Η Νατάσσα Καραμανλή μιλά για τη “Βαριάντα” της

Η Νατάσα Καραμανλή,  Θεσσαλονικιά, ολίγον θεατρική, ολίγον ποιήτρια, μα πάντα υποταγμένη στις λέξεις, ασχολείται με τη συγγραφή από τα παιδικά της χρόνια. Η Νατάσσα Καραμανλή παρακολούθησε σεμινάρια δημοσίων σχέσεων και μάρκετινγκ στην Αμερική, καθώς και το πρόγραμμα σπουδών Element of Theatre and Dramatic Literature, στο Ohio State University. Αργότερα, απέκτησε Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στη Θεατρική Αγωγή από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο. Η Νατάσσα Καραμανλή εχει γράψει άλλα τέσσερα βιβλία κι έχει συμμετάσχει σε τέσσερα συλλογικά έργα, ενώ κείμενά της φιλοξενούνται σε λογοτεχνικούς ιστότοπους, καθώς και στο προσωπικό της blog: soufrazeta.wordpress.com. Η Νατάσσα Καραμανλή είναι πολύ περήφανη για τις βραβεύσεις της, συνολικά έντεκα στον αριθμό. Μεγάλες της αγάπες το θέατρο, η μουσική, η θάλασσα, τα ζώα, τα ταξίδια και, φυσικά η μεγαλύτερη, η κόρη της. Στον ελεύθερο χρόνο της διαβάζει μανιωδώς ή κάνει ραδιοφωνικές εκπομπές στο αυτοδιαχειριζόμενο ραδιόφωνο πολιτιστικής και πολιτικής παρέμβασης «Μεταδεύτερο». Είναι μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αντιρευματικού Αγώνα (ΕΛ.Ε.ΑΝ.Α.) και του National Association of Care & Support Workers (NACAS

Με πολύ μεγάλη χαρά  υποδέχομαι την Νατάσσα Καραμανλή στη στήλη των συνεντεύξεων για το νέο της βιβλίο ,τη Βαριάντα ,η οποία με συγκλόνισε.

Επιμέλεια συνέντευξης: Βασιλική Ευαγγέλου-Παπαθανασίου

Advertisements

Βαριάντα.Μιληστε μας για το νέο σας βιβλίο.

Πρόκειται για ένα κοινωνικό μυθιστόρημα, αλλά και crime. Η υπόθεση του βιβλίου αφορά τρεις γυναίκες που βρίσκουν καταφύγιο σε μια δομή φιλοξενίας κακοποιημένων γυναικών. Οι κοινές εμπειρίες ενδοοικογενειακής βίας λειτουργούν ως συνδετικός κρίκος ανάμεσά τους. Οι σύζυγοι και «δυνάστες» τους ανακαλύπτονται δολοφονημένοι, όσο οι γυναίκες ανακτούν σιγά σιγά ένα μέρος της χαμένης τους αξιοπρέπειας. Αυτό αλλάζει τους κανόνες του παιχνιδιού κι οι τρεις γυναίκες από θύματα, αίφνης εμφανίζονται ως θύτες.

Τι σημαίνει Βαριάντα; Γιατί επιλέξατε αυτόν τον τίτλο;

Βαριάντα ονομάζεται μια ακολουθία κινήσεων στο σκάκι. Για να φτάσει ένας παίκτης στο πολυπόθητο ρουά ματ, πρέπει να κάνει τη σωστή επιλογή, να προβλέψει ποια θα είναι η κατάλληλη στρατηγική που θα τον χρίσει νικητή. Υπό αυτή την έννοια, λοιπόν, χρησιμοποιήθηκε το όνομα Βαριάντα ως τίτλος. Η ζωή μοιάζει με το σκάκι, συνεπώς είναι οι δικές μας κινήσεις, οι επιλογές μας που καθορίζουν την έκβασή της. Και σαφώς, και τη ζωή των γυναικών του βιβλίου.

