Η αγαπημένη ηθοποιός Μίρκα Παπακωνσταντίνου, που μας έχει χαρίσει μοναδικές στιγμές τόσο θεατρικές όσο τηλεοπτικές και κινηματογραφικές, μιλάει στο MAXMAG και στην Χριστίνα Γεωργιάδη για το online streaming της βραβευμένης παράστασης «Με τη Σιωπή», η οποία λόγω μεγάλης επιτυχίας συνεχίζει την online προβολής της και αυτό το τριήμερο. Η Μίρκα Παπακωνσταντίνου μας μίλησε και θυμήθηκε στιγμές από την παράσταση «Με τη Σιωπή», που της χάρισε το 1ο Βραβείο γυναικείας ερμηνείας στα βραβεία Αθηνοράματος, αλλά και για το online θέατρο.
Η Μίρκα Παπακωνσταντίνου μετράει πολλά χρόνια καλλιτεχνικής πορείας στο θέατρο, στη τηλεόραση και στο κινηματογράφο. Έχει συνεργαστεί με σπουδαία ονόματα στο χώρο του θεάτρου όπως Σμαρούλα Γιούλη, Σταμάτη Φασουλή, Γιώργο Μιχαλακόπουλο κ.α., αλλά και στην τηλεόραση όπως με την Μάρθα Βούρτση, Γιώργο Κωνσταντίνου, Νόρα Βαλσάμη κ.α. Ενώ κινηματογραφικά έχει συμμετάσχει σε σημαντικές και επιτυχημένες ταινίες όπως «Οι δρόμοι της αγάπης είναι νυχτερινοί», η οποία ταινία το 1981 της χάρισε το βραβείο Καλύτερης Ερμηνείας Α’ Γυναικείου ρόλου στο Διεθνές Κινηματογραφικού Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.
Επιμέλεια συνέντευξης: Χριστίνα Γεωργιάδη
Η παράσταση «Με τη Σιωπή» αγαπήθηκε σταδιακά από το κοινό. Περιμένατε να αγαπηθεί τόσο πολύ;
Περιμέναμε να έχει αποδοχή και υποδοχή. Εμείς την κάναμε με πάρα πολύ αγάπη. Δύσκολα εννοώ, γιατί ήταν καλοκαίρι, ζέστη, 40 βαθμοί, αλλά είχαμε απογειωθεί. Ήτανε ένα όνειρο του Γιώργου Λεμπέση. Το ακούμπησε σε μένα. Εγώ στον Νίκο Καραγεώργο και απογειωθήκαμε από εκεί και πέρα. Ο Νίκος Καραγεώργος έκανε μια υπέροχη διασκευή και σκηνοθεσία. Έγινε μια παράσταση που της έδωσε άλλη υπόσταση. Βαθιά ποιητική, βαθιά θεατρική. Περιμέναμε ότι θα ακουμπούσε. Παρόλα αυτά για 2,5 – 3 μήνες, που δεν νομίζω ότι έχει ξανασυμβεί, γιατί συνήθως μια παράσταση μέσα στον ένα μήνα έχει δείξει την πορεία της. Αυτό τράβηξε πάρα πολύ. Παρόλο ότι ακουγόταν από στόμα σε στόμα και μετά τους 3 μήνες, σκεφτείτε πόσο πολύ, όταν η θεατρική περίοδος είναι 5 μήνες. Μάλιστα, παρακαλούσα τον Λεμπέση να το κατεβάσει και μου έλεγε «άστο, άστο». Μετά απογειώθηκε, έσκισε στην Θεσσαλονίκη και πήγε πάλι στο Βεάκη, που είχε ανέβει.
Τι ήταν αυτό που σας κέντρισε το ενδιαφέρον στον ρόλο της Ελισέας;
Μ’ αρέσουν πάρα πολύ οι τραυματισμένες ηρωίδες, που έχουνε σπασίματα. Παρόλα αυτά ο κόσμος επειδή βλέπει την τηλεόραση θεωρεί κάτι άλλο. Στο θέατρο ευτυχώς έχω κάνει πολλές ραγισμένες ηρωίδες. Καθόλου στιβαρές. Μ’ άρεσε πάρα πολύ που ήταν ένα μοναχικό άτομο, που περίμενε κάτι. Το γράμμα συγκεκριμένα από τον αρραβωνιαστικό της που δεν ερχόταν, που ήταν κλεισμένη μέσα και φανταζόταν ένα όνειρο. Μ’ άρεσε πάρα πολύ αυτή η διαδρομή. Βεβαίως, δουλεύοντας το με τον Νίκο Καραγεώργο βλέπαμε κι άλλα πράγματα.
