Ορμονικά συνδεόμενες διαταραχές διάθεσης στις γυναίκες με ΔΕΠΥ
Το παρόν άρθρο, με τίτλο Ορμονικά συνδεόμενες διαταραχές διάθεσης στις γυναίκες με ΔΕΠΥ, θα παρουσιάσει τα ερευνητικά ευρήματα μίας πρόσφατης έρευνας που διερεύνησε τη συχνότητα της προεμμηνορροϊκής δυσφορικής διαταραχής, των επεισοδίων επιλόχειου κατάθλιψης μετά τον πρώτο τοκετό και της διάθεσης στην κλιμακτήριο (εμμηνόπαυση) στις γυναίκες με ΔΕΠΥ.
Στις γυναίκες με ΔΕΠΥ, η κατάθλιψη και οι αγχώδεις διαταραχές είναι γενικά πιο συχνές από ό,τι στους άνδρες με ΔΕΠΥ (Rucklidge, 2010). Η υψηλή συχνότητα της κατάθλιψης στις γυναίκες που ξεκινά μετά την εφηβεία και οι χρονικές συσχετίσεις μεταξύ των αλλαγών στις ορμόνες των γυναικών, υποδηλώνουν μία ευπάθεια κατά τη διάρκεια των διακυμάνσεων των γυναικείων ορμονών σε όλη τη διάρκεια της ζωής (π.χ., Soares & Zitek, 2008).
Η κλινική εμπειρία έχει δείξει ότι οι γυναίκες με ΔΕΠΥ συχνά βιώνουν πιο σοβαρές αλλαγές στη διάθεση κατά τη διάρκεια επεισοδίων ορμονικών αλλαγών. Ωστόσο, δεν υπήρχαν μελέτες με τα ποσοστά της προεμμηνορροϊκής δυσφορικής διαταραχής, των επεισοδίων επιλόχειου κατάθλιψης μετά τον πρώτο τοκετό και της διάθεσης στην κλιμακτήριο (εμμηνόπαυση) στη ΔΕΠΥ.
Η έρευνα
Οι Dorani και συνεργάτες (2021) διερεύνησαν τη συχνότητα των συμπτωμάτων της προεμμηνορροϊκής δυσφορικής διαταραχής, των επεισοδίων επιλόχειου κατάθλιψης μετά τον πρώτο τοκετό και της διάθεσης στην κλιμακτήριο (εμμηνόπαυση) σε ένα δείγμα 209 γυναικών με ΔΕΠΥ ηλικίας 18–71 ετών. Οι συνοδές ψυχιατρικές διαταραχές, η χρήση φαρμάκων και η ποιότητα του ύπνου αξιολογήθηκαν επίσης από τους ερευνητές.
Ευρήματα
- Η συχνότητα της προεμμηνορροϊκής δυσφορικής διαταραχής και της επιλόχειας κατάθλιψης μετά τον τοκετό ήταν υψηλή στις γυναίκες με ΔΕΠΥ σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό.
- Η προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή ήταν παρούσα στο 45,5% των συμμετεχόντων.
- Από τις 85 γυναίκες που είχαν τουλάχιστον ένα βιολογικό παιδί, οι 49 (57,6% του δείγματος) πληρούσε τα κριτήρια για την επιλόχειο κατάθλιψη στην περίοδο μετά τον τοκετό του πρώτου παιδιού τους.
-
Από τις 37 γυναίκες που δεν ήταν πλέον στην αναπαραγωγική τους ηλικία, 18 γυναίκες (48,6%) ήταν σε περι-εμμηνοπαυσιακό στάδιο και 19 γυναίκες (51,4%) ήταν σε μετα-εμμηνοπαυσιακό στάδιο. Οι γυναίκες και στα δύο στάδια ανάφεραν σημαντικά περισσότερα συμπτώματα σε όλες τις υποκλίμακες της Κλίμακας Greene Climacteric σε σύγκριση με τις ομάδες ελέγχου.
- Η κλίμακα Greene Climacteric παρέχει μία σύντομη μέτρηση των συμπτωμάτων της εμμηνόπαυσης. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αξιολόγηση τις αλλαγές διαφορετικών συμπτωμάτων, πριν και μετά τη θεραπεία της εμμηνόπαυσης. Η κλίμακα μετράει τρεις κύριους τομείς: ψυχολογικό, σωματικό και αγγειοκινητικό.
- Τα συμπτώματα της προεμμηνορροϊκής δυσφορικής διαταραχής συσχετίστηκαν με μικρότερη χρήση αντισυλληπτικών.
- Τα αντικαταθλιπτικά φάρμακα συσχετίστηκαν με περισσότερα συμπτώματα προεμμηνορροϊκής δυσφορικής διαταραχής.
- Οι ακόλουθες βαθμολογίες στην Κλίμακα Greene Climacteric ήταν σημαντικά υψηλότερες στους συμμετέχοντες με ΔΕΠΥ σε σύγκριση με τους συμμετέχοντες χωρίς ΔΕΠΥ: άγχος, κατάθλιψη και σεξουαλική δυσλειτουργία, αγγειοκινητικά και σωματικά παράπονα.
- Δε βρέθηκαν σημαντικές διαφορές στα χαρακτηριστικά του ύπνου ή στην τρέχουσα συννοσηρότητα μεταξύ των ομάδων με και χωρίς προεμμηνορροϊκή δυσφορική διαταραχή, επεισοδίων επιλόχειου κατάθλιψης μετά τον πρώτο τοκετό και της διάθεσης στην κλιμακτήριο (εμμηνόπαυση).
- Οι συχνότητες της προεμμηνορροϊκής δυσφορικής διαταραχής, των επεισοδίων επιλόχειου κατάθλιψης μετά τον πρώτο τοκετό και της διάθεσης στην κλιμακτήριο (εμμηνόπαυση) ήταν υψηλές στις γυναίκες με ΔΕΠΥ.
Συμπεράσματα
Αυτή είναι η πρώτη μελέτη σε γυναίκες με ΔΕΠΥ που υποδηλώνει ότι οι γυναίκες με ΔΕΠΥ υποφέρουν από σημαντικά συμπτώματα προεμμηνορροϊκής δυσφορικής διαταραχής, εμφανίζουν επιλόχειο κατάθλιψη μετά τη γέννηση του πρώτου παιδιού τους και εμφανίζουν πιο σοβαρά συμπτώματα κλιμακτηρίου.
Βιβλιογραφία
Dorani, F., Bijlenga, D., Beekman, A. T. F., van Someren, E. J. W., & Kooij, J. J. S. (2021). Prevalence of hormone-related mood disorder symptoms in women with ADHD. Journal of Psychiatric Research, 133, 10–15. https://doi.org/10.1016/j.jpsychires.2020.12.005
Greene, J. (1976). A factor analytic study of climacteric symptoms. Journal of Psychosomatic Research, 20, 425—430.
Rucklidge J. J. (2010). Gender differences in attention-deficit/hyperactivity disorder. The Psychiatric clinics of North America, 33(2), 357–373. https://doi.org/10.1016/j.psc.2010.01.006
Soares, C. N., & Zitek, B. (2008). Reproductive hormone sensitivity and risk for depression across the female life cycle: a continuum of vulnerability? Journal of Psychiatry & Neuroscience: JPN, 33(4), 331–343.