Η Ρένα Ρώσση – Ζαΐρη γεννήθηκε στην Αθήνα. Είναι κόρη του Νικόλαου Ρώσση, των φερώνυμων εκδόσεων, ενώ παππούς της ήταν ο φιλόλογος και συγγραφέας Ιωάννης Θ. Ρώσσης. Αποφοίτησε από το Αμερικανικό Κολέγιο Θηλέων, τη Σχολή Νηπιαγωγών Αθηνών και το Lοndon Montessori Centre. Η Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη εργάστηκε ως νηπιαγωγός, αλλά και ως υπεύθυνη εκδόσεων. Έχει γράψει 15 βιβλία για ενηλίκους και πάνω από 150 παιδικά βιβλία. Το 2015 απονεμήθηκε στη Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη το Βραβείο Λογοτεχνίας από τον Όμιλο Γυναικών Πειραιά «Εξάλειπτρον» για το συγγραφικό της έργο, σε συνδυασμό με τη μεγάλη απήχησή του και τη διαδραστική της σχέση με τους αναγνώστες της, καθώς και το βραβείο κοινού των βιβλιοπωλείων PUBLIC, στην κατηγορία «Ο πιο ερωτικός χαρακτήρας», για το μυθιστόρημά της ΔΙΔΥΜΑ ΦΕΓΓΑΡΙΑ, το οποίο μεταφέρθηκε και στην τηλεόραση. Όλα τα μυθιστορήματά της κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ. Η Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη είναι παντρεμένη και έχει δύο παιδιά.
Επιμέλεια συνέντευξης Βασιλική Ευαγγέλου-Παπαθανασίου
Αλμύρα η ευτυχία αλλιώς, είναι αλμυρή η ευτυχία;
Η αλμύρα για μένα είναι συνυφασμένη με την ευτυχία. Είναι το άλλο της πρόσωπο. Κρύβεται στα δάκρυα της χαράς, στον ιδρώτα του έρωτα, στη θάλασσα που λατρεύω.
Ποιον ήρωα αγαπήσατε περισσότερο από το βιβλίο σας;
Την Αντέλ, την κεντρική μου ηρωίδα. Γίνομαι ένα μαζί της καθώς ψάχνει εναγωνίως τη μητέρα της, γυρεύοντας τη γυναικεία της υπόσταση. Η έλλειψη της μητρικής στοργής που την έχει σημαδέψει, η επιμονή στην αναζήτησή της, δεν είναι παρά η κάλυψη του κενού που νιώθει, ο διαρκής αγώνας της να αγαπήσει τον εαυτό της και να τον αποδεχτεί. Μου θυμίζει τον εαυτό μου. Κι εγώ μεγάλωσα χωρίς μητέρα και την καταλαβαίνω απόλυτα.
Ποιος γεννήθηκε πρώτος;
Λαχταρούσα να ανακαλύψω αν ο τόπος που γεννηθήκαμε, μεγαλώσαμε, ή επιλέγουμε να ζούμε γίνεται σιγά σιγά κομμάτι του ίδιου μας του εαυτού, πλουτίζει τη ζωή μας, διαμορφώνει τον χαρακτήρα μας.
Και μόνο που το αναρωτήθηκα, ένιωσα να με καλεί κοντά της η Μάνη. Κι ήταν σαν να με περίμενε από καιρό για να αιχμαλωτίσει την ψυχή και το μυαλό μου. Τρύπωσα στην αρχέγονη ομορφιά της, μίλησα για τους ανθρώπους της που’ ναι, όπως τους ύμνησε ο Κωστής Παλαμάς, ίδιοι, ολόιδιοι με τους βράχους τους: σουβλεροί κι ολόρθοι κι ολόγυμνοι κι απάτητοι και ξεμοναχιασμένοι.
Ξεμοναχιασμένη κι η Σμαρώ, η ηρωίδα μου γεννιέται πρώτη σε ένα άγριο και συνάμα ηλιόλουστο χωριό της Μεσσηνιακής Μάνης.
Πιστεύω πως είναι συγκλονιστικό για έναν συγγραφέα να προσπαθήσει να αποκρυπτογραφήσει όχι μόνο τον χαρακτήρα του ήρωά του αλλά και τις επιπτώσεις που έχει η καταγωγή στην ιδιοσυγκρασία του.
