιοστασίου

Οι άνθρωποι από τα αρχαία χρόνια λάτρευαν τον ήλιο και του έδιναν θεϊκή υπόσταση και δυνάμεις. Τον ανέφεραν σαν ζωοδότρα και γενεσιουργό δύναμη άλλοτε τον λάτρευαν σαν θεό και άλλοτε σαν βασιλιά και προς τιμήν του διοργάνωναν διάφορες λατρευτικές τελετές και γιορτές. Μία δοξασία θέλει το Θερινό Ηλιοστάσιο να γιορτάζουν τη συγκομιδή και τις καλλιέργειες και να τελούν γάμους οι πιο εύποροι οικονομικά.

Στην αρχαία Αθήνα από την ημέρα του Θερινού Ηλιοστάσιου μέχρι τις 23 Ιουλίου λάτρευαν τον θεό Απόλλωνα, τον θεό των τεχνών και της μαντείας. Στο διάστημα αυτό γίνονταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες κάθε τέσσερα χρόνια. Στο διάστημα του Θερινού Ηλιοστασίου είχαμε και την άνοδο της Περσεφόνης στον πάνω κόσμο, στον κόσμο των ζωντανών, στο πλευρό της μητέρας της, θεάς Δήμητρας. Δεν είναι τυχαίο και το γεγονός πως το Θερινό Ηλιοστάσιο συνδέεται και με τη συγκομιδή και την καλλιέργεια. Η ημέρα αυτή συνδέεται και με τον έρωτα. Οι νέοι πηδούσαν πάνω από τις φωτιές για να εξαγνίσουν κάθε κακό και έδιναν όρκους αγάπης.

Διαβάστε επίσης  Τα πιο αμφιλεγόμενα αγάλματα του κόσμου
πηγή εικόνας: https://stilida.com

 

Επιπροσθέτως την ημέρα του Θερινού Ηλιοστασίου είναι και η ημέρα γιορτής για τη σύλληψη του Ιωάννη του Προδρόμου. Για αυτό και ο Ιούνιος λέγεται και αγιογιανίτης. Την παραμονή του Αϊ – Γιαννιού στα χωριά στήνουν μια γιορτή και ανάβουν φωτιές με σκοπό να απομακρύνουν κάθε κακό. Μία άλλη δοξασία ονομάζει τον Αϊ – Γιάννη αλλιώς και «Ριζικάρη» γιατί θεωρούσαν πως έφερνε τύχη. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο έπερεπε την παραμονή όλο το νοικοκυριό να ήταν τακτοποιημένο.

Advertising

Στην ξένη παράδοση του Θερινού Ηλιοστασίου

Στα αρχαία χρόνια στη Γερμανία γιόρταζαν την ημέρα του Θερινού Ηλιοστασίου την ένωση του Ουρανού με τη Γη και την πλήρη αρμονία του κόσμου. Έτσι άναβαν φωτιές και ξόρκιζαν το κακό. Στη Σουηδία θεωρούσαν την ημέρα του Θερινού Ηλιοστασίου ως ημέρα γονιμότητας.  Στη Δανία έδιναν μαγικές διαστάσεις στην ημέρα αυτή καθώς θεωρούσαν πως ανήμερα μπορούσαν να θεραπεύσουν με βότανα άλλους ανθρώπους. Στη Νορβηγία πάλι έδιναν στην ημέρα αυτή μία διάσταση διαφορετική καθώς σύναπταν γάμους μεταξύ ενηλίκων και ανηλίκων.

Εν τέλει όποια ερμηνεία και αν δώσει κανείς στην ημέρα αυτή το Θερινό Ηλιοστάσιο είναι μία ημέρα γιορτής, χαράς και αισιοδοξίας. Είτε το δούμε από φιλοσοφική σκοπιά είτε το δούμε πρακτικά μιας και είναι η μεγαλύτερη ημέρα του χρόνου και είναι μέσα στο καλοκαίρι.

 

Πηγές:

  1. «Θερινό ηλιοστάσιο: Από σήμερα και επίσημα καλοκαίρι», 21 Ιουνίου 2023, https://www.protothema.gr/environment/article/1384286/therino-iliostasio-apo-simera-kai-episima-kalokairi/
  2. Γιώτα Χουλιάρα, Αρθρογράφος, Δημοσιογράφος – Συγγραφέας, «21/6 το Θερινό Ηλιοστάσιο: Από την μυθολογία στο σήμερα», 21 Ιουνίου 2019, https://www.huffingtonpost.gr/entry/therino-eliostasio-apo-ten-metholoyia-sto-semera_gr_5d0c9e50e4b07ae90d9b504f
  3. Πρωτοπρεσβύτερος Βασίλειος Γεωργόπουλος, Αναπληρωτής Καθηγητής Θεολογικής Σχολής ΑΠΘ, «Τα Ηλιοστάσια. Η παγανιστική και απόκρυφιστική χρήση τους», 13 Ιανουαρίου 2023, https://www.pemptousia.gr/2023/01/ta-iliostasia-i-paganistiki-ke-apokrifistiki-chrisi-tous/
Διαβάστε επίσης  Οι τάφοι των Κενταύρων: αρχαιολογικά ευρήματα

Είμαι απόφοιτη του τμήματος Πολιτικών Επιστημών και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου. Το 2022 απέκτησα το πιστοποιητικό «Επιμέλειας και Διόρθωσης κειμένων» από το Ε.Κ.Π.Α. Γράφω άρθρα, διηγήματα, ποιήματα και μουσικούς στίχους. Έχω διακριθεί σε Παγκόσμιους και Πανελλήνιους λογοτεχνικούς διαγωνισμούς για τα έργα μου. Έχω γράψει δύο βιβλία: «Διαδρομές ψυχής» από τις εκδόσεις Όστρια και «Ψυχική Παλίρροια» από τις εκδόσεις Διάνοια. Τα τραγούδια μου μπορείτε να τα βρείτε στο Youtube. Αγαπώ αυτόν τον τρόπο έκφρασης και μου αρέσει να τον επικοινωνώ στον κόσμο.

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

παγετώνας στην Ευρώπη

Ο νοτιότερος παγετώνας στην Ευρώπη 3 ώρες από την Αθήνα

Ο νοτιότερος παγετώνας στην Ευρώπη ή αλλιώς Επτάστομο, βρίσκεται στη
Τζο Πέσι

Τζο Πέσι: Ηθοποιός, μουσικός, αλλά πάνω από όλα καλλιτέχνης

Ο Τζο Πέσι είναι Αμερικανός ηθοποιός, κωμικός, αλλά και μουσικός.