Το κολλαγόνο είναι μία πρωτεΐνη η οποία βρίσκεται σε αφθονία στον ανθρώπινο οργανισμό. Συγκεκριμένα, αποτελεί το 30% των πρωτεϊνών του ανθρώπινου σώματος. Είναι βασικό δομικό συστατικό του δέρματος, των μυών, των οστών, των τενόντων και των συνδέσμων. Ως πρωτεΐνη δομείται από αμινοξέα και μάλιστα είναι ιδιαίτερα πλούσιο στα αμινοξέα προλίνη, γλυκίνη και υδροξυπρολίνη. Πέρα από τους ανθρώπους, το κολλαγόνο είναι βασικό συστατικό των συνδετικών οστών των ζώων και επομένως το κρέας και το ψάρι αποτελούν διατροφικές πηγές κολλαγόνου. Για τον σχηματισμό του σημαντικό ρόλο διαδραματίζει η βιταμίνη C και έτσι είναι σημαντική η κατανάλωση επαρκούς ποσότητας της. Τρόφιμα πλούσια σε βιταμίνη C είναι τα εσπεριδοειδή και διάφορα λαχανικά όπως η πιπεριά και η ντομάτα.
Οι λειτουργίες του κολλαγόνου στον οργανισμό είναι οι ακόλουθες:
- συμβάλλει στην ανανέωση των κυττάρων του δέρματος
- προσφέρει προστασία και στήριξη στους ιστούς και τα όργανα του σώματος
- προσφέρει ελαστικότητα στο δέρμα
- συμβάλλει στην πήξη του αίματος
Συμπληρώματα κολλαγόνου
Τα συμπληρώματα κολλαγόνου συνήθως έχουν τη μορφή σκόνης αλλά υπάρχουν και σκευάσματα σε μορφή κάψουλας. Λόγω της σημασίας του κολλαγόνου για το δέρμα πολλοί επιλέγουν να λαμβάνουν συμπληρώματα κολλαγόνου για να ενισχύσουν την υγεία του δέρματος τους. Επίσης, πολλοί αθλητές επιλέγουν να λαμβάνουν συμπληρώματα κολλαγόνου ως πρωτεϊνικό συμπλήρωμα για την αύξηση της μυϊκής τους μάζας και την αποκατάσταση τους μετά από τραυματισμό.
1. Συμπληρώματα κολλαγόνου για το δέρμα
Το κολλαγόνο είναι βασικό συστατικό του δέρματος. Συμβάλλει στη δομή, την ελαστικότητα και την ενυδάτωση του δέρματος. Καθώς γερνάμε, το σώμα μας παράγει λιγότερο κολλαγόνο με αποτέλεσμα τον σχηματισμό ρυτίδων. Συγκεκριμένα, μετά την ηλικία των 2ο ετών κάθε χρόνο χάνουμε 1% του κολλαγόνου του δέρματος μας. Παράγοντες όπως η έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, το κάπνισμα και η μόλυνση της ατμόσφαιρας επιταχύνουν τη διάσπαση του. Παρόλα αυτά, ποικίλες μελέτες έχουν δείξει ότι τα συμπληρώματα κολλαγόνου μπορούν να επιβραδύνουν τον σχηματισμό ρυτίδων αλλά και να καταπολεμήσουν την ξηρότητα του δέρματος. Συγκεκριμένα, δρουν εξάγοντας τον σχηματισμό κολλαγόνου και άλλων σημαντικών για το δέρμα πρωτεϊνών, όπως η ελαστίνη, από τον οργανισμό. Βέβαια άλλοι ισχυρισμοί που αφορούν τη συμπληρωματική λήψη κολλαγόνου για την καταπολέμηση άλλων παθήσεων του δέρματος, όπως της ακμής, δεν έχουν κάποια επιστημονική βάση. Επιπλέον, οι ισχυρισμοί των μέσων ενημέρωσης και των εταιριών πολλές φορές ξεπερνούν τα επιστημονικά δεδομένα.
2. Για τον πόνο των αρθρώσεων
Αντίστοιχα, με την πάροδο των χρόνων ο οργανισμός παράγει λιγότερο κολλαγόνο οδηγώντας σε μείωση του κολλαγόνου των αρθρώσεων με αποτέλεσμα και αύξηση του κινδύνου για παθήσεις των αρθρώσεων, όπως η οστεοαρθρίτιδα. Υπάρχουν μελέτες που δείχνουν ότι η λήψη συμπληρωμάτων κολλαγόνου από ασθενείς με οστεοαρθρίτιδας μειώνει το αίσθημα πόνου των αρθρώσεων. Παρόλα αυτά, είναι σημαντικό να γίνουν επιπλέον μελέτες. Επιπρόσθετα, πολλοί αθλητές χρησιμοποιούν τα συμπληρώματα κολλαγόνου και την αντιμετώπιση των τραυματισμών και του πόνου των αρθρώσεων μετά την άσκηση, αλλά δεν υπάρχουν αρκετά ισχυρές ενδείξεις .