Όπως αναφέρατε σημαντικό ρόλο στο ανέβασμα της παράστασης έπαιξε ο Γιώργος Λεμπέσης.
Τον σημαντικό, γιατί το επέλεξε. Ήθελε να το ανεβάσει χρόνια. Οι συγκυρίες δεν συνέκληναν σε αυτό για να ανέβει. Όταν μου το έδωσε αμέσως βρήκα τρόπο να το δώσω στον Νίκο Καραγεώργο, που συνεργαζόμασταν πάρα πολύ ωραία, γιατί ήξερα ότι θα μου έλεγε ναι. Αν δεν μου έλεγε, δεν ήξερα τι θα έκανα. Του είχα τρομερή εμπιστοσύνη. Έκανε μια υπέροχη διασκευή και απογειώθηκε μετά. Ο Γιώργος Λεμπέσης έπαιξε τον ρόλο. Όχι, ένα σπουδαίο ρόλο και που το επέλεξε και που επέμενε μετά να μην την κατεβάσουμε.
Τι ήταν αυτό που έκανε τον Γιώργο Λεμπέση τόσο ξεχωριστό πιστεύετε;
Δεν ξέρω. Πιστεύω ότι υπάρχουν και σήμερα, αλλά ήτανε από τους πολύ σημαντικούς παραγωγούς. Αγαπούσε πολύ τον ηθοποιό. Αγαπούσε πάρα πολύ το θέατρο. Επέλεγε πολλές φορές παραστάσεις που είχαν και οικονομικό κίνδυνο. Το αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι αντικείμενο του πάθους μας είναι η προσέλευση του κόσμου. Δεν αφορά μόνο το ταμείο. Γι’ αυτό τώρα στεναχωριόμαστε, γιατί δεν μπορείς να κοινοποιήσεις, να βγάλεις την δουλεία σου να την δει ο κόσμος, γιατί αυτό είναι το αντικείμενο του πόθου μας. Η ανάσα του θεατή.
Πάρα πολλές φορές είχε παραστάσεις, που δεν είχαν πάει και εκείνος ήταν ευχαριστημένος, διότι του άρεσαν πάρα πολύ. Είναι φοβερό αυτό που δεν συμβαίνει εύκολα. Αγαπούσε πολύ τους ηθοποιούς, δηλαδή αγαπούσε την δουλειά των ηθοποιών. Να είναι άνθρωποι με ταλέντο. Έλαμπε όταν έβλεπε ανθρώπους στην σκηνή που του αρέσανε που είχε και ένστικτο. Ήταν τόσο χαρούμενος και πολλές φορές μπορούσε η παράσταση να μην πάει, γιατί έχω δουλέψει πολλές φορές μαζί του σε επιθεώρηση, πρόζα, σε κωμωδία και σ αυτό το δράμα.
Ωστόσο, βλέπουμε ότι η παράσταση πηγαίνει πάρα πολύ καλά και διαδικτυακά.
Δεν το πιστεύετε τι χαρά μου δίνει! Αυτή την τόσο δύσκολη εποχή. Ειδικά γι’ αυτή την παράσταση. Με μια άλλη θα ήμουνα ευχαριστημένη. Μ’ αυτή είμαι ευτυχισμένη, που είναι επίθετο πολύ δύσκολο να συμβεί.
Πιστεύετε ότι το θέατρο απειλείται από το online ή live streaming;
Με τίποτα δεν απειλείται. Το θέατρο υπάρχει πριν από εμάς. Υπάρχει τώρα και θα υπάρχει και μετά από εμάς. Όπως υπάρχει και η δικαιοσύνη με την έκφραση το βρεγμένο σανίδι που σηκώνεται αυτόνομα, όταν κάτι δεν του αρέσει σε χτυπάει από μόνο του. Είτε σε έχουν πάει δια της βίας, είτε με μέσον. Δεν γίνεται. Το θέατρο έχει μια αυτονομία. Είναι από μόνο του. Είναι αυθύπαρκτο και μπορεί να υπάρξει και χωρίς εμάς ή κι με εμάς. Μιλάω γενικά. Όχι, τον ηθοποιό. Εμάς τους τωρινούς μιλάω.
