Πάνος Τσερόλας: “Ο αναγνώστης είναι ο απαραίτητος συνένοχος για την ύπαρξη ενός βιβλίου”

 Πάνος Τσερόλας
Πάνος Τσερόλας

Ο Πάνος Τσερόλας συστήθηκε στο αναγνωστικό κοινό με ένα βιβλίο για παιδιά υπό τον τίτλο: Ο προϊστορικός ζωγράφος (και ένα τερατάκι) το οποίο απέσπασε έπαινο από τη Γυναικεία Λογοτεχνική Συντροφιά και την κατάταξη από τη Διεθνή  Νεανική Βιβλιοθήκη του Μονάχου ως ένα από τα 200 καλύτερα παιδικά βιβλία που κυκλοφόρησαν το 2014, από 55 χώρες. Την ίδια χρονιά  κυκλοφόρησε το μυθιστόρημά του Περί έρωτος  στα ελληνικά και στα αγγλικά ως e-book από τις εκδόσεις Paper Publishing, ενώ όλα τα υπόλοιπα βιβλία του έως σήμερα κυκλοφορούν από τις εκδόσεις Κέδρος.

Επανήλθε το 2015 με το: Τζου, ο δεινόσαυρος ανζού (και ένας κεφάλας), το οποίο έλαβε στην κατηγορία Λογοτεχνικό Βιβλίο Γνώσεων, το  βραβείο του περιοδικού Ο Αναγνώστης. Ακολούθησαν τα βιβλία: Στα ίχνη του ντουκουζούρι (2016) & Λόκι: Η απόπειρα δολοφονίας μιας δολοφόνου φάλαινας, ( 2018), ενώ ενδιάμεσα της έκδοσης των βιβλίων του για παιδιά παρουσίασε επίσης το μυθιστόρημα: Ασημένια θάλασσα ( 2015) και στη συνέχεια  το 2016 το μυθιστόρημα: Η συνωμοσία της βανίλιας.

Ο συγγραφέας με το μυθιστόρημά του, ” Όσα επιστρέφουν από τη θάλασσα” (2021) συστήνει την εποχή του μέσω ενός σύγχρονου  αφηγηματικού λόγου, θέτει αρχέγονα ζητήματα που ταλανίζουν εσαεί τον άνθρωπο και χρησιμοποιεί ευρηματικούς τρόπους για να να αναπτύξει και να στηρίξει τον μυθιστορηματικό του κόσμο.

Ο Πάνος Τσερόλας  εκτός από συγγραφέας, είναι διδάκτορας γεωεπιστημών, εργάζεται σε θέματα βιώσιμης ανάπτυξης και δεν θα ήταν έκπληξη αν προσφέρει μελλοντικά στο αναγνωστικό κοινό ένα βιβλίο που θα απορρέει από τη σύμπραξη των δύο ιδιοτήτων του.
 

Advertising

Advertisements
Ad 14

Επιμέλεια συνέντευξης για το MAXMAG: Άννα Ρω

Ποια είναι η σχέση σας με τη θάλασσα; Υπάρχουν δυο τίτλοι βιβλίων σας με το όνομά της. Τυχαίο ή συμβολικό;

Θα ήθελα να πω τυχαίο, αν και είναι γνωστά τα περί επαναλαμβανόμενης
σύμπτωσης. Ίσως είναι και λίγο αναπόφευκτο: η ελληνική πεζογραφία και ποίηση είναι άρρηκτα συνυφασμένες με την θάλασσα ενώ και οι πρωταρχικές μας ιστορίες έχουν αντλήσει την έμπνευσή τους από αυτήν. Δεν είναι βέβαια μια απλή υπόθεση γεωγραφικής ιδιαιτερότητας˙ η θάλασσα είναι ούτως ή άλλως η κοιτίδα αλλά και η έσχατη κατοικία, το πρωτεϊκό αρχέγονο που πρέπει πάντα να προσπελαστεί στην περιπέτεια της ανθρώπινης εξερεύνησης.

Εν προκειμένω, η θάλασσα επιτελεί κάτι διαφορετικό στα δύο αυτά βιβλία. Στην «Ασημένια Θάλασσα» είναι κυριολεκτικός προορισμός, ενώ στο «Όσα επιστρέφουν από τη θάλασσα» ο ήρωας την αποφεύγει στο μεγαλύτερο μέρος της υπόθεσης, καθώς το αίνιγμά της είναι και το προσωπικό του τραύμα. Εναλλακτικά, στην πρώτη περίπτωση ο Οδυσσέας είναι πλήρως ανεστραμμένος, θέλει να πάει προς την θάλασσα και τον τόπο της μακρόχρονης εξορίας του, ενώ στην δεύτερη περίπτωση η εστίαση φεύγει τελείως από τον Οδυσσέα και στέκεται κοντά σε αυτούς που τον περιμένουν να επιστρέψει.