Αληθινή ιστορία γράφει το εξώφυλλο και ανατριχιάζω στην ιδέα και μόνο.Από που πήρατε το έναυσμα κυρία Νατάσσα Καραμανλή;

Από ένα podcast. Η ιστορία ήταν τόσο συγκλονιστική, που για ώρα μετά δεν μπορούσα να ηρεμήσω. Είδα μπροστά μου τη φρίκη, μύρισα την αγωνία αυτής της γυναίκας, τον φόβο και τον πόνο της. Αυτό ήταν αρκετό να με ταρακουνήσει και με ώθησε να ξεκινήσω άμεσα την έρευνα.

Οι κακοποιημένες γυναίκες γιατί δε μιλάνε;

Θα μπορούσαμε να ξοδέψουμε ώρες αναλύοντας τους λόγους για την απόφασή τους να μην γνωστοποιούν την κακοποίηση που υφίστανται. Μια γυναίκα που δέχεται συστηματικά ταπείνωση από τον σύντροφό της, έλεγχο της προσωπικής της ζωής και κριτική, αποκτά χαμηλή αυτοεκτίμηση και μια εντελώς λανθασμένη αντίληψη που αφορά στη δική της υπιατιότητα, πως κάτι κάνει λάθος, ότι φταίει κι εκείνη για τη βία που δέχεται. Η ψυχολογική βία διαβρώνει τις άμυνες κι οδηγεί το θύμα σε συναισθηματική οδύνη. Η γυναίκα εγκλωβίζεται ακόμη περισσότερο από τον εκφοβισμό και τις απειλές για σωματική και σεξουαλική βία. Ο θύτης μπορεί να απειλεί ότι θα αυτοκτονήσει, πως θα πάρει τα παιδιά ή πως θα βλάψει την οικογένειά της. Πολύ ενεργό ρόλο παίζει το περιβάλλον, αν δεν έχει πού να αποτανθεί, αλλά κι ο κοινωνικός στιγματισμός.

Επισκεφθήκατε δομές κακοποιημένων γυναικών για να πάρετε μαρτυρίες;

Δομές, αρχές, δικηγόρο, ψυχολόγο, γενικώς, πήγα όπου μπορούσα, έψαξα όπου μου επέτρεπαν. Υπήρξαν μαρτυρίες από μέλη του προσωπικού των δομών, οι οποίες στάθηκαν πολύ σημαντικές και με βοήθησαν να αντιληφθώ το μέγεθος του προβλήματος.

Ποια συμβουλή θα δίνατε σε όποια γυναίκα κακοποιείται σήμερα κυρία Νατάσσα Καραμανλή; 

Σε αυτό το θέμα οι συμβουλές είναι άχρηστες, δεν χωράνε. Οι ίδιες οι γυναίκες γνωρίζουν πολύ καλά τι συμβαίνει. Οι λόγοι για τους οποίους εξακολουθούν να υπομένουν τη βία του συντρόφου τους, ξεπηδούν σαν τα κεφάλια της Λερναίας Ύδρας. Κόβουν, τεμαχίζουν κι όμως, είναι πάντα εκεί μπροστά τους. Χρειάζεται κάτι πολύ δραστικό, όπως η λύση που επέλεξε ο Ηρακλής για να την εξολοθρεύσει. Εκείνος χρησιμοποίησε τη φωτιά,οι γυναίκες θα πρέπει να διαλέξουν τη φυγή. Αυτό είναι το δικό τους όπλο και πιστεύω πως είναι το πιο ισχυρό στο οπλοστάσιό τους.

«Γιατί δεν τον παράταγε; Μια καθυστερημένη χρονικά ερώτηση πόση αξία έχει μετά από ένα έγκλημα;

Καμία, απολύτως! Είναι σα να λέμε πως ο δολοφόνος, ο συζυγοκτόνος, ο βιαστής της διπλανής πόρτας ήταν καλό παιδί, δεν είχε δώσει ποτέ δικαίωμα! Ή ακόμα χειρότερα, πως ακούγαμε τους καυγάδες, τις βρισιές, βλέπαμε την άθλια συμπεριφορά, αλλά δεν περιμέναμε πως θα οδηγούταν στο έγκλημα! Το ζητούμενο είναι να λαμβάνουμε θέση προτού φτάσουμε στο σημείο να θρηνούμε θύματα. Να μάθουμε να αντιδρούμε σε κάθε παράξενο ερέθισμα. Να μιλάμε, να καταγγέλουμε, να γινόμαστε η φωνή εκείνων που δεν μπορούν να καλέσουν σε βοήθεια.

