Η κατάθλιψη του χειμώνα – γνωστή και ως σύνδρομο εποχικής συναισθηματικής διαταραχής – επηρεάζει περισσότερο, την περίοδο από Σεπτέμβριο έως και Απρίλιο με έμφαση τους χειμερινούς μήνες Νοέμβρη, Δεκέμβρη και Ιανουάριο. Αναφέρεται σε ποσοστό τουλάχιστον 4% του πληθυσμού.
Τα κυριότερα συμπτώματα εμφανίζονται στον ύπνο. Οι άνθρωποι που πάσχουν από την εν λόγω κατάθλιψη τείνουν να κοιμούνται πολύ, καθώς νιώθουν συνέχεια κουρασμένοι και εξαντλημένοι. Έχουν, επίσης, μια τάση για υπερβολική κατανάλωση φαγητού με αποτέλεσμα την αύξηση βάρους.
Τα αίτια του συνδρόμου εποχικής συναισθηματικής διαταραχής δεν έχουν γίνει ακόμη απόλυτα σαφή. Εικάζεται πως το φως του ήλιου είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας σε συνδυασμό – όχι πάντα – με αρνητικά βιώματα ή/και ορμονικές διαταραχές.
Ο ρόλος της σεροτονίνης και της μελατονίνης
Συγκεκριμένα, τα επίπεδα σεροτονίνης στον εγκέφαλο εξαρτώνται από το φως της ημέρας. Η σεροτονίνη, ως γνωστόν, συνδέεται με τον έλεγχο των συναισθημάτων και της διάθεσης. Το σκοτάδι πυροδοτεί έναν μικρό αδένα στον εγκέφαλο μας, τον επιφυσικό. Αυτός ο μικρός αδένας παράγει την ορμόνη μελατονίνη. Η μελατονίνη είναι αυτή που μας κάνει να κοιμόμαστε στο σκοτάδι. Η σεροτονίνη χρησιμοποιείται για τη δημιουργία της μελατονίνης κι όταν αυτή αυξάνεται μειώνεται η δράση της σεροτονίνης.
Με βάση τα παραπάνω, φαίνεται πως οι ασθενείς που υποφέρουν από τo σύνδρομο εποχιακής συναισθηματικής διαταραχής έχουν αφύσικα υψηλά τα επίπεδα μελατονίνης κατά τους χειμερινούς μήνες. Πώς, όμως, μπορεί κανείς να θεραπεύσει αυτό το σύνδρομο; Με αντικαταθλιπτικά; Όπως θα έκανε και με οποιαδήποτε μορφή κατάθλιψης;
Φωτοθεραπεία
Όχι, δεν είναι απαραίτητο. Η πρώτη θεραπευτική επιλογή για το συγκεκριμένο σύνδρομο είναι η φωτοθεραπεία. Η θεραπεία αυτή στηρίζεται στη θεωρία πως το φως μειώνει το ρυθμό παραγωγής μελατονίνης από τον επιφυσικό αδένα με άμεσο αποτέλεσμα την αύξηση της παραγωγής σεροτονίνης στον εγκέφαλο και είναι αποτελεσματική περίπου στα 4 από τα 5 άτομα.
Μια καλή αρχή είναι να συζητήσετε εξαρχής τη θεραπεία με το γιατρό σας, αφού πρώτα σιγουρευτείτε για τη διάγνωση, ώστε να έχετε μια επαγγελματική πηγή πληροφόρησης και συμβουλευτικής. Σημειώστε ότι η φωτοθεραπεία περιλαμβάνει καθημερινή έκθεση σε δυνατό φως για 1-4 ώρες (τουλάχιστον δέκα φορές πιο δυνατό από τους κοινούς λαμπτήρες).
Αν πραγματικά ενδιαφέρεστε να χρησιμοποιήσετε ένα ειδικά σχεδιασμένο φως για αυτό τον σκοπό πάρτε ιδέες για φωτεινές πηγές στο www.outsidein.co.uk (HYPERLINK). Στην αρχή της φωτοθεραπείας μπορεί να έχετε πονοκέφαλο. Επίσης, είναι απαραίτητο να επισκέπτεσθε τον οφθαλμίατρο τακτικά. Πάντως, οι παρενέργειες είναι σπάνιες και γενικά, ήπιες.
Τι άλλο μας μένει;
Βέβαια, μπορείτε να κάνετε πολλά ακόμη για να ξεπεράσετε την εποχική συναισθηματική διαταραχή. Καταρχάς, η άσκηση και η σωστή διατροφή παίζουν το ρόλο τους. Όταν βρίσκεστε στο σπίτι θα πρέπει πάντα να κάθεστε κοντά σε παράθυρο. Όσο μπορείτε, όμως, να περνάτε την ώρα σας εκτός σπιτιού και να συναναστρέφεστε με θετικούς ανθρώπους.
Γενικά, απλοποιήστε τη ζωή σας και αφήστε τις ριζοσπαστικές αποφάσεις ή την έντονη ζωή για την άνοιξη!
Πηγή: Βιβλία Υγείας, Κατάθλιψη, εκδ. Πεδίο, 2009