Διαβάστε επίσης  Μαρία Στεφάνου: “Η ουσία της ζωής δεν έχει καμία σχέση με ό,τι χτίζουμε με το νου μας”

Ο Μάρκος, ο κεντρικός ήρωας κουβαλά το τραύμα της πατρικής εξαφάνισης εξ’ αιτίας της αχανούς θάλασσας. Η παιδική του ελπίδα για μια επιστροφή γίνεται σταδιακά μια πιο ενεργητική προσπάθεια εντοπισμού, αν όχι του πατέρα του ίδιου τουλάχιστον της μνήμης του. Αυτό αποκτά τον χαρακτήρα ενός υιικού καθήκοντος, παρά το γεγονός ότι η λήθη θα προσφερόταν για μια πιο γρήγορη επούλωση. Το καθήκον του να κρατάς την μνήμη ζωντανή.

Advertising

Τι σας οδηγεί στον κόσμο της συγγραφής, η μαγεία της ουτοπίας ή ο ρεαλισμός και τι ενώνει την λογοτεχνία με την πραγματικότητα ή τι είναι αυτό που επισημαίνει το χάσμα μεταξύ τους;

Ακόμα και όταν γράφουμε για μακρινούς γαλαξίες του μέλλοντος ή για φανταστικά όντα ενός επινοημένου παρελθόντος, νομίζω πως το εφαλτήριο είναι πάντα το εδώ και το τώρα. Η λογοτεχνία αντλεί τα δομικά της υλικά από την πραγματικότητα για να την (ανα)κατασκευάσει, με όρους αποκάλυψης. Κατά μια έννοια και οι συγγραφείς είναι παιδιά της εποχής τους, αυτήν μεταποιούν, ακόμα και εκείνοι και εκείνες που υπερβαίνουν εποχές, γλώσσες, ιστορικές πραγματικότητες.

Άλλωστε και την ίδια την λογοτεχνία την μεταποιούμε, την μεταβολίζουμε ξανά και ξανά, γενιά τη γενιά. Είναι μια μακρά διαδικασία κατανόησης και ανταλλαγής εμπειρίας, τουλάχιστον για όσα η γλώσσα μας επιτρέπει.

Ολοκληρώνονται ποτέ οι ιστορίες που δημιουργείτε ή παραμένουν σε διηνεκή εκκρεμότητα;

Στο βιβλίο:  «Όσα επιστρέφουν από την θάλασσα» ήθελα να αντλήσω από την “μυθιστορηματικότητα” της εποχής, την ίδια της την περιπέτεια, την πορεία της χώρας από την παρατεταμένη γιορτή στην αυγή της χιλιετίας μέχρι τις πρώτες ρωγμές και την βίαιη κάθοδο από το 2008 έως και τα χρόνια των μνημονίων, μέσα από την ματιά μιας συγκεκριμένης γενιάς, της δικής μου, που η αρχή της ιστορίας την βρίσκει κάπου στην ακμή της νεότητας και η κορύφωση του δράματος στην αυγή της τέταρτης δεκαετίας.

Με άλλα λόγια, να ορίσω μια περίοδο (2004-2015), κάπως αυθαίρετα, με κίνδυνο κάποια επόμενη ιστορική στροφή να ανανοηματοδοτήσει και το παρελθόν, όπως κάνει και ένα επόμενο κεφάλαιο που ανατρέπει τα όσα θεωρούσαμε δεδομένα σε ένα βιβλίο. Κάπως έτσι, το κουβαράκι της κυρίως ειπείν ιστορίας του βιβλίου ξετυλίγεται μέχρι και δυο-τρεις ημέρες πριν το δημοψήφισμα του 2015, δηλαδή σε μια εκκρεμότητα που είναι διηνεκής μόνο για το εσωτερικό σύμπαν του βιβλίου και όχι για τον αναγνώστη και την αναγνώστρια.

