Ένα όμορφο πρωινό οι πόρτες από το «Χαρούπι» άνοιξαν νωρίτερα. Ο Μανώλης Παπουτσάκης μάς υποδέχθηκε με ένα ζεστό χαμόγελο και ξεκινήσαμε τη συνέντευξη. Οι ερωτήσεις όλο και αυξάνονταν και σταδιακά από μια συνάντηση για άλλη μια συνέντευξη, έγινε μια συνάντηση μεταξύ ανθρώπων που συζητούν μεταξύ τους, προβληματίζονται και ονειρεύονται. Το χαλαρό του στυλ, η ζεστή φωνή του, το αίσθημα οικειότητας, η αγάπη γι’ αυτό που κάνει, οι απαντήσεις του που σε κάνουν να θέλεις να μάθεις όλο και περισσότερα, η σπίθα αισιοδοξίας στα μάτια του είναι (μάλλον) αυτά που οδήγησαν σε μια συνέντευξη εφ’ όλης της ύλης. Μιλήσαμε για τη φιλοσοφία, το Χαρούπι, τα 10 τραπέζια, τα παιδιά, τις γεύσεις, το μέλλον και τόσα άλλα! Μια συνέντευξη τόσο διαφορετική και κυρίως… τόσο ανθρώπινη!
Επιμέλεια συνέντευξης: Έλενα Ντάντζελο
Οι σπουδές σας οδήγησαν στο να φτάσετε μέχρι το επίπεδο του διδακτορικού στη φιλοσοφία. Πότε και πως αποφασίσατε αυτήν τη στροφή στην καριέρα σας;
Οι σπουδές μου είναι εντελώς διαφορετικές από το επάγγελμα που τώρα ασκώ κι αυτό αποφασίστηκε εξ ανάγκης. Θέλω να πω πως παρόλο που μαγείρευα και μου άρεσε πάρα πολύ, δεν είχα ποτέ στο μυαλό μου ότι θα γίνω μάγειρας. Όταν όμως χρειάστηκε να εργαστώ, γιατί δεν μου έφταναν τα χρήματα για να ζήσω, τότε, βρέθηκε κάποιος φίλος μου και λέει: «υπάρχει ένα μαγαζί στη Θεσσαλονίκη (τότε η «Μυρσίνη») αν θες να πας να μαγειρεύεις κάποια φαγητά και να βγάζεις ένα χαρτζιλίκι». Ε, μετά από ένα χρόνο ακριβώς είχα αναλάβει όλη την κουζίνα του εστιατορίου, δηλαδή ήταν ραγδαία η εξέλιξη. Επομένως η απόφαση είχε να κάνει με την ανάγκη. Υπήρχε η προδιάθεση, δηλαδή μου άρεσε πολύ. Στο στρατό είχα πάρει ειδικότητα μάγειρα επομένως είχα τις βασικές γνώσεις, κι από εκεί και πέρα με πάρα πολλή εκπαίδευση, σεμινάρια, διάβασμα, πειράματα… προχώρησα.
Φιλοσοφία και μαγειρική: Συγκλίνουν αυτά τα δύο κι αν ναι, σε ποια σημεία;
Ναι, αυτό μου το έχουν ρωτήσει πολλές φορές και η αλήθεια είναι …εγώ λέω ότι συγκλίνουν. Αλλά λέω επίσης ότι η φιλοσοφία συγκλίνει με τα πάντα, δεν συγκλίνει μόνο με την μαγειρική, δηλαδή εάν ασχοληθείς με οτιδήποτε, εάν κάνεις οποιοδήποτε επάγγελμα και δεν έχεις ένα φιλοσοφημένο βίο, τότε η ζωή δεν είναι το ίδιο καλή. Θέλω να πω ότι η φιλοσοφία βοηθάει στο να μπορέσουμε να έχουμε μια καλύτερη ποιότητα στην ζωή μας, συνολικά. Στην μαγειρική τώρα, υπάρχουν πολύ συγκεκριμένα πράγματα που σχετίζονται με την φιλοσοφία. Λοιπόν, για παράδειγμα στην μαγειρική κοιτάζουμε εάν ένα πιάτο είναι όμορφο, επομένως ασχολούμαστε με την αισθητική με το ωραίο, αυτό είναι κάτι με το οποίο ασχολείται και η φιλοσοφία. Στην μαγειρική κοιτάζουμε εάν ένα πιάτο είναι όμορφο, επομένως ασχολούμαστε με την αισθητική, με το ωραίο. Η φιλοσοφία επίσης ξεκινά με το φοβερό ερώτημα «Τι είναι το ωραίο;». Ένα βασικό ερώτημα της φιλοσοφίας, που αποτελεί και τον κεντρικό πυρήνα της, είναι το «τι γνωρίζω;» (Γνωσιολογία). Επομένως κι ένας μάγειρας θα πρέπει να αναρωτιέται πολλές φορές τι γνωρίζει, πως το γνωρίζει, πάνω σε ποιες βάσεις χτίζει τη γνώση του. Άρα έχουμε να κάνουμε με το ωραίο, έχουμε να κάνουμε με τη γνώση, έχουμε να κάνουμε και με την ηθική. Δηλαδή ένας άνθρωπος ο οποίος είναι μέσα σε μια κουζίνα και συναναστρέφεται με άλλους ανθρώπους, πρέπει να έχει στο μυαλό του αυτό που λέμε ηθική συμπεριφορά και τους κανόνες που διέπουν αυτή τη συμπεριφορά. Είναι πολλές οι φορές που βλέπουμε την εικόνα ενός κέρβερου σεφ μέσα σε μια κουζίνα να έχει υποταγμένους τους μαγείρους, γεγονός που δεν έχει να κάνει με την πειθαρχία, αλλά με μια νοοτροπία. Εγώ θεωρώ ότι άμα είσαι φιλοσοφημένος δεν χρειάζεται να έχεις αυτή τη νοοτροπία και μπορείς να κρατάς την πειθαρχία.
