Μια συσκευή που μοιάζει με βηματοδότη που «αγκαλιάζει» τα νευρικά κυκλώματα του σώματος σαν ηλεκτρικά εμφυτεύματα θα μπορούσε να ανακουφίσει τα συμπτώματα των ασθενειών από τη ρευματοειδή αρθρίτιδα στο Crohn, λένε οι ερευνητές.
Μια πρωτοποριακή προσέγγιση για την αντιμετώπιση πολλών ασθενειών που χρησιμοποιούν τα ηλεκτρικά εμφυτεύματα θα μπορούσε τελικά να μειώσει ή και να διακόψει τη λήψη χαπιών σε ορισμένους ασθενείς, ισχυρίστηκαν οι ερευνητές.
Η τεχνολογία βασίζεται στην ηλεκτρική διέγερση του πνευμονογαστρικού νεύρου – μια δέσμη νευρικών ινών που τρέχει από τον εγκέφαλο στην κοιλιακή χώρα, διακλαδισμένη στα όργανα συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς, του σπλήνα, των πνευμόνων και του εντέρου και ποια σήματα αναμεταδίδουν από τα όργανα του σώματος στον εγκέφαλο και αντίστροφα.
Η συσκευή που μοιάζει με βηματοδότη τυπικά εμφυτεύεται κάτω από την αριστερή κλείδα με καλώδια που περνούν από το νεύρο του πνεύμονα στον αυχένα και χρησιμοποιείται ήδη για την αντιμετώπιση της ανθεκτικής στη θεραπεία επιληψίας και κατάθλιψης.
Ωστόσο, ένας αυξανόμενος αριθμός ερευνητών λέει ότι ένας τέτοιος «χάκερ» των νευρικών κυκλωμάτων του σώματος θα μπορούσε να ανακουφίσει τα συμπτώματα ασθενειών, συμπεριλαμβανομένης της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και της νόσου του Crohn, αξιοποιώντας μια πρόσφατα ανακαλυφθείσα σύνδεση μεταξύ του εγκεφάλου και του ανοσοποιητικού συστήματος.
Αυτό, λένε, θα μπορούσε να φέρει ελπίδα σε εκείνους με τις τρέχουσες ακατάλληλες συνθήκες, αυξάνοντας παράλληλα τη δυνατότητα για άλλους να μειώσουν δραματικά τη φαρμακευτική αγωγή ή ακόμα και να την κόψουν εντελώς.
«Στη ζωή σας και στη δική μου θα δούμε εκατομμύρια ανθρώπων με συσκευές, έτσι ώστε να μην χρειαστεί να παίρνουν φάρμακα”, δήλωσε ο Kevin Tracey, πρόεδρος του Ινστιτούτου Ιατρικών Ερευνών Feinstein και συνιδρυτής της εταιρείας bio-electronics, της SetPoint Medical.
Μεταξύ των μελετών που τροφοδοτούν τον ενθουσιασμό είναι η έρευνα που δημοσίευσε ο Tracey και οι συνεργάτες του το περασμένο έτος: από τους 17 ασθενείς με ρευματοειδή αρθρίτιδα που συμμετείχαν σε μια κλινική δοκιμή, περισσότεροι από τα δύο τρίτα είχαν τουλάχιστον 20% βελτίωση στη νόσο τους.
Είναι ένα νέο πεδίο και ονομάζεται «Βιοηλεκτρονική» και δεν είναι περιθωριοποιημένο, έχει ερευνητικές ομάδες σε όλο τον κόσμο, καθώς και εταιρείες όπως η General Electric, η GlaxoSmithKline και η Google που εισέρχονται στην αγορά και την καινοτομία πάνω στην «βιοηλεκτρονική». Το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας των ΗΠΑ έχει επίσης επενδύσει 20 εκατομμύρια δολάρια για την έρευνα στον τομέα.
Η επιστήμη της Βιοηλεκτρονικής είναι νέα. Ενώ η συμβατική ιατρική προσπαθεί να αντιμετωπίσει την παρουσία ορισμένων προβληματικών μορίων που χρησιμοποιούν ναρκωτικά, η Βιοηλεκτρονική φαίνεται να χειρίζεται τα νευρικά κυκλώματα πίσω από την απελευθέρωση τέτοιων μορίων.
Η προσέγγιση βασίζεται στο λεγόμενο «φλεγμονώδες αντανακλαστικό» – μια διαδικασία που ανακαλύφθηκε από τον Tracey με την οποία οι πληροφορίες σχετικά με τη βλάβη των ιστών και τη φλεγμονή αποστέλλονται στον εγκέφαλο μέσω του νευρικού νεύρου, το οποίο στη συνέχεια στέλνει σημάδια πίσω στα όργανα για να εμποδίζει τη φλεγμονή.
«Είναι πραγματικά συναρπαστικό γιατί δεκαετίες πιστεύαμε ότι ο εγκέφαλος δεν είχε καμία επίδραση στο ανοσοποιητικό μας σύστημα», δήλωσε ο Matthijs Kox, ειδικός στις ανοσολογικές αντιδράσεις από το πανεπιστημιακό ιατρικό κέντρο Radboud στην Ολλανδία.
