Ένας από τους πιο ιδιαίτερους πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος είναι ο Κρόνος. Ο Κρόνος αποτελεί τον έκτο κατά σειρά πλανήτη από τον Ήλιο. Μια πλήρης περιστροφή του γύρω από τον Ήλιο, δηλαδή ένας χρόνος στον Κρόνο αντιστοιχεί σε 29 γήινα χρόνια. Μαζί με το Δία, τον Ουρανό και τον Ποσειδώνα συγκαταλέγεται στην ομάδα των αεριωδών γιγάντων, χαρακτηριστικό των οποίων είναι οι δακτύλιοι που τους περιβάλλουν. Σε αντίθεση με τους άλλους αεριώδεις γίγαντες, οι δακτύλιοι που περιβάλλουν τον Κρόνο είναι ορατοί ακόμα και μέσω ενός απλού τηλεσκοπίου. Αυτό που ξεχωρίζει τον Κρόνο όμως από τους υπόλοιπους πλανήτες, δεν είναι οι δακτύλιοι στο επίπεδο του ισημερινού του, αλλά το «μυστηριώδες» εξάγωνο που εντοπίζεται στο βόρειο πόλο του. Μάλιστα πολύ πρόσφατα οι επιστήμονες αντιλήφθηκαν πώς το εξάγωνο αυτό αλλάζει … χρώμα!
Τι είναι το «εξάγωνο» που εντοπίζεται στο βόρειο πόλο του Κρόνου;
Τριάντα χρόνια πριν, οι φωτογραφίες που πάρθηκαν από τη διαστημοσυσκευή Voyager αποκάλυψαν πώς ο Κρόνος έχει έναν εξαγωνικό σχηματισμό από «σύννεφα» στο βόρειο πόλο του. Το εξάγωνο αυτό με «διάμετρο» 32.000km προκάλεσε και προκαλεί δέος στην επιστημονική κοινότητα. Πρόκειται για έναν είδος «δίνης», θα λέγαμε, όπου ένας ανεμοστρόβιλος στο κέντρο του βόρειου πόλου ωθεί τις αέριες μάζες στον εξαγωνικό αυτό σχηματισμό. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι κάθε σημείο του εξαγώνου περιστρέφεται ως προς το κέντρο με τον ίδιο περίπου ρυθμό περιστροφής του πλανήτη γύρω από τον άξονά του. Οι επιστήμονες κατανοούν ως ένα βαθμό το φαινόμενο του ανεμοστρόβιλου που οδηγεί στο εξάγωνο χωρίς όμως να γνωρίζουν πώς ξεκίνησε. Παρόλα αυτά κανείς μάλλον δεν φαντάστηκε ότι το εξάγωνο αυτό θα είχε και μεταβλητό χρώμα!
Γιατί αλλάζει τo χρώμα του «εξάγωνου»;
Μέχρι τώρα από τις φωτογραφίες ξέραμε πώς το εξάγωνο του Κρόνου είχε ένα γαλαζωπό χρώμα. Η διαστημοσυσκευή όμως Cassini που ξεκίνησε το μακρινό της ταξίδι από την Γη το 1997 και έφτασε στον Κρόνο το 2004, έστειλε αυτόν το Σεπτέμβριο μια νέα φωτογραφία του αεριώδη γίγαντα στην οποία για πρώτη φορά βλέπουμε το εξάγωνο να έχει ένα θαμπό κίτρινο-χρυσό- χρώμα!
Από τη φυσική, γνωρίζουμε ότι το χρώμα που βλέπουμε να έχει ένα αντικείμενο, δεν αποτελεί τίποτα παραπάνω από την ανταπόκριση του εγκεφάλου μας στη διέγερση συγκεκριμένων κυττάρων των ματιών μας από το μήκος κύματος ή αλλιώς από την ενέργεια που εκπέμπει το αντικείμενο. Επομένως, η αλλαγή στο χρώμα σημαίνει αλλαγή στο μήκος κύματος, άρα αλλαγή στην ενέργεια. Η αλλαγή αυτή οφείλεται σε έκλυση ή απορρόφηση ενέργειας και άρα συμβαίνει είτε εξαιτίας κάποιας χημικής αντίδρασης είτε λόγω σωματιδίων που σκεδάζουν κατάλληλα το φως, μεταβάλλοντας το εκπεμπόμενο μήκος κύματος άρα και το χρώμα.
Στην περίπτωση του εξαγώνου δεν είναι σαφής ο μηχανισμός που οδηγεί στη μεταβολή αυτή. Οι επιστήμονες εικάζουν ότι οφείλεται στο γεγονός της αλλαγής της εποχής στον αεριώδη γίγαντα. Γνωρίζουμε ότι ο Κρόνος πλέον οδεύει προς το θερινό ηλιοστάσιο τον ερχόμενο Μάιο και επομένως η αύξηση της ηλιακής ακτινοβολίας οδηγεί σε περισσότερες φωτοχημικές αντιδράσεις και σωματίδια που σκεδάζουν το φως με τέτοιο τρόπο ώστε να βλέπουμε αυτό το κίτρινο χρώμα.
Το βέβαιο είναι πώς είναι η πρώτη φορά που παρατηρούμε αυτήν την αλλαγή στον Κρόνο, καθώς είναι και η πρώτη φορά που μελετούμε περισσότερο τον πλανήτη αυτό χάρη στο Cassini. Οι περιπέτειες όμως του Cassini στον Κρόνο συνεχίζονται και ελπίζουμε η διαστημοσυσκευή αυτή θα μας αποκαλύψει και άλλες άγνωστες μέχρι τώρα πτυχές του Κρόνου.