Στην πορεία γεννήθηκε το Χαρούπι, ένα εστιατόριο που έχει κερδίσει τις καρδιές όλων όσων βρέθηκαν ή βρίσκονται στην Θεσσαλονίκη. Ήταν ένα όνειρο ζωής ή κάτι το οποίο έτυχε και… πέτυχε;
Λοιπόν, εγώ πάντα, με το που ξεκίνησα να δουλεύω ως μάγειρας, έλεγα ότι θα μου άρεσε πολύ να έχω ένα εστιατόριο, να τρέχω ένα εστιατόριο, που θα δίνει μια ανανεωτική ώθηση στην κρητική κουζίνα. Γιατί η αλήθεια είναι, κι αυτό το λέω πάντα, ότι εγώ δεν είμαι μάγειρας όλων των κουζινών του κόσμου, ξέρω να κάνω καλά, καλύτερα μάλλον, μια συγκεκριμένη κουζίνα την κρητική και την ελληνική. Εντάξει, γνωρίζω κι από τις άλλες αλλά θεωρώ ότι είναι καλό να περιορίζεσαι, γιατί είναι ένα χάος η μαγειρική πια, με όλη αυτή την πληροφορία που σου παρέχεται. Επομένως, είχα στο μυαλό μου ότι αυτή τη συγκεκριμένη γνώση έπρεπε να την μεταμορφώσω, να την εκφράσω μάλλον, μέσα και σ’ ένα δικό μου μαγαζί. Όταν βρέθηκε λοιπόν η ευκαιρία, μαζί με κάποιους άλλους ανθρώπους και είπανε: «Βρε συ Μανώλη δεν έρχεσαι να κάνουμε κάτι, σε βλέπουμε ότι πολεμάς εκεί και σου αρέσει…», «Μήπως λείπει…», «Μήπως θα μπορούσε…», είπα ναι. Κι έτσι ξεκίνησε η προσπάθεια αυτή με το Χαρούπι.
Πολλοί λένε ότι η κουζίνα είναι το κέντρο του σπιτιού. Συμφωνείτε μ’ αυτή την άποψη κι αν ναι, γιατί;
Ναι συμφωνώ, τουλάχιστον με αυτό που παλιότερα η άνθρωποι καταλάβαιναν όταν έλεγαν «σπίτι».Θέλω να πω ότι παλιότερα, και μέσα από την οικογένεια, όλες οι δραστηριότητες σχετίζονταν με μια συνύπαρξη των ανθρώπων και συνήθως αυτή η συνύπαρξη λάμβανε χώρα μέσα στο χώρο της κουζίνας, γιατί εκεί γίνονταν κάποια πολύ βασικά πράγματα όπως η εξυπηρέτηση της τροφής. Δηλαδή, οι άνθρωποι τρεις φορές τη μέρα τουλάχιστον πρωί, μεσημέρι και βράδυ, μαζεύονταν γύρω από ένα τραπέζι για να φάνε. Και το φαγητό δεν ήταν απλά «άντε να μαζευτούμε να κατεβάσουμε κάτι στο στομάχι μας», ήτανε και μια μορφή επικοινωνίας. Σήμερα, έτσι λίγο όπως έχουν αλλάξει τη ροή και τις μορφές της ζωής και τα επαγγέλματα και οι δυνατότητες και τα δικαιώματα, όπως έχει αλλάξει η δομή της κοινωνίας είναι λίγο δύσκολο να υπάρχει αυτή η συνύπαρξη, οι άνθρωποι δηλαδή εύκολα να μαζεύονται σε ένα χώρο και να συζητούν.Μια οικογένεια ας πούμε. Είναι μια αλλαγή αρκετά δυναμική, που δεν ήταν έτσι παλαιότερα. Δηλαδή εγώ μεγάλωσα σε ένα σπίτι που πραγματικά τα πάντα γινόντουσαν στην κουζίνα. Όλες οι σοβαρές αποφάσεις, όλες οι κουβέντες, όλες οι χαρές, όλες οι λύπες, τα πάντα! Έτσι μεγαλώσαμε στα σπίτια τα δικά μας στην Κρήτη, στα χωριά τουλάχιστον. Αλλά και στην αστική οικογένεια παλαιότερα ήταν ιερό πράγμα το φαγητό. Βέβαια εκεί το φαγητό λάμβανε χώρο στην τραπεζαρία, ενώ στον κόσμο τον απλό το φαγητό ήτανε πάντα μες την κουζίνα.