H ομάδα Όχι παίζουμε / UrbanDig Project αποτελείται από ανθρώπους της τέχνης και της επιστήμης. Η ομάδα δημιουργήθηκε το 2004 ως αμιγώς καλλιτεχνική και στη συνέχεια προστέθηκε το επιστημονικό και κοινοτικό κομμάτι από την αστική μη-κερδοσκοπική εταιρεία παραστατικών τεχνών «Όχι παίζουμε». Τα τελευταία χρόνια η ομάδα UrbanDig Project επικεντρώνεται σε θέματα που αφορούν το περιβάλλον. Ωστόσο στο παρελθόν επέλεγαν να ασχοληθούν με ζητήματα που αφορούσαν έναν τόπο, μια γειτονιά ή ένα κτήριο διότι στόχος της ομάδας είναι η χρήση ενός επιτόπιου περιεχομένου ως έμπνευση για παραστατική τέχνη είτε είναι θέατρο και χορός είτε είναι live art και performance.
Στις 10 Μαρτίου η ομάδα UrbanDig Project μας προσκαλεί στην παράσταση «Δίψα» που θα ανέβει στο Θέατρο Φούρνος για 15 μόνο παραστάσεις. Στο Maxmag μίλησαν αποκλειστικά δύο εκλεκτά μέλη της ομάδας, ο σκηνοθέτης της παράστασης Γιώργος Σαχίνης και η υπεύθυνη για την έρευνα και την οργάνωση παραγωγής Κατερίνα Πρωτονοταρίου.
Η ομάδα Όχι Παίζουμε/ UrbanDig Project αποτελείται από ανθρώπους των τεχνών και των επιστημών. Ποια ήταν η ανάγκη σας ώστε να δημιουργήσετε αυτή την ομάδα;
Γιώργος Σαχίνης: Η ομάδα φτιάχτηκε το 2004 ως αμιγώς καλλιτεχνική και εξελίχθηκε σε μια ομάδα καλλιτεχνικής και κοινοτικής δράσης. Η ανάγκη ήρθε το 2015 εν μέσω οικονομικής κρίσης που η δυσκολία και η μοναξιά του να κάνεις θεατρικές παραγωγές συνάντησε την δίψα για συλλογικότητα, για περισσότερη και πιο ουσιαστική επικοινωνία με τον κόσμο στους δημόσιους μη θεατρικούς χώρους που εργαζόμασταν. Τότε κάναμε το Dourgouti Island Hotel στη γειτονιά του Δουργουτίου του Νέου Κόσμου. Από μια παράσταση καταλήξαμε σε 97 ημέρες δράσεων, μια συμμετοχική διαδικασία ανακάλυψης των κρυμμένων «θησαυρών» ιστοριών, πολιτισμού και αισθήσεων στη γειτονιά που τροφοδότησε με πλούσιο υλικό τη παράσταση.
Διαβάζω το αρχείο των παραστάσεων της UrbanDig Project και παρατηρώ ότι οι παραστάσεις σας ξεχωρίζουν τόσο στο κομμάτι της έρευνας όσο και στο κομμάτι της υλοποίησης. Με ποιο γνώμονα επιλέγετε τα θέματα των παραστάσεων σας;
Γιώργος Σαχίνης: Αυτόν το καιρό, τόσο με τις καλλιτεχνικές όσο και με τις συμμετοχικές μας δράσεις, επικεντρωνόμαστε σε θέματα περιβάλλοντος και κυρίως ασχολούμαστε με το νερό που μιλάει στον κόσμο σε διάφορα επίπεδα. Πολλές φορές στο παρελθόν δεν επιλέξαμε θέματα, αλλά τόπους και τα θέματα προέκυπταν από την συμμετοχική έρευνα του τόπου, της γειτονιάς του κτιρίου κλπ, στα οποίο εστίαζε το εκάστοτε «UrbanDig Project». Το κύριο μέλημά μας είναι τα θέματα μας να τα επεξεργαζόμαστε με διατομεακότητα και συμπερίληψη, εμπλέκοντας ενεργά διαφορετικές ομάδες ατόμων και φορέων και εστιάζοντας στην ανάπτυξη νέου θεατρικού κοινού.
Θα μας πείτε λίγα λόγια για την μουσικοχορευτική σας παράσταση «Η Δίψα»;
Γιώργος Σαχίνης & Κατερίνα Πρωτονοταρίου: «Η Δίψα» αφηγείται την οδύσσεια της μεταφοράς του νερού σε μια αποκομμένη νησιωτική κοινότητα. Αντλεί από την αληθινή ιστορία μιας οικογένειας στο Αιγαίο του πρόσφατου παρελθόντος που ταξίδευε στο διπλανό νησί για να φέρει νερό. Ξηρασία, στοιχεία της φύσης και μια βάρκα-βυτίο συνθέτουν μια ιστορία στέρησης, που ψηλαφεί τη δίψα του ανθρώπου και της γης, μέσα από ρεαλιστικές και ψυχεδελικές εικόνες. Εν τέλει, είναι μια αλληγορία πάνω στην εξέλιξη της σχέσης μας με το πόσιμο νερό: από το νερό ως πολύτιμο αγαθό στο νερό ως αυτονόητο (;) καταναλωτικό προϊόν.