Με τίποτα δεν απειλείται. Είναι μια προσωρινή κατάσταση και δεν υποκαθίσταται και αντικαθίσταται με τίποτα. Είναι μια προσωρινή κατάσταση για αυτήν την στιγμή. Δεν είναι μόνιμη. Προς Θεού δεν το εύχεται κανένας, γιατί θα είμαστε δυστυχείς όλοι. Γιατί ξανά λέω το αντικείμενο του πόθου μας είναι ο κόσμος κι αυτή η επαφή. Πιστέψετε με στην συγκεκριμένη παράσταση «Με την Σιωπή», η σιωπή του θεατή έχει ήχο. Είναι ένας στίχος από την Ισμήνη του Γιάννη Ρίτσου. Από αυτά τα υπέροχα κείμενα, που είναι η αδερφή της Αντιγόνης, που είχα την τύχη να την κάνω πάλι με τον Νίκο Καραγεώργο. Ήταν υπέροχη παράσταση. Ήταν εκκωφαντική. Ακούγεται ποιητική αδεία «ακούω την σιωπή» και ήταν έτσι. Εδώ δε φαίνεται, αλλά αυτές οι παύσεις που υπήρχαν στο έργο, που εξυπηρετούν δραματουργικά το έργο. Ακουμπούσανε τον θεατή κι έρχονταν πάνω. Η αίσθηση ότι τώρα η παύση μου ακουμπάει στον θεατή, το καταλαβαίνει και δεν υπάρχει ανάσα. Είχε ήχο η σιωπή.
Αυτά, λοιπόν, δεν υποκαθίστανται με τίποτα κι ασφαλώς δεν κινδυνεύει. Ίσα, ίσα είναι σαν να κλείνει το μάτι στο θεατή. Μου έδωσε μικρή ευτυχία που την είχα ανάγκη κι εγώ κι όλοι. Την έχετε δει και εσείς. Έχει μια ευρεία γκάμα συναισθημάτων το έργο. Υπάρχει με την έννοια της ψυχαγωγίας, της αγωγής της ψυχής. Βλέπεις πάρα πολλά πράγματα. Βλέπεις πόσο αγγίζει την διαφορετικότητα. Δυο πλάσματα μοναχικά όπως είναι η Ελισέα που είναι μια γυναίκα μεγάλη, γεροντοκόρη και περιμένει ένα γράμμα και ένα παιδί αυτιστικό, που είναι ο ανιψιός της, αγγίζονται, μιλάνε, παίζουν. Είναι υπέροχο αυτό.
Μετράτε πολλά χρόνια καλλιτεχνικής πορείας στο θέατρο, στην τηλεόραση και στον κινηματογράφο. Αν ερχότανε κάποιος και σας έλεγε ότι μπορείτε να κρατήσετε μόνο μια στιγμή από το καθένα. Ποιες θα κρατούσατε;
Υπάρχει αυτή η συνέχεια αυτής της σιωπής που λέω. Η σχέση του θεατή με το ηθοποιό και του ηθοποιού με τον θεατή είναι ανεκτίμητη. Κάποια στιγμή και καλά το είπατε στιγμές. Το θέατρο στιγμές είναι. Δεν είναι ολόκληρη παράσταση. Ακόμα και παραστάσεις τέτοιες. Υπάρχουν κάποιες στιγμές ευθείες που είναι σαν να έχει έρθει μια ύπαρξη θεϊκή, ένα χέρι και φωτίζει τον ηθοποιό προς τον θεατή και τον θεατή προς τον ηθοποιό. Υπάρχει μια χρυσή κλωστή. Γι’ αυτό λέω ότι είναι στιγμές, που κάποια στιγμή απογειώνεται, αλλά είναι στιγμές.
