Το σύνδρομο Αsperger ανήκει στις αναπτυξιακές διαταραχές και οφείλει το όνoμά του στον Hans Asperger, Αυστριακό παιδίατρο, μετά από παρατήρηση ομάδας παιδιών που, παρά τη δεδομένη νοημοσύνη τους και τα πολλαπλά θετικά χαρακτηριστικά τους, παρουσίαζαν μια περίεργη ιδιοσυγκρασιακή συμπεριφορά.
Ενώ το σύνδρομο πρωτοδιατυπώθηκε το 1944, φθάνουμε αρχές του 1980 ώστε να αρχίσει η συστηματική έρευνα γύρω από αυτό, ενώ αρχές του 1990 λαμβάνεται πλέον υπόψη στο χάρτη διάγνωσης των αναπτυξιακών διαταραχών, μπαίνοντας τόσο στο ICD όσο και στο DSM.
Πολύ συχνά συναντάμε αναφορές στο συγκεκριμένο σύνδρομο ως «αυτισμός υψηλής λειτουργικότητας», αναφορά που δίνει ήδη μια αρκετά επεξηγηματική εικόνα ως προς τι είναι το Asperger, αλλά και τα πολλαπλά προφίλ, την ποικιλομορφία που εμπεριέχει. Τα παιδιά με Asperger φαίνεται να έχουν υψηλή -ή έστω συνήθη- νοημοσύνη, φυσιολογική γνωστική ανάπτυξη, κανονική έναρξη ομιλίας, ιδιαίτερα ανεπτυγμένο λεξιλόγιο, ξεχωριστές ικανότητες, έφεση στις ξένες γλώσσες, στη μαθηματική επιστήμη, τη γεωγραφία, την αστρονομία, γενικότερα τις επιστήμες, τη μουσική, κ.α., υψηλό επίπεδο ανεξάρτητης σκέψης.
Όμως, παράλληλα, δυσκολεύονται στην κατανόηση και τήρηση κανόνων, στη σύναψη διαπροσωπικών σχέσεων, στην κοινωνική αλληλεπίδραση, γενικότερα, στην έκφραση και διατύπωση συναισθημάτων, στη μη λεκτική επικοινωνία, στη χρήση μεταφορικού λόγου, στην κατανόηση/απουσία χιούμορ, στην ασυμμετρία έκφρασης, στην προσαρμογή τους σε νέα περιβάλλοντα/καταστάσεις, στην ερμηνεία των καταστάσεων και των ατόμων. Επιπλέον, συχνά παρουσιάζουν εμμονές με αντικείμενα και με συγκεκριμένες ρουτίνες, έχουν τελετουργίες, ενώ παρουσιάζουν εμφανή προτίμηση σε περιορισμένα ενδιαφέροντα με τα οποία και θέλουν να ασχολούνται στερεοτυπικά και σε εμμονικά σχολαστικό βαθμό.
Πιθανό είναι η διαταραχή να συνδυάζεται με αισθητηριακές δυσκολίες ή/και με μαθησιακές δυσκολίες, όπως η δυσλεξία, η δυσγραφία, ΔΕΠΥ, κλπ, με αδεξιότητα αναφορικά με τις κινητικές ικανότητες (ποδήλατο, ισορροπία, κλπ).
Η ποικιλομορφία του Asperger και των διαφορετικών χαρακτηριστικών του καθιστά τη διάγνωση δύσκολη και η συνήθης ηλικία διάγνωσης είναι μετά τα 5-6 έτη, ενώ κάποια χαρακτηριστικά δεν γίνονται αντιληπτά παρά από την ενηλικίωση και αργότερα. Δεν είναι λίγοι οι ενήλικες που προχωρούν σε αυτοδιάγνωση, ερχόμενοι σε γνωριμία με τη διαταραχή και αυτοαξιολογώντας τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους που, ανέκαθεν τους δυσκόλευαν, αλλά δεν είχαν ποτέ διερευνηθεί από ειδικό.