Διαβάστε επίσης  Στυλιανός Παπαρδέλας: «Με την φωτογραφία μπορείς να δεις τον κόσμο με διαφορετικό τρόπο»
Advertising

Η ιστορία τελειώνει δηλαδή, δεν υπάρχει ανοιχτό τέλος ή κάτι τέτοιο, αλλά αφήνω ανοιχτά όσα είναι ούτως ή άλλως ανοιχτά: Για την δικαίωση ή μη της περιπέτειας της Άννας ή για τον οριστικό απολογισμό των επιλογών του Μάρκου, θα χρειαστεί και άλλος, πραγματικός και μυθιστορηματικός, χρόνος.

Ως αναγνώστης του θα θέλατε να μας πείτε, «ποια σελίδα» τού βιβλίου σας, θα φυλάγατε στο αναγνωστικό σας καταθετήριο;

Μάλλον είμαι ο χειρότερος δυνατός αναγνώστης του βιβλίου. Για κάθε σελίδα που θα μπορούσα να διαλέξω θυμάμαι τις λέξεις που κόπηκαν ή τις φράσεις που προστέθηκαν, ουλές και ραφές, βλέπω στα περιθώρια των σελίδων τις μουτζουρωμένες σημειώσεις με τις κατασκευαστικές φιλοδοξίες, τις βιωματικές παρεκβάσεις, τις ανεπάρκειες. Θα ήθελα να φυλάξω την σελίδα που ένας άλλος θα τσακίσει στην άκρη ή γεμίσει με υπογραμμίσεις, μια σελίδα δηλαδή φτιαγμένη από αναγνώστη, τον έτερο απαραίτητο συνένοχο για την ύπαρξη ενός βιβλίου.

Βιβλίο: Όσα επιστρέφουν από τη θάλασσα - Συγγραφέας Πάνος Τσερόλας
Όσα επιστρέφουν από τη θάλασσα – Συγγραφέας Πάνος Τσερόλας
Σε μια ερώτηση για το πιο ισχυρό αποτύπωμα συγγραφέα που έχετε κρατήσει ως παρακαταθήκη θα απαντούσατε αστραπιαία…

Η ανάγνωση είναι μια διαρκής περιπλάνηση που συνεχώς αναδιαμορφώνει την τοπογραφία, ανεβαίνεις λόφους και κατεβαίνεις βουνά και αντιστρόφως. Ο συγγραφέας που θα έλεγα αστραπιαία τώρα είναι μάλλον διαφορετικός από τους/τις συγγραφείς που είχαν το ισχυρότερο αποτύπωμα κατά τη δημιουργία του βιβλίου, που με τη σειρά τους είναι τελείως διαφορετικοί από τους συγγραφείς και τα βιβλία που με περισσή σιγουριά θα ονομάτιζα δέκα χρόνια πριν. Προτιμώ κάθε φορά, είτε με τα  αρχικά εδάφια είτε με σαφείς διακειμενικές αναφορές εντός του κειμένου, να αφήνω τα ίχνη των επιρροών στα βιβλία.

Πιστεύετε ότι αυτά «τα αποτυπώματα» χτίζουν την ιστορία τής λογοτεχνίας και κατ` επέκταση τη μελλοντική μνήμη του σημερινού γίγνεσθαι;

Σαφώς. Υπάρχει πάντα κάτι στο zeitgeist μιας εποχής που δεν μπορεί να τρυπώσει στην ιστορική καταγραφή, κάτι που υπερβαίνει τα γεγονότα. Δεν αναφέρομαι μόνο στην ιστορική πραγματικότητα και τις πάμπολλες οπτικές γωνίες που μπορεί να ιδωθεί, ούτε μόνο στην έμφυτη τάση στης επίσημης Ιστορίας να τάσσεται με την πλευρά των νικητών κάθε ιστορικής σύγκρουσης (και άρα, να είναι πάντα μερική)˙ το αποτύπωμα της λογοτεχνίας μπορεί να μελετηθεί και ως κομμάτι της εποχής του ακόμα και όταν δεν αναφέρεται καθόλου σε αυτήν.

Διαβάστε επίσης  Βασίλης Τσικάρας: «Η έμπνευση είναι σαν τον κεραυνό. Πέφτει εκεί που δεν την περιμένεις»
Advertising

Η επιστημονική φαντασία κάθε περιόδου μιλά (καμουφλαρισμένα) για εφιάλτες και προσδοκίες, στα αστυνομικά μυστήρια διαλευκάνονται διαφορετικά εγκλήματα με διαφορετικό τρόπο, στις ρομαντικές ιστορίες η αγάπη και ο έρωτας αλληλεπιδρούν κάθε φορά με τις προσλήψεις και προκαταλήψεις της περιόδου. Τα μεγάλα δε έργα συμπυκνώνουν πολλές φορές όσα δεν χωρούν σε εκατό ερευνητικά δοκίμια. Παράλληλα ξεδιπλώνεται η αυτοτελής ιστορία και εξέλιξη της λογοτεχνίας. Η λογοτεχνία είναι απαραίτητο συμπλήρωμα όταν μιλάμε για μνήμη, αναπόσπαστο μέρος της κληρονομιάς κάθε εποχής.

