Ανέκαθεν η θέση που κατείχαν οι γυναίκες στην κοινωνία ήταν και είναι ακόμα -σε μικρότερο βαθμό ευτυχώς στη Δύση-σε δεύτερο ρόλο σε σχέση με τους άνδρες. Αν και έχουν γίνει πάρα πολλές προσπάθειες για την επίτευξη της ισότητας, φαινόμενα σεξισμού συναντούμε καθημερινά μέχρι και στη χώρα μας. Αρκεί να αναφέρουμε μόνο ότι η Ελλάδα βγήκε τελευταία στην κατάταξη του δείκτη ισότητας στην Ευρώπη το 2015.
Το φαινόμενο εις τους αιώνας των αιώνων είναι παγκόσμιο και αφορά όλες τις πτυχές της ζωής. Έτσι, δεν μας παραξενεύει και ο παραγκωνισμός των γυναικών στο χώρο της επιστήμης. Η βαθιά ριζωμένη αντίληψη ότι οι γυναίκες δεν είναι καλές στα μαθηματικά, ενώ δεν υπάρχει καμία επιστημονική έρευνα, αποτελεί ένα κραυγαλέο παράδειγμα σεξισμού. Πριν λίγους μήνες μάλιστα είδαμε και σχετικό τίτλο σε δελτίο ειδήσεων της δημόσιας ελληνικής τηλεόρασης (!!!) που αποτελεί απόρροια τέτοιας αντίληψης.
Γυναίκες επιστήμονες που επισκιάστηκαν από τους άντρες συνάδελφους τους
Φυσικά οι αντιλήψεις που συντηρούν την ανισότητα δεν είναι απλά και μόνο ιδέες. Η ενσάρκωση τους φαίνεται στην πορεία της ιστορίας, όπου σε παγκόσμια κλίμακα γυναίκες επιστήμονες πέρασαν στο σκοτάδι. Έτσι, το επιστημονικό τους έργο θάφτηκε για να ξανα-ανακαλυφθεί ή μάλλον για να αποκτήσει άνδρα γεννήτορα. Μερικές από τις γυναίκες αυτές είναι οι ακόλουθες:
- Lise Meitner
H Meitner ήταν Αυστριακή φυσικός που εργάστηκε σκληρά στον τομέα της πυρηνικής φυσικής. Η συμβολή της ήταν καθοριστική για την ανακάλυψη της πυρηνικής σχάσης. Συγκεκριμένα, η Lise ήταν αυτή που έδωσε την πρώτη θεωρητική ερμηνεία για τη διάσπαση ενός ασταθούς πυρήνα σε δύο ή περισσότερους. Παρόλα αυτά το βραβείο Nobel δόθηκε το 1945 στο συνάδελφό της, Otto Hahn με τον οποίο συνεργαζόταν για 30 χρόνια. Πολύ αργότερα, το όνομα της συγκεκριμένης γυναίκας δόθηκε σε στοιχείο του περιοδικού πίνακα ως ελάχιστος φόρος τιμής στο έργο της.
- Rosalind Franklin
Από τη λίστα με τις γυναίκες που έμειναν στην αφάνεια η Rosalind Franklin βρίσκεται σίγουρα στην κορυφή. Στη γυναίκα αυτή, χρωστάμε την κατανόηση της δομής του DNA και του RNA. Φυσικά στο σχολείο μαθαίνουμε ότι η δομή του DNA ήταν αποτέλεσμα της σκληρής δουλειάς των Watchon και Crick. Η Rosalind Franklin όμως ήταν αυτή που πραγματοποίησε τα πειράματα κρυσταλλογραφίας που αποκρυπτογραφούν τη δομή με ακτίνες Χ. Τα δεδομένα από αυτά τα πειράματα της χρησιμοποιήθηκαν από τους Watchon και Crick. Έτσι, το βραβείο Nobel δόθηκε σε αυτούς λίγο μετά το θάνατό της Rosalind από καρκίνο σε ηλικία μόλις 37 ετών.