Θα μου πείτε κάνουμε αυτό το πράγμα για στιγμές; Ναι, γιατί είναι ανεκτίμητες και πολύτιμες. Δεν μπορώ να πω πως μια, γιατί είναι κάποιες. Δεν είναι πολλές. Ακόμα κι σε επιτυχημένες καλλιτεχνικές, εμπορικές παραστάσεις είναι στιγμές. Αλλά είναι ανεκτίμητες αυτές οι στιγμές. Πολύτιμες.
Υπάρχουν ανεκπλήρωτοι ρόλοι ή όνειρα στο θέατρο;
Δεν είχα ρόλους ποτέ. Όχι, από ηττοπαθή και μετριόφρονα θέση και στάση, γιατί το θέατρο είναι ομαδικό άθλημα. Πρέπει να ακουμπήσεις για να απογειωθείς. Το λέω και στην σχολή. Κάνω μάθημα στα παιδιά και τους λέω: «Πρέπει από την αρχή. Γεννιέσαι. Μπουσουλάς. Περπατάς. Τρέχεις και μετά πετάς». Δεν γίνεται έτσι. Ακόμα και σε μονόλογο ακουμπάς κάπου. Μ’ άρεσαν πάντα κάποιοι ρόλοι σε ένα σύνολο θεάτρου. Έχω κάνει και μονολόγους. Όχι, δεν σκεφτόμουνα ρόλους.
Αυτή τη στιγμή στη θέση και στην ηλικία που είμαι, την επαγγελματική και της ταυτότητας, θα τρελαινόμουν με μια πολύ ωραία συνεργασία. Ας πούμε παραδείγματος χάριν από τα τελευταία πράγματα που έχω κάνει είναι «Οι Μάγισσες της Σμύρνης». Ήταν μια ευτυχής συγκυρία. Ήταν η Σμαράγδα Καρύδη, η Μαρία Καβογιάννη και πολύ άλλοι υπέροχοι ηθοποιοί. Δεν ήταν μεγάλος ρόλος με αυτή την έννοια. Δεν ήταν πρωταγωνιστικός, αλλά ήταν μια υπέροχη συνάντηση ανθρώπων, που ήμασταν ικανοποιημένοι όλοι. Είναι πάρα πολύ σημαντικό. Ευχαρίστως θα έκανα ξανά κάτι τέτοιο. Θα ήμουν πάρα πολύ ικανοποιημένη.
Οπότε ποια είναι τα σχέδια σας μόλις τελειώσει όλη αυτή η κατάσταση που ζούμε;
Δεν κάνω σχέδια, κάνω όνειρα. Τα σχέδια βλέπετε μέρα με την μέρα αλλάζουν. Δεν αναφέρομαι μόνο στον εγκλεισμό. Μιλάω γι’ όλα τα πράγματα. Κάνω όνειρα. Τα όνειρα ευτυχώς δεν μου τα φορολογεί κανένας. Κανένας covid δεν τα κόβει. Μπορείς να κάνεις όνειρα. Όνειρα που θα μπορούσαν να γίνουν για να είμαι ειλικρινής. Δεν πετάω. Ξέρετε όταν ήμουν μικρή έβλεπα ότι πετούσα. Όχι, πολύ ψηλά. Αυτό ήταν το πάρα πολύ ωραίο. Πάνω από τα σπίτια. Πόσο μ’ άρεσε! Ξύπναγα πιο χαρούμενη. Έπαψα να το βλέπω αυτό το όνειρο. Δεν βλέπω καν ότι πετάω στην σκεπή ή κάτω από την σκεπή. Απλώς κάνω όνειρα που θα μπορούν να πραγματοποιηθούν. Δεν είναι σχέδια, λοιπόν, είναι όνειρα. Τα σχέδια αναιρούνται συνεχώς. Δεν είναι συγκεκριμένα.
Κλείνοντας την συζήτηση μας ας επιστρέψουμε ξανά στην παράσταση «Με την Σιωπή».