Η Αντέλ και ο Μιχάλης αγαπιούνται από παιδιά. Η αγάπη τους είναι δυνατή ώστε τίποτα να μη τους χωρίσει. Έχει σύνορα η αγάπη;
Θα έλεγα πως η αγάπη είναι ο καταλύτης των ιστοριών μου. Το βαθύτερο νόημα της «Αλμύρας» παλεύει να αγγίξει την ευτυχία, προσπαθώντας να τεκμηριώσει πως το πραγματικό νόημα της ζωής μας, ο λόγος για τον οποίο γεννιόμαστε, είναι να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε.
Η αληθινή αγάπη δεν έχει σύνορα, αψηφά τη λογική, αψηφά τα πάντα. Είναι κινητήριος δύναμη. Εμπνέει, εμψυχώνει, οπλίζει, ενθαρρύνει, μας ωθεί προς μια κατεύθυνση. Η Αντέλ κι ο Μιχάλης κατευθύνονταν πάντα ο ένας στον άλλο. Η αγάπη τους κατάφερε να πλημμυρίσει με χρώματα τη ζωή τους, να σταματήσει τον ίδιο τον χρόνο, να ξεπεράσει τα εμπόδια στο διάβα της ζωής τους.
Στο βιβλίο σας θίγετε πολλά ζητήματα, όπως της υιοθεσίας, της παρένθετης μητέρας. Τον τελευταίο καιρό στη χώρα μας έχει βελτιωθεί η κατάσταση ή όχι;
Η «Αλμύρα» πλησιάζει ένα υιοθετημένο παιδί, ακουμπάει τις πληγές του, συμμερίζεται τα συναισθήματά του, με όλες τις ψυχολογικές επιπτώσεις με τις οποίες έρχεται αντιμέτωπο. Έκανα πολλή έρευνα για το θέμα της υιοθεσίας στην εποχή μας και ναι, σίγουρα έχουν γίνει μεγάλα βήματα σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια κι αυτό είναι πολύ αισιόδοξο.
Στο μυθιστόρημά μου καταπιάστηκα και με το δύσκολο θέμα της παρένθετης μητέρας, παλεύοντας να αποσαφηνίσω τα συναισθήματα της γυναίκας που «χρησιμοποιεί» τον εαυτό της, χαρίζει ένα κομμάτι του για ιερό σκοπό, δένεται συναισθηματικά, θέλοντας και μη, με το παιδί που κυοφορεί και υποφέρει όταν αναγκάζεται να το παραδώσει στους γενετικούς του γονείς. Αγχώθηκα, πόνεσα, βούρκωσα παρέα με την ηρωίδα μου και την ένιωσα απίστευτα, γιατί είμαι κι εγώ μητέρα.
Η λαχτάρα και το όνειρο για ένα παιδί έχει αναβαθμίσει αισθητά την παρένθετη μητρότητα και στη χώρα μας.
Ο Νικηφόρος είναι ένας άντρας που αγαπά μόνο τον εαυτό του, δε διστάζει μπροστά σε τίποτα, ούτε το παιδί του δε λυπάται. Ένας τέτοιος άντρας θα μπορούσε να διαπράξει γυναικοκτονία;
Γιατί έχουμε τόσες γυναικοκτονίες σήμερα;
Κάποιοι από τους ήρωες του βιβλίου, όπως ο Νικηφόρος, είναι εν δυνάμει γυναικοκτόνοι. Ο κάθε ένας αντιμετωπίζει τις διαπροσωπικές του σχέσεις ανάλογα με τον τρόπο που έχει μεγαλώσει, με τις πληγές που κρύβει. Το πώς θα αντιδράσει, αν θα καταφέρει να βγει δυνατός από όλα όσα βιώνει, είναι κάτι που πρέπει να το ανακαλύψουν μόνοι τους οι αναγνώστες. Αποτελεί και το κλειδί του βιβλίου.
Μερικοί διαλέγουν τον δρόμο τον δύσκολο, που τους οδηγεί στη λύτρωση. Κι άλλοι επιλέγουν να παραμείνουν εγκλωβισμένοι στο σκοτάδι να αναμετρηθούν με το πεπρωμένο τους. Πιέζουν τον εαυτό τους να συμπεριφέρονται ως ενήλικες, αλλά κινούνται κάτω από τον έλεγχο του πληγωμένου παιδιού που κρύβεται μέσα τους. Καλύπτουν με ένα πέπλο λήθης τον ιδανικό προορισμό της ζωής τους μέχρι την ώρα της λύτρωσης. Και τότε ξυπνούν από τον λήθαργό τους έτοιμοι να επιστρέψουν στην Ιθάκη τους ή να πληρώσουν το τίμημα των πράξεών τους.