- Jocelyn Bell Burnell
H Jocelyn Bell Burnell 
ανακάλυψε τα pulsars το 1967! Αμφιβάλλω όμως για το πόσοι γνωρίζουν το όνομα της. Η Jocelyn Bell Burnell οδηγήθηκε στην ανακάλυψη περιστρεφόμενων αστέρων νετρονίων που εκπέμπουν ακτινοβολία. Ειδικότερα, ως προπτυχιακή φοιτήτρια τότε παρατήρησε το σήμα που εκπέμπονταν από κάποιο pulsar, που τελικά οδήγησε στην ανακάλυψη αυτών των αστέρων. Όπως και στην περίπτωση των ανωτέρω γυναικών, με βραβείο Nobel για τη σπουδαία ανακάλυψη δεν τιμήθηκε η ίδια, αλλά ο επιβλέπων καθηγητής της και ένας ακόμα ερευνητής.
Άλλες σπουδαίες γυναίκες που επίσης δεν τιμήθηκαν με βραβείο Nobel
- Emmy Noether
Καθοριστική συμβολή στον τομέα των μαθηματικών και της θεωρητικής φυσικής κατέχει το θεώρημα της Emmy Noether. Η Emmy, Γερμανίδα μαθηματικός, ανέπτυξε το ομώνυμο μαθηματικό θεώρημα που οδηγεί στη βαθύτερη κατανόηση της σύνδεσης ανάμεσα στις συμμετρίες και τη διατήρηση της ενέργειας και της ορμής. Παρά τη μεγάλη συμβολή του έργου της, αποτελεί ένα ακόμα γυναικείο πρόσωπο που δεν τιμήθηκε με βραβείο Nobel και βρίσκεται στην αφάνεια για το ευρύ κοινό.
- Chien-Shiung Wu (Madam Wu)
H Chien-Shiung Wu είναι γνωστή στους κύκλους των θεωρητικών και πειραματικών φυσικών, για την παραβίαση της ομοτιμίας (μετατόπιση από θετικές σε αρνητικές τιμές αξόνων) στη διάσπαση β και τελικά σε ασθενείς πυρηνικές αλληλεπιδράσεις, με το περίφημο πείραμα του κοβαλτίου. Η συμμετρία της ομοτιμίας ή αλλιώς parity ουσιαστικά σημαίνει ότι δεν υπάρχει προτίμηση ανάμεσα σε μια δεξιόστροφη και μια αριστερόστροφη “διαδικασία”. Έτσι ένα φαινόμενο που αφορά μια δεξιόστροφη “διαδικασία” μέσα από έναν καθρέφτη θα φαινόταν αριστερόστροφα. Επομένως σε έναν “κατοπτρικό” κόσμο θα μπορούσε να συμβεί το ίδιο γεγονός αριστερόστροφα. Το πείραμα της Wu απέδειξε ότι κάτι τέτοιο δεν μπορεί να είναι πάντοτε επιτρεπτό.
- Darlean C. Hoffman
Η Darlean C. Hoffman είναι Αμερικανίδα ραδιοχημικός. Το επιστημονικό της έργο είναι μεγάλο και επικεντρώνεται κυρίως στον εντοπισμό και τη μελέτη υπερουράνιων στοιχείων. Πρόκειται για στοιχεία βαρύτερα του ουρανίου. Τα υπερουράνια στοιχεία είναι πολύ σημαντικά για την κατανόηση της σχάσης. Η πιο σπουδαία της ανακάλυψη της Darlean C. Hoffman είναι αυτή του Σιμπόργκιου, που είναι το χημικό στοιχείο με ατομικό αριθμό 106 του περιοδικού πίνακα. Παρά τη σπουδαιότητα των ανακαλύψεων της, ούτε η συγκεκριμένη επιστήμων έχει τιμηθεί με βραβείο Nobel.
Ο κατάλογος με τις γυναίκες που συνέβαλλαν καθοριστικά στην επιστημονική κοινότητα, αλλά το έργο τους δεν είδε την πρέπουσα αναγνώριση είναι μακρύς και δεν εξαντλείται μόνο στις προσωπικότητες που αναφέρθηκαν. Ίσως εάν ήταν άντρες να είχαν διαφορετική αντιμετώπιση. Σήμερα γίνονται αρκετές προσπάθειες για την επίτευξη της ισότητας των γυναικών. Δυστυχώς όμως η άνιση μεταχείριση γενικότερα σε μειονότητες δεν έχει εξαλειφθεί πλήρως. Ας ελπίσουμε να δούμε κάποτε έναν κόσμο, όπου το μυαλό και η συμβολή του στην επιστήμη και την κοινωνία δεν θα περιορίζεται από το χρώμα,το φύλο ή την εθνικότητα.