Το κλειδί για την αντιμετώπιση ασθενειών όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι ο παράγοντας νέκρωσης όγκων (TNF) – μια ουσία που εμπλέκεται στη φλεγμονή που απελευθερώνεται κυρίως από τα λευκά αιμοσφαίρια που ονομάζονται μακροφάγα και βρίσκονται στον σπλήνα και αλλού στο σώμα.
Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται σήμερα για να δεσμεύσουν τον TNF και να εμποδίσουν τη δραστηριότητά του είναι μεγάλο ζήτημα και δεν δουλεύουν για όλους, οι παρενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν αυξημένο κίνδυνο καρκίνου.
Η Βιοηλεκτρονική προσέγγιση, από την άλλη πλευρά, χρησιμοποιεί διέγερση του νευρικού νεύρου για να διακόψει την απελευθέρωση του TNF. Η οδός πιστεύεται ότι είναι έμμεση, με το ενεργοποιημένο νεύρο του κόλπου να επικοινωνεί με νεύρα στον σπλήνα, αυξάνοντας την απελευθέρωση των νευροδιαβιβαστών. Αυτό έχει ένα χτυπώντας αποτέλεσμα στα ανοσιακά κύτταρα γνωστά ως Τ-κύτταρα, αυξάνοντας την απελευθέρωσή τους από ουσίες που με τη σειρά τους μειώνουν την απελευθέρωση του TNF από τα μακροφάγα.
Ωστόσο, ο Kox σημειώνει ότι αυτή η οδός είναι πιθανόν πιο περίπλοκη, με έρευνα που υποδηλώνει ότι οι νευροδιαβιβαστές από το ίδιο το νευρώνα και θα μπορούσαν επίσης να επηρεάσουν πιο άμεσα τους μακροφάγους.
Και ενώ ο Tracey και άλλοι έχουν δείξει μια τέτοια σχέση μεταξύ της ενεργοποίησης του πνευμονικού νεύρου και των επιπέδων του TNF στα τρωκτικά, η έρευνα στον άνθρωπο παραμένει περιορισμένη.
Αλλά αυτό σημαίνει ότι αυτές οι αυτοάνοσες ασθένειες θα μπορούσαν, τουλάχιστον εν μέρει, να προκαλέσουν πρόβλημα με τη δραστηριότητα του πνευμονογαστρικού νεύρου; Ίσως, λέει ο Tracey.
Εν τω μεταξύ, οι ερευνητές πίσω από μια πιλοτική μελέτη στο Ηνωμένο Βασίλειο που περιλαμβάνει 15 άτομα με διαταραχή του ανοσοποιητικού συστήματος με σύνδρομο Sjögren λένε ότι η προσέγγιση δείχνει πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα.
Παρ’ όλα αυτά, η τεχνολογία βρίσκεται σε εξέλιξη. Ο Tracey και οι συνάδελφοί του δημιούργησαν μια προγραμματιζόμενη συσκευή μεγέθους ζελέ φασολιών που κάθεται στο νεύρο του πνεύμονα και μπορεί να φορτιστεί χρησιμοποιώντας ένα περιλαίμιο και να ελέγχεται από έναν φορητό υπολογιστή tablet. Αλλά ο Tracey είναι ανένδοτος ότι το κλειδί για την ανάπτυξη της Βιοηλεκτρονικής έγκειται στην κατανόηση των μηχανισμών του σώματος.
Ενώ το νεύρο του πνεύμονα είναι γεμάτο με περισσότερες από 100.000 νευρικές ίνες «σαν ένα διατλαντικό καλώδιο», ο Tracey σημειώνει ότι λιγότεροι από 2.000 συνδέονται με τον σπλήνα με αυτές τις ίνες «χαμηλού ορίου» – ένα χαρακτηριστικό που σημαίνει ότι μπορούν να στοχευθούν ειδικά.
Αλλά η Βιοηλεκτρονική προσφέρει και άλλα αξιοθαύμαστα έργα. Χρησιμοποιώντας την ενεργοποίηση του πνευμονογαστρικού νεύρου, τα επίπεδα του TNF μειώνονται, αντί να εμποδίζονται πλήρως – ένα χαρακτηριστικό των σημειώσεων του Tracey θα μπορούσε να αποφύγει τα προβλήματα ανοσοκαταστολής που παρατηρήθηκαν για τα φάρμακα που εμποδίζουν το TNF. Επιπλέον, η Βιοηλεκτρονική προσέγγιση μειώνει επίσης τα επίπεδα άλλων μορίων στον σπλήνα που συνδέονται με τη φλεγμονή, υποδηλώνοντας ότι η τεχνική μπορεί να προσφέρει ελπίδα σε εκείνους για τους οποίους έχουν αποτύχει τα φάρμακα αποκλεισμού του TNF.
Ο Kox ήταν προσεκτικά αισιόδοξος για το μέλλον της Βιοηλεκτρονικής: «Είμαι λίγο απρόθυμος να πω ότι είναι η μαγική σφαίρα ή κάτι τέτοιο, αλλά είναι σίγουρα ένα πολύ ενδιαφέρον μονοπάτι και θα μπορούσε να είναι πολύ σχετικό με αυτές τις ασθένειες, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα», δήλωσε. «Ο στόχος είναι βέβαια να ανακουφιστούν τα συμπτώματα και ίσως να μειωθούν τα φάρμακα – αλλά αυτό είναι ακόμα πολύ μακριά».