Εκεί τρώγανε οι άνθρωποι. Δεν έτρωγαν σε ένα χωριστό δωμάτιο. Τρώγανε εκεί που φτιαχνόταν το φαΐ. Μάλιστα, είχαν άμεση επαφή με το φαγητό, το βλέπανε. Συνεπώς, σίγουρα είναι, απλά έχει να κάνει με το πώς έχει δομηθεί, έχει μεταλλαχθεί η κοινωνία σήμερα. Γιατί εντάξει, δεν είναι το ίδιο όταν μια γυναίκα –που πάρα πολύ καλά κάνει- έχει καταφέρει να εργάζεται. Επομένως το ωράριο της να είναι τελείως διαφορετικό από του συζύγου της κι αυτό σημαίνει ότι αυτή η συνύπαρξη στην κουζίνα πια είναι πολύ δύσκολο να υπάρξει. Εντάξει δεν πειράζει, τις Κυριακές. Αν και λένε ότι θέλουν να το καταργήσουν κι αυτό, να ‘χετε το νου σας.
Υπάρχει κάποιο φαγητό ή γεύση που να χαρακτηρίζετε ως αγαπημένο/η ; (ελληνική ή διεθνή κουζίνα)
Αυτή η ερώτηση είναι μια ερώτηση, με την οποία εγώ δεν συμφωνώ εξαρχής και να σου πω γιατί. Γιατί θεωρώ ότι εάν είσαι μάγειρας, πρέπει την αγάπη σου για το φαγητό να την αμβλύνεις τόσο πολύ, ώστε να αγκαλιάζει πάρα πολλά πράγματα. Και με τον καιρό πια αυτό γίνεται συνήθεια. Δηλαδή εγώ πραγματικά έχω αδυναμίες, αλλά είναι πάρα πολλές. Μπορώ να σου πω ότι τρώω όλα τα χόρτα και όλα τα λαχανικά μαγειρεμένα με έναν τρόπο ωραίο στην κατσαρόλα. Αλλά δεν φτάνει αυτό. Θα σου πω ότι δεν μου αρέσει πάρα πολύ ένα στιφάδο; Ψέματα θα σου πω. Ή θα σου πω ότι δεν μου αρέσει πολύ ένα πιάτο πολύ καλά δομημένο σ’ ένα πολύ καλό εστιατόριο με νεωτεριστικά στοιχεία, εκφραστικότητα και στήσιμο ιδιαίτερο; Ψέματα θα σου πω. Άρα, μ έναν τρόπο όταν αγαπάς το φαγητό και είναι και η δουλειά σου, τέτοιου είδους διαχωρισμούς δυσκολεύεσαι να τους κάνεις.
Οπότε ας αλλάξουμε λίγο την ερώτηση: Ποιο είναι το φαγητό που εάν το γευτείτε, σας γυρίζει πίσω στην ανάμνηση της παιδικής σας ηλικίας;
Αυτό έχει να κάνει με λαχανικά και χόρτα. Δηλαδή αυτό που τρώγαμε πολύ στο σπίτι μας ήτανε λαχανικά, όσπρια και χόρτα. Αυτά μαγειρεμένα τώρα σε κατσαρόλα (συνήθως) ή με μπόλικο ελαιόλαδο, ήτανε μια κλασσική καθημερινή κατάσταση. Αυτό ήταν το φαΐ στο σπίτι μας. Πολύ απλά μαγειρέματα τα οποία όμως είχανε πάρα πολύ μεγάλη νοστιμιά. Βαθιά –που λέμε- νοστιμιά, γιατί ήτανε τα υλικά πρώτης ποιότητας, ήταν παρμένα από τη φύση εντελώς αγνά και μ’ ένα λάδι που ήτανε επίσης από δέντρα που δεν είχανε κουραστεί και παρήγαγαν αυτό που