Ένας πιθανός τίτλος για το επόμενο βιβλίο σας και ίσως μια νύξη για τον νεογέννητο κόσμο του;

Θα πρέπει μάλλον να προσέξω να αποφύγω την θάλασσα. Από εκεί και πέρα, ο τίτλος είναι κάτι που διαχρονικά με δυσκολεύει. Έχω αρκετές ιστορίες δίχως τίτλους και, παραδόξως, μερικούς ωραίους τίτλους που δεν ξέρω που αναφέρονται και για τι πράγμα μιλάνε.

Στο παρελθόν είχα προσπαθήσει να προγραμματίσω τι θα γράψω, έστω σε επίπεδο έτους. Απέτυχα αλλά δεν με πειράζει˙ περίπου όπως με την ανάγνωση και την απόλαυση της λογοτεχνίας, τα απροσδόκητα και έκτακτα και παρορμητικά υπερνικούν τα οργανογράμματα και αυτό δεν είναι κακό.

Από την άλλη, χωρίς να έχω τίτλο ή ιστορία, ξέρω πως είναι αναπόφευκτη η
συγγραφική μου συνάντηση με την κλιματική κρίση ή πιο σωστά, τον κόσμο που διαμορφώνει.

Advertising

Συγγραφέας Πάνος Τσερόλας
Συγγραφέας Πάνος Τσερόλας
Κι ένας υφιστάμενος τίτλος βιβλίου για τη θέα του μέλλοντος;

Διαλέγω εκ του προχείρου μερικά ωραία βιβλία που διάβασα πρόσφατα: Τον «Κατάλογο Απολεσθέντων» της Γιούντιτ Σαλάνσκι, κυρίως για την ευθύνη μας απέναντι στη μνήμη και την διατήρησή της, σε μια εποχή που η πραγματικότητα σχετικοποιείται τόσο πολύ που όχι μόνο η πολιτιστική κληρονομιά αλλά ακόμα και η πολύ πρόσφατη ιστορία διαστρεβλώνεται και παραποιείται κατά το δοκούν.

Το «Red Pill» του Χάρι Κούνζρου για τον συναγερμό που ακόμα δεν ακούμε ενώ έχει ηχήσει καιρό. Τον «Καιρό της Παρηγοριάς» του Μάικλ Φέσελ για την υποτίμησή της από την νεωτερικότητα και την ανάγκη να επινοήσουμε ξανά ένα λόγο συμπεριληπτικό και παρήγορο. Μπορεί άραγε να υπάρξει θέα του μέλλοντος χωρίς εγρήγορση απέναντι στις προκλήσεις που φέρει, χωρίς γερά στηρίγματα από την ιστορική εμπειρία και χωρίς βαθιά εμπιστοσύνη μεταξύ ανθρώπων και πολιτισμών;

Μεταξύ άλλων επέλεξα να είμαι συγγραφέας. Μ` αρέσει ο δρόμος της ποίησης. Και του θεάτρου. Γράφω ότι μου υπαγορεύει ο νους μου. Άλλοτε μικρές ιστορίες, άλλοτε στίχους, και κάποιες φορές μυθιστορήματα. Με γοητεύουν οι συνεντεύξεις, ειδικά όταν οι απαντήσεις υπερβαίνουν το βεληνεκές των ερωτήσεων. Περισσότερα στην προσωπική μου ιστοσελίδα: Άννα Ρω - https://anna-ro.webnode.gr/

Αρθρα απο την ιδια κατηγορια

Ρητή διδασκαλία στα παιδιά με Αναπτυξιακή Γλωσσική Διαταραχή

Το παρόν άρθρο Με ποιο τρόπο μπορούν τα παιδιά με
Τα μοναδικά Δρακόσπιτα της Νότιας Εύβοιας

Τα μοναδικά Δρακόσπιτα της Νότιας Εύβοιας

Η Νότια Εύβοια είναι η μυθική γη της αρχαίας φυλής