Χρειάζεται να γίνει διάγνωση από ειδικό ψυχίατρο ή κλινικό ψυχολόγο, εξοικειωμένο με τα συμπτώματα του συνδρόμου και τη μεθοδολογία διάγνωσης. Είναι αληθές πως όσο νωρίτερα διαγνωστεί το σύνδρομο, τόσο καλύτερη πορεία μπορεί να έχει το άτομο, καθώς η διάγνωση βοηθά σημαντικά το οικείο περιβάλλον να κατανοήσει και να συνυπάρξει με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του, αλλά και την επαφή με κατάλληλες παρεμβάσεις (εργοθεραπεία, λογοθεραπεία, παιγνιοθεραπεία, ειδική διατροφή, συμπεριφορικού -συνήθως- τύπου θεραπεία).
Η αιτιολογία του Asperger είναι νευροβιολογικής προέλευσης, κι ενώ δεν γνωρίζουμε τα επακριβή αίτια, παρατηρούμε πως συναντάται κυρίως στο ανδρικό φύλο. Από τις μέχρι τώρα μελέτες βλέπουμε πως η κοινωνική και οικονομική κατάσταση του ατόμου, καθώς η γενικότερη ανατροφή του δεν παίζουν ρόλο στην εμφάνιση του ατόμου. Εντούτοις, η κατάλληλη παιδαγωγική γραμμή φαίνεται να μπορεί να δώσει νέα πνοή στο άτομο με Asperger, και να το βοηθήσει να εξελιχθεί καλύτερα ως προς την κοινωνική αλληλεπίδραση, την ενσυναίσθηση, την επικοινωνία.
Το να είσαι παιδί με Αsperger σε κάνει να αντιλαμβάνεσαι τον κόσμο με διαφορετικό τρόπο απο τους υπόλοιπους, να αλληλεπιδράς διαφορετικά μαζί τους, να λαμβάνεις την ίδια την πραγματικότητα διαφορετικά. Η διάγνωση του συνδρόμου συνοδεύει το άτομο σε όλη του τη ζωή. Δεν υπάρχει θεραπεία, απλώς απο παιδί γίνεσαι ενήλικας με Asperger… Η ουσία είναι πως το άτομο με Asperger μεγαλώνει και ζει ως ένα διαφορετικό ως προς το μέσο όρο άτομο.
Η συνήθης ευφυΐα που χαρακτηρίζει το σύνδρομο μπορεί να οδηγήσει σε καταπληκτικά επιτεύγματα. Αν λάβουμε υπόψη μας ονόματα που έχουν διαγνωστεί-μερικοί μετά θάνατον βάσει των πληροφοριών που κατέχουμε- με Asperger, όπως ο Α.Einstein, I.Newton, S.Spielberg, B.Gates, S.Tajiri,D.Aykroyd, V.Wolf, M.Curie, A.Warhol, μπορούμε να κατανοήσουμε καλύτερα αυτήν την πληροφορία.
Παρ’όλα αυτά, η προσωπική δυσκολία κοινωνικής προσαρμογής, συνδιαλλαγής και επικοινωνίας δυσκολεύουν ιδιαίτερα διάφορους τομείς της ζωής του ατόμου. Για αυτό και η ενημέρωση του κοινού σχετικά με τη φύση του συνδρόμου θα μπορούσε να λειτουργήσει θετικά ως προς την αρμονικότερη συνύπαρξη στο σχολικό, το εργασιακό, αλλά και το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.
Τα άτομα με Asperger μπορούν και πρέπει να έχουν πρόσβαση σε όλα τα κοινωνικά αγαθά και υπηρεσίες, κι έτσι να έχουν τη δυνατότητα να αλληλεπιδράσουν, να δημιουργήσουν, να ζήσουν ουσιαστικά αξιοποιώντας στο έπακρο τη δυναμική τους.