θέλανε όποτε μπορούσανε. Αυτό το υλικό, η πρώτη ύλη, μετουσίωνε τα πολύ απλά πιάτα σε κάτι γευστικά ανυπέρβλητο, σπουδαίο! Αυτό θυμάμαι πάντα. Θυμάμαι το πόσο νόστιμο μου φαινόταν πάντα αυτό που τρώγαμε στο σπίτι μας, όσο απλό και να ‘τανε. Δηλαδή τι να σου πω, ότι ήτανε βλίτα τσιγαριαστά. Φαΐ τώρα! Να κάτσουμε να φάμε το μεσημέρι με ένα κομμάτι ψωμί. Ε, δεν υπήρχε η νοστιμιά αυτή.Το κρέας το τρώγαμε μια φορά την εβδομάδα στο σπίτι. Δηλαδή ή θα τρώγαμε κουνέλι μια φορά την εβδομάδα ή κοτόπουλο. Χοιρινό θα τρώγαμε μετά τα Χριστούγεννα, κι όχι όλους τους μήνες, κανένα κατσικάκι μετά το Πάσχα, αλλά αυτά δεν ήταν τα καθημερινά μα τα γιορτινά μας φαγητά. Τις νηστείες τις τηρούσαμε στο σπίτι, οπότε άμα το λογαριάσεις είναι από τη χρονιά πολλές μέρες. Είναι 40-80 και λίγο ακόμα κάποιες άλλες μέρες, πάει ο μισός χρόνος χωρίς κρέας και μόνο λόγω νηστειών. Και μέσα στον υπόλοιπο καιρό βάζαμε και το κρέας, την πρωτεΐνη. Δεν τρώγαμε καθόλου μοσχάρι, γιατί στην Κρήτη εμείς τουλάχιστον εκεί δεν είχαμε μοσχάρια, επομένως αυτό το κρέας δεν υπήρχε στην κουζίνα μας. Και ψάρι λιγοστό από τον πλανόδιο ψαρά, που περνούσε και τρώγαμε κανένα φθηνό ψάρι. Καμία γόπα, τέτοια ψάρια δηλαδή. Ακριβά ψάρια φάγαμε μετά που φύγαμε από το σπίτι μας.
Όσες φορές βρέθηκα στην Κρήτη εγώ παρατήρησα όμως το αντίθετο. Καταναλώνουν πολύ κρέας γενικότερα.
Αυτό είναι φοβερή αλλαγή. Μα η κρητική κουζίνα δεν έχει τόσο κρέας μέσα. Δηλαδή, άμα παρακολουθήσει κανείς την πορεία αυτή της κρητικής διατροφής τουλάχιστον τα τελευταία χρόνια –μάλλον όχι – πριν τα τελευταία 30 χρόνια, το κρέας είναι εορταστικό πιάτο.Οι άνθρωποι δηλαδή τρώγανε κρέας για να γλεντήσουν. Δεν ήταν δηλαδή καθημερινότητα.Σήμερα είναι καθημερινότητα, δυστυχώς, και τα αποτελέσματα φαίνονται με τις καρδιοπάθειες με τα παιδιά που έχουν αυξημένη παχυσαρκία…Παίζει βέβαια και ρόλο η έλλειψη άσκησης γιατί μιλάμε για το θαύμα της κρητικής διατροφής και ξεχνάμε ότι τότε οι κρητικοί κάνανε τουλάχιστον 8 χλμ πεζοπορία τη μέρα για να πάνε στις δουλειές τους και να γυρίσουν. Απλά πράγματα. Αυτό δεν ισχύει σήμερα. Καβαλάς το αυτοκίνητο και πας.Επομένως η καλή υγεία των ανθρώπων, που έφταναν μέχρι τα 100, υπήρχε γιατί είχανε και την άσκηση στη ζωή. Δεν είχαν επιβαρυμένες τροφές με φάρμακα και λιπάσματα κτλ. Ασκούνταν και είχαν και καλή διάθεση. Όσο φτωχοί και να ήτανε, είχανε μια ζωή χαμογελαστή. Με τα βάσανά τους, αλλά δεν έχαναν το κουράγιο τους, είχανε μια άλλη αντίληψη για τη ζωή.
