Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τα υψηλότερα ποσοστά μικροβιακής αντοχής. Ταυτόχρονα είναι η χώρα με την μεγαλύτερη κατανάλωση αντιμικροβιακών παραγόντων, κοινώς αντιβιοτικών. Με τον όρο μικροβιακή αντοχή εννοούμε την ικανότητα που αποκτούν τα βακτήρια να αποκτούν ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα φάρμακα να μην είναι αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση τους. Η ιδιότητα των βακτηρίων να αντιστέκονται στη δράση των αντιβιοτικών μπορεί να οδηγήσει σε πολύ σοβαρές βακτηριακές λοιμώξεις. Μεταξύ άλλων αυτές απαιτούν περισσότερο χρόνο νοσηλείας και ενδεχομένως –σε ακραίες περιπτώσεις- οδηγούν και στον θάνατο.
Βασικό είναι να τονιστεί εξ’ αρχής ότι τα αντιβιοτικά μπορούν να δράσουν αποκλ
ειστικά και μόνο εναντίον βακτηρίων. Αυτό σημαίνει ότι δεν έχουν καμία απολύτως επίδραση σε ιούς, πρωτόζωα ή οποιοδήποτε άλλο μικροοργανισμό μπορεί να προσβάλει τον άνθρωπο. Τα αντιβιοτικά καταφέρνουν να σκοτώσουν βακτήρια με δύο τρόπους:
- Πρώτον, παρεμποδίζουν τον σχηματισμό διάφορων εσωτερικών τους δομών,
- Δεύτερον, αναστέλλουν βασικές τους λειτουργίες όπως είναι η αντιγραφή και η έκφραση του γενετικού τους υλικού.
Επομένως ιογενείς ασθένειες όπως το κοινό κρυολόγημα, η γρίπη, η βρογχίτιδα κλπ. δεν μπορούν να θεραπευτούν με την χρήση αντιβιοτικών.
Επιπλέον, θα πρέπει να γίνει κατανοητό, ότι ένα αντιβιοτικό φάρμακο μπορεί να καταπολεμήσει ένα βακτήριο, αν το βακτήριο υπάρχει στον οργανισμό. Δηλαδή η «προληπτική» κατανάλωση αντιβιοτικών φαρμάκων δεν ευνοεί τον οργανισμό μας, αλλά τα βακτήρια. Όπως ίσως πολλοί θα έχουμε ακούσει, μέσα στο σώμα μας και στην επιφάνεια του δέρματός μας, επιβιώνει πλήθος μη παθογόνων βακτηρίων τα οποία συνιστούν την μικροχλωρίδα του σώματός μας. Καταναλώνοντας άσκοπα αντιβιοτικά, τα βακτήρια αυτά ή θα πεθάνουν, ή θα προσαρμοστούν σιγά σιγά στην κατάσταση αυτή και πλέον θα μπορούν να επιβιώνουν. Η προσαρμογή αυτή οφείλεται σε ειδικά γονίδια ανθεκτικότητας, τα οποία μπορούν να μεταφέρονται από ένα βακτήριο σε ένα άλλο. Έτσι, λοιπόν, αφού μολυνθούμε από ένα παθογόνο βακτήριο, το οποίο αρχικά είναι ευαίσθητο στα αντιβιοτικά, λόγω της αλληλεπίδρασής του με τα μη παθογόνα βακτήρια θα καταφέρει να ενσωματώσει κάποια από αυτά τα ειδικά γονίδια και τελικά να γίνει ανθεκτικό.
Όπως διατυπώθηκε και παραπάνω, η χρήση αντιβιοτικών δεν είναι απαραίτητη για την καταπολέμηση κάθε ασθένειας. Εντούτοις ακόμα και για τις βακτηριακές ασθένειες, δεν έχουν όλα τα αντιβιοτικά την ίδια δραστικότητα. Αυτό σημαίνει ότι όταν νοσούμε από κάποια βακτηριακή νόσο, δεν επιτρέπεται να καταναλώσουμε κάποιο αντιβιοτικό επειδή έχει εύηχο όνομα, ή χρωματιστό κουτί ή επειδή μας το πρότεινε κάποιος άλλος που νόσησε και είχε παρόμοια συμπτώματα με εμάς.
Αντιβιοτικά φάρμακα μπορούν και πρέπει να δίνονται αποκλειστικά κατόπιν συνταγής γιατρού. Βασικό είναι να γίνει αντιληπτό αυτό από το κοινό, έτσι ώστε να μην «ζητιανεύει» αντιβιοτικά από τα φαρμακεία, αλλά και από τους φαρμακοποιούς έτσι ώστε να αρνούνται να προμηθεύουν με αντιβιοτικά τον καθένα που τα ζητάει χωρίς εντολή γιατρού. Απαραίτητη για την αποτελεσματική δράση των αντιβιοτικών είναι η αυστηρή τήρηση των οδηγιών δοσολογίας (ποσότητα δόσης/χρονικό διάστημα μεταξύ των δόσεων/αριθμός δόσεων), έτσι ώστε να χρησιμοποιείται κάθε φορά από τον οργανισμό η ακριβής ποσότητα φαρμάκου για την καταπολέμηση των βακτηρίων. Όχι, τα βακτήρια δεν αιφνιδιάζονται αν καταναλώσουμε την διπλάσια ποσότητα αντιβιοτικών τρεις ώρες πριν από την καθορισμένη χρονική στιγμή.
Αντιβιοτικά
Συμπερασματικά λοιπόν, τα αντιβιοτικά ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΚΑΡΑΜΕΛΕΣ, και ΔΕΝ επιτρέπεται να καταναλώνονται κατά το δοκούν. Όταν ο γιατρός λέει πως δεν χρειαζόμαστε αντιβιοτικά, δεν μας λέει ότι δεν είμαστε άρρωστοι. Αυτό που μας λέει είναι ότι δεν θα μας ωφελήσει η συγκεκριμένη θεραπευτική μέθοδος. Αν, πάλι, θέλουμε να θωρακιστούμε απέναντι σε λοιμώξεις από βακτήρια και όχι μόνο, δεν πρέπει να καταφεύγουμε στην αλόγιστη κατανάλωση αντιβιοτικών. Πλέον αποτελεσματικοί και ενδεδειγμένοι τρόποι πρόληψης ασθενειών είναι: ο τακτικός προληπτικός εμβολιασμός και η τήρηση των κανόνων υγιεινής. Τι πιο απλό; Τι πιο εύκολο; Τι πιο οικονομικό;
