Η αναζήτηση για ύπαρξη ζωής στον πλανήτη Άρη χαρακτηρίζεται από μία προσπάθεια πολλών ετών. Από τη δεκαετία τού 1960 και την πρώτη επιτυχημένη αποστολή Mariner μέχρι και σήμερα, έχουν γίνει μεγάλες ανακαλύψεις σχετικά με τον ίδιο τον πλανήτη. Και αυτό έγινε χάρη στις δεκάδες αποστολές που έχουν πραγματοποιηθεί από τότε. Μία από τις πιο πρόσφατες, το Curiosity, ανακάλυψε κάτι που ίσως να σχετίζεται με την ύπαρξη ζωής.
Συγκεκριμένα, το Curiosity έσκαψε σε ιζηματογενή πετρώματα από τέσσερα σημεία τού κρατήρα Gale. Αυτά τα πετρώματα σχηματίστηκαν πριν δισεκατομμύρια χρόνια από τη λάσπη που υπήρχε στον πάτο μιας αρχαίας λίμνης. Εξετάζοντας τα δείγματα που πήρε, βρήκε οργανικές ενώσεις. Αυτό αποτελεί στοιχείο που μας λέει ότι ενδεχομένως στον Άρη υπήρχε κάποτε ζωή. Επίσης, το Curiosity έκανε μια παρατήρηση στην ατμόσφαιρα του πλανήτη που σχετίζεται με την αναζήτηση για ζωή που πιθανώς υπάρχει τώρα.
Οργανικές ενώσεις στο υπέδαφος του Άρη
Τα περισσότερα μόρια που περιέχουν άνθρακα, κατηγοριοποιούνται ως οργανικά. Τα οργανικά μόρια αποτελούνται κυρίως από άνθρακα και υδρογόνο και μπορεί να περιέχουν οξυγόνο, άζωτο και άλλα χημικά στοιχεία. Ενώ συνήθως σχετίζονται με τη ζωή, μπορούν να δημιουργηθούν και από μη βιολογικές διαδικασίες, πράγμα που είναι ο λόγος για τον οποίο δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι από πού προέρχονται.
Η επιφάνεια του Άρη είναι πλέον αφιλόξενη, αλλά υπάρχουν αποδείξεις ότι στο μακρινό παρελθόν, το κλίμα που επικρατούσε επέτρεπε στο νερό να λιμνάζει. Και δεδομένα από το Curiosity δείχνουν ότι πριν από δισεκατομμύρια χρόνια, μία λίμνη στον κρατήρα Gale περιείχε όλα τα συστατικά που χρειάζονται για την συντήρηση ζωής.
Έχουν ξαναβρεθεί οργανικά μόρια στον Άρη, αλλά όχι τόσο περίπλοκα όπως αυτά που ανακάλυψε το Curiosity στον κρατήρα Gale. Μερικές από τις οργανικές ενώσεις που ανακαλύφθηκαν είναι: θειοφαίνιο, βενζόλιο, τολουόλιο, προπάνιο και βουτένιο.
Το Curiosity δεν έχει προσδιορίσει από πού πηγάζουν αυτές οι ενώσεις. Θα μπορούσαν να προέρχονται από μετεωρίτες, από ηφαιστειακές διαδικασίες, ή ακόμα και από ζωντανούς οργανισμούς (μικρόβια). Αλλά, ακόμα και αν δεν προέρχονται από ζωντανούς οργανισμούς, θα μπορούσαν να είναι τροφή γι’αυτούς. Και το γεγονός ότι διατηρήθηκαν για τόσο χρονικό διάστημα, σημαίνει πως αυτά τα μικρόβια πιθανώς να διατηρήθηκαν με παρόμοιο τρόπο. Το μόνο που μένει είναι – αν υπήρξαν ποτέ – να τα βρούμε.
Η επιφάνεια του Άρη «βομβαρδίζεται» με ακτινοβολία απ’το διάστημα. Αυτή η ακτινοβολία αποδομεί την οργανική ύλη. Το να βρούμε, λοιπόν, αρχαία οργανικά μόρια στα 5 εκατοστά βάθος πετρωμάτων, τα οποία υπήρχαν εκεί από τότε που ο Άρης ίσως να ήταν κατοικήσιμος, είναι μια καλή εξέλιξη για μελλοντικές αποστολές που θα σκάψουν βαθύτερα.
Εποχιακές διακυμάνσεις μεθανίου στην ατμόσφαιρα του Άρη
Χρησιμοποιώντας και πάλι τα όργανα ανάλυσης δειγμάτων, το Curiosity ανακάλυψε εποχιακές διακυμάνσεις στα επίπεδα μεθανίου στην ατμόσφαιρα του Άρη, σε μία περίοδο τριών αρειανών ετών (περίπου 6 γήινα χρόνια). Και εδώ θα μπορούσε να δημιουργείται από μη βιολογικές διαδικασίες, αλλά η πιθανότητα να είναι βιολογικές δεν αποκλείεται. Ξέραμε ήδη ότι υπάρχει μεθάνιο εκεί, αλλά το πότε τα επίπεδα έφταναν στο υψηλότερο σημείο, έμοιαζε τυχαίο. Τα νέα στοιχεία δείχνουν ότι τα επίπεδα ανεβαίνουν τους ζεστούς, καλοκαιρινούς μήνες, ενώ πέφτουν τον χειμώνα κάθε έτους. Αυτή η κυκλική διαδικασία μπορεί να μας βοηθήσει να μάθουμε από πού πηγάζει το μεθάνιο. Οι διακυμάνσεις που παρατηρήθηκαν ταιριάζουν περισσότερο σε ένα μοντέλο, στο οποίο το μεθάνιο έρχεται από βαθιά στο υπέδαφος και βγαίνει από πόρους και ρωγμές. Το πώς βρέθηκε υπόγεια είναι ένα μυστήριο που μένει να λυθεί.
Όλα αυτά προκύπτουν από δύο έρευνες που δημοσιεύτηκαν στο περιοδικό Science. Αν και οι παρατηρήσεις αυτές δεν είναι από μόνες τους αποδείξεις ύπαρξης ζωής στον Άρη, δείχνουν το δρόμο σε μελλοντικές αποστολές που θα εξερευνήσουν την επιφάνεια και το υπέδαφος του κόκκινου πλανήτη.
Ενός πλανήτη που ενέπνεε και ανθρώπους της τέχνης, όπως ο Όρσον Γουέλς με την περιβόητη ραδιοφωνική εκπομπή τού δράματος «Ο πόλεμος των κόσμων» (1938), η οποία είχε προκαλέσει μαζική υστερία, καθώς όσοι δεν την άκουσαν απ’την αρχή νόμιζαν ότι εισέβαλαν στη Γη Αρειανοί. Και αυτό είναι κάτι που θα μπορούσε να ανοίξει το θέμα τού επιστημονικού αναλφαβητισμού. Φυσικά, άλλα δεδομένα υπήρχαν εκείνη την εποχή και άλλα τώρα, ωστόσο το πρόβλημα αυτό καλά κρατεί (βλ. υποστηρικτές τής επίπεδης Γης).Επειδή όμως δεν είναι της παρούσης, ας το αφήσουμε για κάποια άλλη φορά.
ΠΗΓΗ:
Organic matter preserved in 3-billion-year-old mudstones at Gale crater, Mars
Background levels of methane in Mars’ atmosphere show strong seasonal variations