Από ποια ηλικία θεωρείτε και θα προτείνατε να μπει ένα παιδί στην κουζίνα και να μαγειρέψει; (γιατί κάποιες μαμάδες φοβούνται και λένε μην κοπεί το παιδί, μην καεί κτλ)
Ναι, γιατί αν παίζει ποδόσφαιρο ένα παιδί δεν μπορεί να πέσει και να σπάσει τα δόντια του; Απλό παράδειγμα έτσι. Ε, νομίζω ότι εάν μπουν κάποιοι κανόνες μέσα στην κουζίνα και είναι και ο γονιός παρών τότε μια χαρά μπορεί ένα παιδάκι να μπει στην κουζίνα και να κάνει το παιχνίδι του.Γιατί εγώ εδώ δεν μιλάω για μια μαγειρική που είναι επαγγελματική, μιλώ όμως για μια μαγειρική που μπορεί να είναι εκπαιδευτική. Δηλαδή αυτό που εμένα θα μου άρεσε πάρα πολύ είναι να βλέπω παιδιά να μπαίνουν μες στην κουζίνα και μέσα από μια διαδικασία να μαθαίνουν πράγματα. Καταρχήν η μαγειρική έχει μεγάλη σχέση με τη φυσική και τη χημεία. Αυτά τα δυο εάν τα πάρεις και ξέρεις εσύ βέβαια λίγα πράγματα πάνω σ αυτό, μπορείς να κάνεις την μάθηση της φυσικής και της χημείας πολύ πιο εύκολη μέσα σε μία κουζίνα με τα παιδιά. Άρα μπορεί να μπει από πολύ μικρή ηλικία, αρκεί να έχει την επίβλεψη που πρέπει. Α κι επίσης κάτι άλλο σημαντικό για εμένα. Η μαγειρική σου μαθαίνει- σε υποχρεώνει να είσαι λίγο επιδέξιος με τα χέρια. Συνήθως τα παιδιά είναι λίγο ατσούμπαλα με τα χέρια τους, λίγο αδέξια. Το να τα βάλεις μέσα σε μια διαδικασία στην κουζίνα τα βοηθάς να αρχίσουν να χτίζουν την επιδεξιότητα, τη χειρωνακτική δηλαδή, να μπορούν με τα χέρια τους να φτιάξουν «κάτι». Και τους δίνεις και μεγάλη χαρά δημιουργίας γιατί στο τέλος βλέπουν ένα ολοκληρωμένο αποτέλεσμα.
Οπότε μιλάμε για αύξηση της λεπτής κινητικότητας μέσω της μαγειρικής;
Βέβαια, του λες του παιδιού «τώρα θα φτιάξουμε κεφτεδάκια και θέλω να προσπαθήσουμε να φτιάξουμε τα κεφτεδάκια ομοιόμορφα». Επομένως το παιδί θα προσπαθήσει με τα χέρια του να ενδυναμώσει την αντίληψη του μεγέθους που έχει. Δηλαδή ότι αυτό, πρέπει να το φτιάξω ίδιο με αυτό. Να μιμηθεί με τον ίδιο τρόπο κάτι. Προσπαθεί, γίνεται πιο επιδέξιο και αποκτά και μια αντίληψη ότι στη ζωή αργότερα, πολλές φορές θα χρειαστεί να κάνει ίδια πράγματα.
Μιας και αναφερθήκαμε στα παιδιά, ας μιλήσουμε για το κεφάλαιο «Master Chef Junior». Μιλήστε μας για μια δύσκολη στιγμή που βιώσατε αλλά και για μια γλυκιά που πλέον την θυμάστε ως ανάμνηση και σας κάνει να χαμογελάτε.
Για μένα δύσκολες στιγμές στο Master Chef Junior ήταν όλες εκείνες οι στιγμές που τα παιδιά για κάποιο λόγο, που δεν θεωρώ ότι ήταν πάντα σοβαρός ή δικαιολογημένος, αλλά για κάποιο λόγο συγκινούνταν ή κλαίγανε. Αυτό ας πούμε για μένα ήταν το πιο δύσκολο κομμάτι, αλλά όπως γνωρίζεις –φαντάζομαι- τα παιδιά γενικά, είναι ευσυγκίνητα, εκφράζουν πολύ εύκολα τα συναισθήματά τους.Δεν έχουν αυτήν την εγκράτεια που έχουμε εμείς οι μεγάλοι, να πνιγούμε αυτό που νιώθουμε. Επομένως εάν ένα παιδί στεναχωριέται γιατί του λες «α δεν μαγείρεψες καλά σήμερα» και βάλει τα κλάματα, τότε έρχεσαι σε δύσκολη θέση. Δηλαδή δεν θες να συμβαίνει αυτό. Αυτό βέβαια έχει κι ένα καλό. Τα παιδιά έχουν φοβερή ικανότητα να μεταβάλλουν τη διάθεσή τους. Δηλαδή μια διάθεση που τα στεναχωρεί τα συννεφιάζει, μπορεί να παρέλθει πάρα πολύ εύκολα όταν τους δώσεις κάτι ευχάριστο. Επομένως όταν εγώ αντιμετώπιζα αυτή τη δυσκολία άμεσα προσπαθούσα να βρω ένα τρόπο να τα κάνω να χαμογελάσουν. Και τα κατάφερνα. Αυτό το χαμόγελο ήταν και η καλύτερη στιγμή. Δηλαδή, το καλύτερο ερχόταν ως παρηγοριά σ’ αυτό που με στεναχωρούσε περισσότερο. Δηλαδή το κλάμα και το γέλιο. Αυτά τα δυο. Αλλά στην πλειοψηφία των στιγμών αυτό που κυριαρχούσε σε όλη αυτή την παραγωγή και στα γυρίσματα ήταν το γέλιο. Τώρα το αν η τηλεόραση επιλέγει να δίνει έμφαση σε κάτι για λόγους που αυτή θεωρεί ότι ίσως βοηθούν την ακροαματικότητα είναι δικό της θέμα. Μπορώ όμως να εγγυηθώ ότι αυτά τα παιδάκια ήταν κατά συντριπτική πλειοψηφία του χρόνου χαμογελαστά και χαρούμενα.