Η παράσταση, λοιπόν, επειδή είχε τέτοια ανταπόκριση, έχω μεγάλη ευτυχία και η Νινέτα Λεμπέση, που εγώ της το `πα και το ανέσυρε. Δεν το είχε σκεφτεί, γιατί ήθελε να ακουμπήσει σε κάποιους ανθρώπους. Δεν ήταν δική της ιδέα. Ακούμπησε πάρα πολύ τον κόσμο αυτό το τριήμερο. Θα ξαναγίνει Σάββατο 23, Κυριακή 24 και Δευτέρα 25. Το Σάββατο είναι όλοι την ημέρα. Μπορεί να μπει ο καθένας ό,τι ώρα θέλει. Είναι 24 ώρες. Είναι πολύ ωραίο αυτό. Την Κυριακή και την Δευτέρα από τις 20:00. Ο κόσμος είναι ενημερωμένος πια. Μπορεί να μπαίνει στο Viva και παίρνει ένα κωδικό. Την ξέρουν την διαδικασία. Εύχομαι να έχει την ίδια ανταπόκριση.
Χαίρομαι πάρα πολύ, πιστέψτε με, όταν παίρνει κάποιος και μου λέει ότι το είδα ή το είχα δει και το ξαναβλέπω, γιατί βλέπω άλλες λεπτομέρειες. Πραγματικά, είναι πάρα πολύ ωραίο. Το λέω πια σίγουρα ότι όποιος το δει δεν θα είναι κατώτερο των περιστάσεων ή αυτών που λέμε. Αυτό το λέω σίγουρα πια.
Υπάρχει κάποια σκηνή που θυμάστε χαρακτηριστικά είτε πάνω είτε κάτω από την σκηνή;
Οι σκηνές με τον Προμηθέα Αλειφερόπουλο ήταν υπέροχες. Σκεφτείτε ότι το παιδί μόλις ξεκινούσε και είχαμε τέτοια επαφή σκηνική. Χωρίς να κάνουμε παρέα. Ήτανε επιλογή του Νίκου Καραγεώργου, ο Προμηθέας Αλειφερόπουλος. Κάπου τον είχε δει. Μόλις ξεκινούσε. Είχαμε μια υπέροχη σκηνική σχέση. Ήταν σαν να γνωριζόμαστε χρόνια. Είναι υπέροχο αυτό όταν συμβαίνει. Υπάρχει μια σκηνή βαθιά συγκινησιακά φορτισμένη. Συνήθως ξέρετε, όταν κάνουμε ένα έργο δεν τις βρίσκουμε αμέσως τις σκηνές. Τις βρίσκουμε, τις χάνουμε. Είναι πάλη αυτό. Είναι ένα ταξίδι πάρα πολύ ωραίο, δημιουργικό, αλλά και επίπονο. Επίπονο, γιατί δεν το βρίσκεις. Μια σκηνή που είχα βρει αμέσως, κάπου με ακούμπησε. Ήταν η σκηνή με το ταχυδρόμο. Το γράμμα που της φέρνει που δεν είναι για εκείνην και ο τρόπος που το αντιμετωπίζει. Αυτό ήταν ένα πράγμα που το είχα βρει, αν πούμε έτσι, θεατρικά, αλλά πάντα με συγκινεί πραγματικά. Ο κόσμος θα το δει και θα το καταλάβει.
Τι είναι αυτό, ωστόσο, που θέλετε να κρατήσει ο θεατής τώρα βλέποντας την online παράσταση;
Δεν είναι δυνατόν να μη σκεφτώ πως έχει γίνει. Δεν θέλω να χρησιμοποιώ τη λέξη making off. Το πως γινότανε σκηνή – σκηνή. Πως την αναιρούσαμε. Είναι ένα μάθημα θεατρικό από όλους. Από τον σκηνοθέτη προς τον ηθοποιό. Από τους ηθοποιούς με τον σκηνοθέτη. Προχωρήσαμε χέρι – χέρι και περνάγαμε ένα σκόπελο. Μετά ξανά πέφταμε πάλι και ξανά σηκωνόμαστε, κολυμπούσαμε και πνιγόμαστε, βρίσκαμε και σωσίβια. Όλη αυτή η δημιουργικότητα. Το ταξίδι είναι περισσότερο το αποτέλεσμα που ήταν υπέροχο. Ήταν ένα υπέροχο δημιουργικό θεατρικό ταξίδι. Από την αρχή μέχρι το τέλος.