3. Για την αύξηση της μυϊκής μάζας
Ως η πιο άφθονη πρωτεΐνη του ανθρώπινου σώματος, είναι βασικό συστατικό των σκελετικών μυών. Έτσι, πολλοί αθλητές λαμβάνουν συμπληρώματα κολλαγόνου με στόχο να αυξήσουν τη μυϊκή τους μάζα αλλά και να επάγουν τη σύνθεση μυϊκών πρωτεϊνών μετά την άσκηση. Ακόμα, τα συμπληρώματα κολλαγόνου προτείνονται σε άτομα με σαρκοπενία, δηλαδή απώλεια μυϊκής μάζας που σχετίζεται με την πάροδο της ηλικίας ή κάποια παθολογική κατάσταση. Παρόλα αυτά, δεν έχει φανεί να είναι πιο αποτελεσματικό σε σχέση με άλλες πρωτεΐνες όσον αφορά την αύξηση της μυϊκής μάζας.
4. Για την πρόληψη της απώλειας οστικής μάζας
Το κολλαγόνο προσφέρει δομή και δύναμη στα οστά ως βασικό συστατικό τους. Η πάροδος της ηλικίας οδηγεί σε απώλεια οστικής μάζας. Κατά συνέπεια, τα άτομα προχωρημένης ηλικίας έχουν αυξημένο κίνδυνο για οστεοπόρωση, δηλαδή μειωμένη οστική μάζα και αυξημένη πιθανότητα καταγμάτων. Κάποιες μελέτες έχουν δείξει ότι τα συμπληρώματα κολλαγόνου εμποδίζουν τη διάσπαση της οστικής μάζας, αλλά απαιτούνται επιπλέον μελέτες για το επιβεβαιώσουν.
Πιθανές παρενέργειες των συμπληρωμάτων κολλαγόνου
Τα συμπληρώματα κολλαγόνου είναι γενικά καλά ανεκτά και δεν έχουν ανεπιθύμητες ενέργειες. Βέβαια, υπάρχουν κάποια άτομα που αναφέρουν γαστρεντερικά συμπτώματα όπως μετεωρισμός, αίσθημα καύσου και πληρότητας του στομάχου. Ακόμα, τα συμπληρώματα αυτά παρασκευάζονται από τροφές που είναι συχνά αλλεργιογόνα, όπως το ψάρι, τα θαλασσινά και τα αυγά. Έτσι, αν έχετε τροφικές αλλεργίες πρέπει να ελέγχεται τα συστατικά που αναγράφει η συσκευασία του συμπληρώματος.
Συμπέρασμα
Τα συμπληρώματα κολλαγόνου μπορούν να επιφέρουν θετικά αποτελέσματα όσον αφορά την υγεία του δέρματος, την αύξηση της μυϊκής μάζας και τον πόνο των αρθρώσεων χωρίς να προκαλούν γενικά παρενέργειες. Άλλοι ισχυρισμοί που αφορούν την αποτελεσματικότητα τους όσον αφορά την απώλεια βάρους, την υγεία του εγκεφάλου και του εντέρου δεν φέρουν καμία επιστημονική τεκμηρίωση.
Βιβλιογραφία
Choi, F. D., Sung, C. T., Juhasz, M. L., & Mesinkovsk, N. A. (2019). Oral Collagen Supplementation: A Systematic Review of Dermatological Applications. Journal of drugs in dermatology : JDD, 18(1), 9–16.
de Miranda, R. B., Weimer, P., & Rossi, R. C. (2021). Effects of hydrolyzed collagen supplementation on skin aging: a systematic review and meta-analysis. International journal of dermatology, 60(12), 1449–1461. https://doi.org/10.1111/ijd.15518
García-Coronado, J. M., Martínez-Olvera, L., Elizondo-Omaña, R. E., Acosta-Olivo, C. A., Vilchez-Cavazos, F., Simental-Mendía, L. E., & Simental-Mendía, M. (2019). Effect of collagen supplementation on osteoarthritis symptoms: a meta-analysis of randomized placebo-controlled trials. International orthopaedics, 43(3), 531–538. https://doi.org/10.1007/s00264-018-4211-5
Kviatkovsky, S. A., Hickner, R. C., & Ormsbee, M. J. (2022). Collagen peptide supplementation for pain and function: is it effective?. Current opinion in clinical nutrition and metabolic care, 25(6), 401–406. https://doi.org/10.1097/MCO.0000000000000870
Rawson, E. S., Miles, M. P., & Larson-Meyer, D. E. (2018). Dietary Supplements for Health, Adaptation, and Recovery in Athletes. International Journal of Sport Nutrition and Exercise Metabolism, 28(2), 188–199. https://doi.org/10.1123/ijsnem.2017-0340
Rustad, A. M., Nickles, M. A., McKenney, J. E., Bilimoria, S. N., & Lio, P. A. (2022). Myths and media in oral collagen supplementation for the skin, nails, and hair: A review. Journal of cosmetic dermatology, 21(2), 438–443. https://doi.org/10.1111/jocd.14567