Είχα δει που σας είχαν τυλίξει και σας είχαν κάνει ένα τεράστιο σάντουιτς σε ένα επεισόδιο.
Εντάξει τα καψώνια αυτά τους δίνανε χαρά, ήταν ένα παιχνίδι. Θα προτιμούσα βέβαια να έκανα το αντίστοιχο κι εγώ στα παιδιά. Να υπάρχει αλληλεπίδραση, δηλαδή γιατί να τυλίξουν μόνο αυτά εμένα να τυλίξω κι εγώ αυτά (γέλιο). Αλλά ξέρετε αυτοί είναι κανόνες που έχουν να κάνουν με το project το ίδιο, δεν τα ορίζουμε εμείς αυτά.
Σε αυτή την ερώτηση μου απαντήσατε εμμέσως πριν αλλά θα σας την κάνω για να την αναπτύξουμε λίγο περισσότερο. Σε κάποια σχολεία (π.χ. Summerhill στην Αγγλία) αλλά και γενικότερα σε κάποιες εκπαιδευτικές μεθόδους, υποστηρίζεται η διδασκαλία της μαγειρικής και θεωρούν ότι πρέπει να υπάρχει ως μάθημα στα σχολεία. Εσείς συμφωνείτε στο να γίνει μια τέτοια προσθήκη στο σημερινό πρόγραμμα σπουδών;
Κοίταξε να δεις τώρα. Αυτή είναι μια ερώτηση που θέλει να τη σκεφτώ λίγο σοβαρά. Λοιπόν η απάντηση είναι η εξής. Θεωρώ ότι τα ελληνικά σχολεία έχουν να καλύψουν πολύ- πολύ σοβαρά κενά και μετά να πάμε σε μια τέτοια συζήτηση. Δηλαδή θεωρώ πάντα την ιεράρχηση στις ανάγκες πολύ σοβαρή. Επομένως δεν μπορώ να πω αυτή τη στιγμή ότι το ελληνικό σχολείο με την είσοδο της μαγειρικής ως μάθημα θα χάσει, σίγουρα θα κερδίσει αλλά θεωρώ ότι εάν αυτό έχει ένα κόστος για να στηθεί, τα χρήματα αυτά θα πρέπει να πάνε σε άλλες υποχρεώσεις του κράτους απέναντι στο σχολείο που είναι βασικές και δεν τηρούνται. Άρα, θα έλεγα ναι, μπορώ να το σκεφτώ και μάλιστα θα ήταν πάρα πολύ διδακτικό. Kάτι το οποίο δεν το είπα ίσως πριν είναι ότι η μαγειρική έχει ένα άλλο πολύ μεγάλο καλό. Είναι μέσα στα τεχνικά επαγγέλματα, δηλαδή ο μάγειρας είναι τεχνίτης και συνήθως οι τεχνίτες,ασκούν μια τέχνη με την παλιά έννοια του όρου. Όπως ο παπουτσής/ ο τσαγκάρης έκανε μια τέχνη έτσι και ο μάγειρας κάνει μια τέχνη. Τέτοιου τύπου τέχνη. Ποιο είναι τώρα το φοβερό προνόμιο της τέχνης; Ότι η τέχνη έχει ένα ολοκληρωμένο δημιούργημα στο τέλος της.Αν τα παιδιά κάνουν μαγειρική και δεν ξέρω αν θα είναι στο σχολείο ή στο σπίτι τους, μαθαίνουν ότι μπορούν να ξεκινήσουν κάτι από την αρχή και να το φτάσουν σε μια ολοκληρωμένη μορφή στο τέλος. Δηλαδή τα περισσότερα σύγχρονα επαγγέλματα δεν σου δίνουν την ευκαιρία να το κάνεις αυτό. Ένα κομμάτι φτιάχνεις. Αντίθετα, στην μαγειρική τα παιδιά μαθαίνουν να χαίρονται με την ολοκληρωμένη δουλειά. Το ότι θα φτιάξουν κάτι συνολικό και θα το παρουσιάσουν στο τέλος. Κι αυτό δημιουργεί στα παιδιά την απαίτηση από τον εαυτό τους να θέλουν όταν μεγαλώσουν να δουλεύουν έτσι. Δηλαδή να έχουν μια καλύτερη ζωή στο τέλος, κατά τη γνώμη μου. Γιατί όταν η εξειδίκευση είναι πολύ βαθιά, είναι πολύ εύκολο να οδηγήσει στη δυστυχία κάποιου που οκτώ ώρες τη μέρα βιδώνει μια βίδα σε ένα εργοστάσιο, είναι πολύ δύσκολο αυτό το πράγμα να του δώσει τη χαρά της δημιουργίας. Γενικά η σύγχρονη εργασία είναι μέσα σ αυτό το πλαίσιο δυσκολίας. Ο μάγειρας λοιπόν είναι πολύ τυχερός άνθρωπος αρκεί να του αρέσει η δουλειά του και να μπορεί ν’ αντεπεξέλθει στις φοβερές δυσκολίες που έχει εκ των πραγμάτων η δουλειά. Είναι πολύ δύσκολη δουλειά. Αλλά σου δίνει αυτή τη φοβερή χαρά. Τα παιδιά λοιπόν μπορούν να το έχουν ως παράδειγμα αυτό το πράγμα.