Πιστεύω πως γυναικοκτονίες διαπράττουν οι άντρες που μεγάλωσαν μέσα σε δυσλειτουργικές οικογένειες, που θεωρούν το γυναικείο φύλο κατώτερο, που νομίζουν πως είναι δικαίωμά τους να ελέγχουν τη ζωή και το σώμα της γυναίκας που τους «ανήκει». Κακοποιούν, βιάζουν, σκοτώνουν, όταν η γυναίκα τους απαιτήσει σεβασμό, όταν παλέψει να αποδράσει από τον γάμο τους.
Δυστυχώς στη χώρα μας υπήρχε πάντοτε γυναικεία κακοποίηση και γυναικοκτονίες, δεν είναι φαινόμενο του σήμερα. Όμως τώρα προβάλλονται περισσότερο από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, χάρη στην αφύπνισή μας από το κίνημα metoo.
Η μάνα της Στάμως δεν βίωσε στη ζωή της τίποτα ελεύθερα χωρίς την εξουσία του άντρα της. Στις μέρες μας υπάρχουν τέτοιες γυναίκες;
Η γυναίκα στη Μάνη, όπως σε όλες τις κοινωνίες με πατριαρχική σύνθεση κατείχε δευτερεύουσα θέση. Ήταν υποταγμένη, αφανής, βουβή, κυρά κι αφέντρα μόνο στο σπιτικό της, παρόλο που οι Μανιάτισσες του παρελθόντος, όπως μας διδάσκει κι η ιστορία, ήταν δυνατές, γενναίες, άτρωτες. Στις μέρες μας η θέση της γυναίκας έχει αλλάξει ριζικά. Η εξουσία του άντρα υπάρχει μόνο σε κακοποιητικές σχέσεις.
Η φιλία των δύο κοριτσιών περνά από πολλές δοκιμασίες. Η μια γυναίκα δε την τίμησε όπως της άξιζε. Έχετε βιώσει ποτέ απογοήτευση από φίλους;
Φίλος είναι αυτός που σε βοηθάει να αγαπήσεις τα σωστά και τα λάθη σου, που σε ενθαρρύνει ακόμα κι όταν βρίσκεσαι σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση, που σε σέβεται, που σε προτρέπει να ανακαλύπτεις καθημερινά την καλύτερη πλευρά του εαυτού σου.
Βουτάει και στη φιλία η «Αλμύρα», προσπαθεί να «νιώσει» την αξία της. Το ότι δεν τιμήθηκε όπως έπρεπε από τη μία ηρωίδα μου, απλά οφείλεται σε απρόβλεπτους παράγοντες, σε μια μεγάλη ανατροπή που κρύβει μέσα του το βιβλίο.
Ναι, φυσικά, κι εγώ έχω απογοητευτεί από έναν κοντινό μου άνθρωπο που θεωρούσα φίλο μου. Με πόνεσε πολύ η προδοσία του όταν συνειδητοποίησα πως τελικά βρισκόταν κοντά μου από συμφέρον.
Τι δεν σας αρέσει στην Ελλάδα του σήμερα;
Λατρεύω τους Έλληνες και τις Ελληνίδες, παθιάζομαι να χαρτογραφώ την ψυχή τους, να γίνομαι ένα με τις ανησυχίες τους με τα πάθη, τα λάθη τους, τις αγωνίες, τα άγχη τους. Είμαστε παθιασμένος λαός, γελάμε πολύ, θυμώνουμε πολύ, τραγουδάμε πολύ, ερωτευόμαστε πολύ…
Αγαπώ την Ελλάδα του σήμερα και στις διαπροσωπικές μου σχέσεις δεν αντέχω τα ψέματα, την έλλειψη ενσυναίσθησης, τους ανθρώπους νάρκισσους. Είναι τόσο όμορφη και τόσο μικρή η ζωή κι είναι τόσο κρίμα να αφήνουμε τους τοξικούς ανθρώπους να μας πληγώνουν.
Ευχαριστούμε πολύ την Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη για το φωτογραφικό υλικό.
Ρένα Ρώσση-Ζαΐρη συνέντευξη εδώ
Παλιότερη συνέντευξη εδώ