«Τώρα μπορώ να κοιμηθώ έναν ανενόχλητο ύπνο.Να εστιάσω σ ένα ελπιδοφόρο αύριο». Μ αυτή τη φράση περιγράφω το βιβλίο σας και μου έχει αποτυπωθεί βαθιά στη μνήμη η εναγώνια προσπάθεια των γυναικών αυτών.Ποια ηρωίδα σας συνεπήρε και γιατί;

Η Μάρα, φυσικά! Η Μάρα είναι μια σύγχρονη Εκάβη, μια γυναίκα που έπεσε στη φωτιά και κατάφερε να επιβιώσει. Με δεκάδες πληγές που αιμορραγούν ακόμη. Κάποιες δεν θα κλείσουν ποτέ…Ουσιαστικά είναι η πιο δυνατή από τις τρεις γυναίκες που κατοικούν στη «Βαριάντα» κι η μεγαλύτερη «χαμένη» στην παρτίδα αυτή, μια κι η βία της έκλεψε κυριολεκτικά τα πάντα.

Τι μηνύματα πήρατε από τους αναγνώστες ως τώρα;

Μηνύματα που γεννούν όμορφα συναισθήματα! Οι αναγνώστες αγκάλιασαν ζεστά τη «Βαριάντα» μου και τους ευχαριστώ πολύ γι` αυτό. Υπάρχουν αρκετές αναγνώστριες που βρήκαν κάτι δικό τους μέσα στις σελίδες του, είτε πρόκειται για εμπειρίες ή για σκέψεις. Συγκινούνται, συμπάσχουν, προβληματίζονται, ταυτίζονται και δεν υπάρχει ωραιότερο δώρο από αυτό.

Η παγκόσμια ημέρα βίας δεν επαρκεί.Πώς πρέπει να δράσουμε;

Η παγκόσμια μέρα είναι απλά μια υπενθύμιση γι` αυτά που πρέπει να κάνουμε κατά τη διάρκεια όλου του χρόνου. Υπάρχουν δράσεις. Ενδεικτικά θα σας αναφέρω κάποια από τα αιτήματα και προτάσεις που καταθέτουν οι γυναικείες οργανώσεις, όπως να ακολουθείται ως κανόνας η αυτόφωρη διαδικασία με τη σύλληψη του δράστη, την προσαγωγή του στον εισαγγελέα, την άσκηση εναντίον του ποινικής δίωξης και την άμεση παραπομπή του στο ποινικό ακροατήριο. Τα θύματα να προσεγγίζονται με σεβασμό της αξιοπρέπειάς τους και να ενθαρρύνονται να καταγγείλουν τη βίαιη σε βάρος τους συμπεριφορά. Να εισαχθεί στο νόμο ο όρος γυναικοκτονία, δηλαδή ο φόνος λόγω φύλου, ώστε να γίνει ορατή στην κοινωνία συγκεκριμένα αυτή η εγκληματική πράξη και να τιμωρείται ως επιβαρυντική περίσταση σε σχέση με την ανθρωποκτονία. Να ενισχυθεί η ιατροδικαστική υπηρεσία και να είναι διαθέσιμη για τους πολίτες όλο το 24ωρο, όλες τις μέρες του χρόνου. Έκκληση προς τα σωματεία των δημοσιογράφων να ανακόψουν την ορμή του σεξισμού από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης και να απαιτήσουν από τα μέλη τους να εφαρμόζουν τους σχετικούς κώδικες δεοντολογίας, αποφεύγοντας την επαναλαμβανόμενη προβολή κακών προτύπων. Η παιδεία στις νεότερες γενιές είναι σημαντική, πρέπει να μπουν μαθήματα μέσα στα σχολεία για την κακοποίηση, να μην ντρεπόμαστε να μιλήσουμε για αυτό, γιατί υπάρχει, όλα τα παιδιά ξέρουν την κακοποίηση. Πριν από λίγα χρόνια βγήκε η έννοια του bullying, αλλά bullying υπήρχε πάντα. Απλά του δώσαμε ένα όνομα. Όπως αντιλαμβάνεστε, είναι μακριά η λίστα και αποδεικνύει πως χρειάζεται αρκετή δουλειά ακόμη για να αλλάξουν τα κακώς κείμενα.