Είναι πολύ σημαντικό αυτό που λέτε, ειδικά αν αναλογιστούμε ότι πλέον λένε να σπουδάσει το παιδί να γίνει κάτι που θα του δίνει λεφτά κι όχι κάτι που θα του αρέσει.
Πιστεύω, όσο ρομαντικό κι αν ακούγεται και το έχω δει στην πράξη με πάρα πολλούς ανθρώπους, πως οτιδήποτε και να κάνεις εάν σου αρέσει πολύ και εάν δεν είσαι τεμπέλης και θες να εργασθείς με πάθος πάνω σ αυτό που σου αρέσει πολύ και προσπαθήσεις, δεν υπάρχει περίπτωση και λεφτά να μην βγάλεις και καλά να μην πας. Αυτό πιστεύω, ότι έτσι γίνεται. Το βλέπω γύρω μου. Οι άνθρωποι που πετυχαίνουν, πετυχαίνουν γιατί αυτό που κάνουν τους αρέσει και γιατί είναι ακάματοι, δηλαδή δεν φοβούνται την κούραση. Δουλεύουν δεν τεμπελιάζουν.
Συμμετείχατε σε πολλές δράσεις και δρώμενα μεταξύ των οποίων το ‘Street Food Festival Thessaloniki 2019′ με την ύπατη αρμοστεία, στο ‘3ο Food Festival’ στη Λέσβο στη Σκάλα Ερεσού, στο ‘1ο Street Food Festival’ στα Χανιά καθώς και στο «Οι ήρωες της Digea» και στην παγκόσμια ημέρα προσφύγων- βήμα αλληλεγγύης στη Θεσσαλονίκη με το φεστιβάλ «Κουζίνα για τους πρόσφυγες». Στο τελευταίο είχατε μαγειρέψει μαζί με την Halifa τους κρητικο-ιρανούς ντολμάδες που είχαν την ευκαιρία να γευτούν όσοι βρέθηκαν εκείνη την ημέρα στο Χαρούπι. Ποια θεωρείτε την πιο σημαντική εμπειρία που αποκομίσατε απ’ όλα αυτά;
Κοίταξε δύο ήταν τα πιο δυναμικά γιατί είχαν να κάνουν με τα παιδιά της Digea, γιατί αυτά τα παιδιά είναι παιδιά τα οποία φιλοξενούνται σε ιδρύματα. Είναι παιδιά,δηλαδή, που έχουν-που βιώνουν ξεχωριστές δυσκολίες. Αυτό ήτανε το ένα πολύ δυνατό και συγκινητικό και το άλλο ήταν οι πρόσφυγες. Δεν μπορώ τώρα να σου πω ένα από τα δύο με συγκίνησε και με ταρακούνησε πιο πολύ.Και τα δύο ήταν πολύ δυνατά. Γιατί ξέρεις, με τα παιδιά, πάντα υπάρχει μια μεγαλύτερη ευαισθησία ενώ ένας ενήλικας πρόσφυγας, μπορεί να αντεπεξέλθει πιο εύκολα στις δυσκολίες γιατί είναι ένας μεγάλος άνθρωπος.Όμως εγώ μαγείρεψα για τα παιδιά, τους πρόσφυγες παιδιά/ τους παιδικούς πρόσφυγες. Επομένως εκείνη την μέρα ήταν πολύ δυνατό και συγκινητικό κι επίσης ήταν πολύ συγκινητικό και δυνατό και το κομμάτι αυτό με τα παιδιά από την Digea που ήταν παιδιά με ειδικές ικανότητες, παιδιά ορφανά που φιλοξενούνται σε ιδρύματα. Αυτό το πράγμα όταν το βλέπεις , όταν το ζεις κι όταν έρχεσαι σε επαφή με τα παιδιά αυτά τα νιώθεις κι εσύ στο πετσί σου, σε ταρακουνάει και σε συγκινεί πάρα πολύ. Επομένως αυτές οι δύο δράσεις είναι οι πιο δυνατές από άποψη συγκίνησης και αποτελέσματος γιατί η προσφορά που αισθάνεσαι όταν κάνεις κάτι γι’ αυτούς τους ανθρώπους που είναι σ’ αυτή την ευαίσθητη ηλικία είναι πολύ μεγαλύτερη απ’ ότι εάν πας και μαγειρεύεις σ’ ένα χωριό για τους ανθρώπους που οργανώνουν κάτι για να τονώσουν τον πολιτισμό τους, που είναι πολύ σημαντικό επίσης, αλλά δεν είναι το ίδιο. Δεν βαραίνει τουλάχιστον το ίδιο για μένα. Γενικά όμως θεωρώ ότι από τη στιγμή που μπαίνεις σε μια διαδικασία να γίνεσαι γνωστός, θες δεν θες, να τα λέμε χοντρά-χοντρά, έχεις μια συμπαντική υποχρέωση απέναντι στους ανθρώπους που σε παρακολουθούν να κάνεις το καλύτερο που μπορείς για το περιβάλλον στο οποίο βρίσκεσαι, δεν γίνεται να μην το κάνεις αυτό το πράγμα. Είναι υποχρέωσή σου. Τελεία.
Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια; Σε αυτά συμπεριλαμβάνεται και κάποια πιθανή τηλεοπτική εμφάνιση ή συμμετοχή;
Έχω ένα συμβόλαιο με το κανάλι που έκανε το Master Chef Junior, το οποίο έχει μια τριετή διάρκεια. Στην περίπτωση που το κανάλι αποφασίσει να ξανά κάνει το MasterChefJunior είναι κάτι στο οποίο θα συμμετέχω. Αυτό απ’ ότι φαίνεται γίνεται κάθε δύο χρόνια. Επομένως πέρασε ένας χρόνος, πάμε στον δεύτερο, αν είναι να ξαναγίνει θα ξαναγίνει του χρόνου το καλοκαίρι. Τώρα, πέρα από αυτό το κομμάτι, έχω προσκλήσεις για να συμμετέχω ως καλεσμένος σε κάποιες εκπομπές και γίνονται κάποιες σοβαρές συζητήσεις για κάποια videos που θα έχουν ένα χαρακτήρα περιήγησης στην πόλη, στην Ελλάδα. Δηλαδή δεν πάει μόνο στην τηλεόραση αυτό, είναι κάτι πιο διαδικτυακό, που τελικά φαίνεται ότι έχει πάρα πολλή δύναμη. Τέτοιου είδους κουβέντες κάνω που περιλαμβάνουν την προβολή κάποιων προϊόντων που όμως έχουν βαθιά τη ρίζα τους στην ελληνική παράδοση και κουλτούρα που είναι και αντιπροσωπευτικά της δικής μου διάθεσης για να μπω σε μία τέτοια διαδικασία. Δηλαδή δεν θα διαφήμιζα ποτέ οδοντόκρεμα, να το πω απλά ή δεν θα έμπαινα σε μια εκπομπή που θα πρόβαλε κάτι που δεν εμπίπτει μέσα στα δικά μου ενδιαφέροντά. Δεν με ενδιαφέρει αυτό. Η αλήθεια επίσης είναι ότι έχω τόση δουλειά στο εστιατόριο μου με την δραστηριότητα αυτή, που ο χρόνος δεν είναι πάρα πολύς και πρέπει να ξεκουραζόμαστε κιόλας. Δηλαδή δεν λες όχι σε πράγματα που βοηθούν και αξίζουν, αλλά όλα αυτά άμα τα μαζέψεις αρχίζουν και γίνονται πολλά. Μαζί με τη δουλειά, είναι κόπος σημαντικός.Κι ο κόπος φέρνει κόπωση. Επομένως πρέπει να κρατάμε και λίγο ελεύθερο χρόνο για να ξεκουραζόμαστε λίγο. Αυτό που επίσης είναι στα σκαριά είναι ένα νέο μαγαζί στη Θεσσαλονίκη, τα «10 τραπέζια», ένα ελεύθερο μεζεδοπωλείο, που εκεί έξω από τον αυστηρό περιορισμό της κρητικής κουζίνας, θα προσπαθήσω με τους συνεργάτες μου να φτιάξω ιδιαίτερους και νόστιμους μεζέδες με γαστρονομική, όμως, διάθεση. Τα “10 τραπέζια” θα ανοίξουν τη Δευτέρα στις 06/01!
Ευχαριστούμε πολύ την Ιωάννα Δεληπάλτα για τη φωτογραφική κάλυψη της συνέντευξης.
- Ο Μανώλης Παπουτσάκης στο facebook: https://www.facebook.com/manolis.petrakis.161
- Το εστιατόριο Χαρούπι στo facebook: https://www.facebook.com/xaroupi.gr/ και στο instagram: instagram.com/xaroupi_rest_skg_originalpage
- Τα “10 τραπέζια” στο facebook: facebook.com/pages
