Στο διάστημα της καραντίνας, λόγω της κοινωνικής απομόνωσης, μεγάλο μέρος του χρόνου μας αφιερώθηκε στο διαδίκτυο. Κατά την περίοδο αυτή λοιπόν, μια νέα πρόκληση αναδύθηκε στα social media, το λεγόμενο Candy challenge. Την πρόκληση αυτή αποδέχθηκαν πολλοί αστέρες του εξωτερικού. Το ζητούμενο ήταν να τοποθετήσουν μπροστά στα παιδιά τους ένα μπολ με γλυκά, με την προτροπή να περιμένουν ωσότου επιστρέψει ο γονέας (ο οποίος θα απουσίαζε για λίγο) από τον χώρο για να μπορέσουν να τα καταναλώσουν. Έτσι, ήρθε και πάλι στο προσκήνιο ένα φημισμένο ψυχολογικό πείραμα του 1960, το marshmallow test.
Τι ακριβώς είναι το πείραμα marshmallow:
Το πείραμα marshmallow δημιουργήθηκε από τον ψυχολόγο Walter Mischel και αποτελεί ένα από τα πιο διαδεδομένα στον τομέα της κοινωνικής ψυχολογίας. Ως σκοπό είχε να αναδείξει τη σημασία της αναβαλλόμενης ευχαρίστησης (delayed gratification) για τα παιδιά μικρής ηλικίας, από 4 έως 6 ετών και να τα συναρτήσει με τις αρετές του αυτοελέγχου και της υπομονής. Θα εξετάζονταν ουσιαστικά, ο έλεγχος των παρορμήσεων και η δύναμη της θέλησης. Πίστευε πως η αυτοσυγκράτηση έχει ιδιαίτερη σημασία για την εξέλιξη του χαρακτήρα και πως από αυτήν εξαρτάται η ποιότητα των επιλογών στη ζωή σου. Αυτό προσπάθησε να επικυρώσει με το πείραμα marshmallow.
Το marshmallow test βασίστηκε σε μια απλή πρακτική. Εξετάστηκαν στο σύνολό του 600 περίπου παιδιά. Το κάθε παιδί, μεταφερόταν σε κάποιο δωμάτιο, στο οποίο τους παρουσιαζόταν μια ανταμοιβή, συνήθως ένα marshmallow ή κάποιο άλλο κέρασμα. Τα παιδιά, έμπαιναν ένα-ένα στον χώρο αυτόν. Στο δωμάτιο αυτό ο ερευνητής είχε τη δυνατότητα να δει τις αντιδράσεις του, το παιδί όμως είχε την αίσθηση ότι μένει μόνο του. Στη συνέχεια, ο ερευνητής πληροφορούσε το παιδί ότι θα απουσιάσει από τον χώρο για ένα χρονικό διάστημα 15-20 λεπτών.
Στα παιδιά λοιπόν, παρουσιάζονταν δύο επιλογές: θα μπορούσαν να φάνε ευθύς αμέσως το κέρασμα ή θα περίμεναν να επιστρέψει ο ερευνητής και θα επιβραβεύονταν με ένα επιπλέον γλύκισμα. Τα παιδιά αμφιταλαντεύονταν ανάμεσα στην άμεση αλλά μικρή ικανοποίηση και την καθυστερημένη αλλά διπλάσια ικανοποίηση. Ενδιαφέρον αναδεικνύεται πως το πόρισμα του πειράματος δεν ήταν άμεσο. Χρειάστηκαν πολλά χρόνια για να παρουσιαστεί, καθώς η έρευνα σχετιζόταν με τη σύνδεση υπομονής στην παιδική ηλικία με μελλοντικές συμπεριφορικές αντιδράσεις και επιτυχίες.
Τα αποτελέσματα:
Ο Mischel για να επιβεβαιώσει τα συμπεράσματα της έρευνάς του προχώρησε στην παρακολούθηση της πορείας των παιδιών στη διάρκεια των χρόνων. Αυτό που παρατήρησε ήταν αξιοσημείωτο. Τα παιδιά που είχαν δείξει εγκράτεια είχαν καλύτερη εξέλιξη σε όλο το φάσμα της ζωής τους. Πιο συγκεκριμένα, σημείωσαν καλύτερες σχολικές-ακαδημαϊκές επιδόσεις, χαμηλότερα επίπεδα κατάχρησης ουσιών και παχυσαρκίας, αλλά και καλύτερες αποκρίσεις στο άγχος και το στρες. Πέραν όμως της μεγαλύτερης επαγγελματικής επιτυχίας και φυσικής κατάστασης και υγείας παρατηρήθηκαν και μεγαλύτερα ποσοστά αυτοεκτίμησης και συγκέντρωσης, καθώς και σταθερότερες συντροφικές και φιλικές σχέσεις.