Η Μάρα είναι η ηρωίδα που αγάπησα. Μια τραγική φιγούρα. Υπάρχουν στοιχεία που θα πρέπει να εντοπίζουμε σε φίλες μας που κακοποιούνται και δε μιλάνε;

Μην ξεχνάμε πως πέρα από τη σωματική κακοποίηση που απειλεί τη σωματική ακεραιότητα του θύματος, η ενδοοικογενειακή βία παίρνει διάφορες μορφές: λεκτική, ψυχολογική, σωματική, σεξουαλική και οικονομική βία και μπορεί αυτά να μην αφήνουν ορατά σημάδια, αλλά είναι εξίσου τραυματικά. Είναι πολλά τα κοινά σημεία και αν ασχοληθούμε, μπορούμε να τα διακρίνουμε. Αν η φίλη μας ήταν εξωστρεφής, κοινωνική και ξαφνικά αρχίζει να απομακρύνεται, να κλείνεται στον εαυτό της ακόμη κι όταν βρίσκεται ανάμεσα σε κόσμο, αυτό δεν πρέπει να το αγνοήσουμε. Μπορεί να εγκαταλείπει δραστηριότητες που συνήθως απολάμβανε ή να ακυρώνει ραντεβού μαζί μας την τελευταία στιγμή, όπως και να παραμελεί επαγγελματικές υποχρεώσεις. Μπορεί να εμφανίζεται πολύ μυστικοπαθής όσον αφορά την προσωπική της ζωή ή το άτομο με το οποίο σχετίζεται. Κι έτσι, να κόβει σιγά σιγά επαφές με φίλους αλλά ακόμα και με την οικογένειά, εγκαταλείποντας εκείνους που κάποτε ήθελε να συναναστρέφεται.  Συχνά η φίλη μας μπορεί να μιλά για την ζήλια, την κτητικότητα.  Ο σύντροφός της τηλεφωνεί επίμονα ή στέλνει συνεχώς μηνύματα για να γνωρίζει πού είναι και με ποιον. Αν παρατηρήσουμε κάποιο από αυτά τα σημάδια τότε πρέπει να δώσουμε τη δέουσα σημασία. Πλησίαζουμε τη φίλη μας, την ακούμε με κατανόηση. Τη στηρίζουμε. Υπάρχουν τρόποι με τους οποίους μπορούμε να βοηθήσουμε.

Πώς αισθάνεστε που μπήκατε στην οικογένεια των εκδόσεων Ψυχογιός;

Πολύ χαρούμενη, ευτυχισμένη και ευνοημένη. Είναι ένα όνειρο που έγινε πραγματικότητα, από το οποίο δεν θέλω να με ξυπνήσει κανείς!

Θελετε να πείτε λίγα λόγια για σας στους αναγνώστες του περιοδικού;

Αρχικά, θέλω να τους ευχαριστήσω για τον χρόνο τους. Επιπροσθέτως, θα ήθελα να τονίσω τη σπουδαιότητα της παρατήρησης. Αναφέραμε κάποια στοιχεία που μας οδηγούν να αναγνωρίσουμε αν κάποιο άτομο δέχεται βία. Ας έχουν τον νου τους. Ο καθένας μας μπορεί να βοηθήσει, αρκεί να μην προσπεράσει αυτά τα σημάδια. Όλοι μαζί μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά.

Βαριάντα Νατάσσα Καραμανλή