Τα συγκεκριμένα πορίσματα, οδήγησαν πολλούς στο συμπέρασμα ότι η επιτυχία στο πείραμα marshmallow και η καθυστέρηση της ικανοποίησης συνιστούσε το κλειδί για ένα επιτυχημένο μέλλον. Ωστόσο, ο Mischel και οι συνάδελφοι του ήταν περισσότερο επιφυλακτικοί σχετικά με τα ευρήματά τους. Υπογράμμισαν πως η σχέση μεταξύ της καθυστερημένης ικανοποίησης στο πείραμα marshmallow και της μελλοντικής επιτυχίας δύναται να εξασθενήσει εάν εξεταζόταν μεγαλύτερος αριθμός συμμετεχόντων. Προσέθεσαν επίσης ότι παράγοντες όπως το οικογενειακό περιβάλλον του παιδιού θα μπορούσαν να επηρεάσουν περισσότερο τη μελλοντική πορεία του.
Γιατί θεωρείται σημαντικό το πείραμα marshmallow:
Τα αποτελέσματα αυτού του πειράματος μετέβαλλαν τον τρόπο με τον οποίο προσεγγίζεται η επιτυχία. Μέχρι τότε εκπαιδευτικοί και ψυχολόγοι θεωρούσαν ότι η εξυπνάδα διαδραματίζει τον σημαντικότερο ρόλο στο να διαπρέψει κάποιος στη ζωή του. Το πείραμα αυτό έδειξε ότι η υπομονή, ο αυτοέλεγχος και η συναισθηματική νοημοσύνη αποτελούν εξίσου αποφασιστικά συστατικά για την επιτυχία.
Μπορεί ωστόσο κάποιος να σκεφτεί τι σχέση έχει το πείραμα που διεξήχθη σε παιδιά με εμάς, τους πλέον ενήλικες. Αν ωστόσο συλλογιστεί, θα δει πως και στην ενήλικη ζωή και μάλιστα σε καθημερινή βάση, μας παρουσιάζονται πληθώρα marshmallows. Η μορφή που αυτά λαμβάνουν μπορεί να διαφέρει: η προσκόλληση στα social media ενώ έχουμε επαγγελματικές υποχρεώσεις, η απόφαση μας να απαντήσουμε με θύμο σε μια κατάσταση αντί να κατευνάσουμε τα πνεύματα κλπ. Αυτά είναι μερικά από τα παραδείγματα που αποδεικνύουν κάτι πολύ σημαντικό.
Οι διαρκείς, μη εγκρατείς αντιδράσεις μας στα ερεθίσματα και καταστάσεις, είναι που τείνουν να επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την επιτυχία μας.
Στο τέλος της μέρας, αυτό που μετράει είναι όχι το τι γνωρίζουμε, αλλά το πώς χρησιμοποιούμε τις γνώσεις και την ευφυΐα μας. Είναι η ικανότητά μας να ελέγξουμε και να περιορίσουμε τις ορμές και τις επιθυμίες μας που έχουν σχέση με τις υλικές απολαύσεις και όχι μόνο, ώστε να αποκτήσουμε τον έλεγχο του μυαλού μας.
Άλλωστε, οι αρχαίοι Έλληνες έχουν προ πολλού εκφράσει την αξία του αυτοελέγχου : “οὑδείς ἐλεύθερος ἐαυτοῦ μή κρατῶν”. Δηλαδή: κανείς δεν είναι ελεύθερος, εάν δε χαλιναγωγήσει, εάν δεν ελέγξει τις κακές ροπές του εαυτού του.
Πηγές:
- The Marshmallow Test: Delayed Gratification in Children. Ανακτήθηκε από www.thoughtco.com
- 40 Years of Stanford Research Found That People With This One Quality Are More Likely to Succeed. Ανακτήθηκε από jamesclear.com
- Το πείραμα με τα marshmallows. Ανακτήθηκε από www.elisabethcalbari.gr