Το κείμενο και η μουσική είναι πρωτότυπα, ενώ στο ηχητικό περιβάλλον της παράστασης εμφανίζονται και “ηχοτοπία της δίψας”: Στο τελευταίο σκέλος, συνεργαστήκαμε με τον Ludwig Berger, Γερμανό sound artist ο οποίος τοποθέτησε πάνω και κάτω από την επιφάνεια της Σιφναϊκής γης μικρόφωνα καταγραφής του τί ακούγεται όταν η γη είναι ξερή, όταν η γη ποτίζεται κλπ. Κατέγραψε δηλαδή ηχητικά τη «δίψα» και το «ξεδίψασμα» της γης – αισθήσεις που θέλουμε να δίνονται με κάθε τρόπο μέσα από την παράσταση.
Πως ξεκίνησε η ιδέα ώστε να μιλήσετε για την αναγκαιότητα του πόσιμου νερού σε απομακρυσμένα μέρη;
Γ.Σ.: Το ζήτημα της καλής διαχείρισης του νερού προέκυψε έντονα και μέσα από την ενασχόληση μας με το Αδριάνειο Υδραγωγείο της Αθήνας, που ξεκίνησε το 2019 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Η ιδέα της συγκεκριμένης παράστασης ξεκίνησε από την πιο πρόσφατη ενασχόλησή μας με το ζήτημα της λειψυδρίας στις Κυκλάδες και ειδικότερα στη Σίφνο. Εκεί, το προηγούμενο καλοκαίρι, επιμεληθήκαμε μια εικαστική εγκατάσταση που δημιούργησαν οι DECA Architecture για αυτό το θέμα και ταυτόχρονα οργανώσαμε μια σειρά από εκπαιδευτικές δράσεις.
Κ.Π.: Η επαφή μας με το αδιάθετο νερό του υδραγωγείου και τις δυσκολίες που βιώνουν οι κάτοικοι στα νησιά, και ειδικότερα στη Σίφνο, σε σχέση με το νερό, όπως και η γνώση της ευρύτερης απειλής της λειψυδρίας πυροδότησε την ιδέα της «Δίψας». Η δράση αντλεί από μια πραγματική ιστορία του πρόσφατου παρελθόντος και επιχειρεί να λειτουργήσει περισσότερο συμβολικά. Μέχρι και σήμερα υπάρχουν τόποι που έχουν δύσκολη πρόσβαση σε πόσιμο νερό. Αλλά ακόμα και για τους/τις κατοίκους των πόλεων, που η βρύση είναι μια αυτονόητη πραγματικότητα, κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί ότι αυτό θα συνεχίσει να ισχύει για πάντα.
Στην Ελλάδα, οι κάτοικοι των πόλεων αλλά και των μικρότερων κοινωνιών ζούνε έχοντας άμεση πρόσβαση σε νερό θεωρώντας το αυτονόητο αγαθό. Η παιδεία των Ελλήνων παίζει ρόλο σε αυτό; Υπάρχει ικανοποιητική ενημέρωση σε αυτό το κομμάτι στα σχολεία και σε άλλους φορείς;
Γ.Σ.: Προσωπικά γνωρίζω ότι από πλευράς φορέων ύδρευσης-αποχέτευσης, τουλάχιστον η ΕΥΔΑΠ έχει εκτενές εκπαιδευτικό πρόγραμμα για τα σχολεία. Επιπλέον έχουμε υπάρξει ως Όχι Παίζουμε συντονιστές και εταίροι σε ευρωπαϊκά προγράμματα δημιουργίας εκπαιδευτικών εργαλείων στο θέμα όπου συμμετείχαν σχολεία. Δεν έχω όμως επαρκή εικόνα του τι γίνεται ευρύτερα στη πρωτεύουσα και στην περιφέρεια. Και δεν ξέρω αν η εκπαίδευση κοιτάζει τί γίνεται γενικότερα στον κόσμο. Πολλά μέρη στο πλανήτη έχουν ουσιαστικό πρόβλημα λειψυδρίας, άλλα έχουν αδυναμία πρόσβασης σε καθαρό νερό. Δεν ξέρω αν η παιδεία μας εκτείνεται πέρα από τη γειτονιά μας. Πάντως ακόμα και στη Σίφνο, όπου το ενδιαφέρον για παιδεία γύρω από τη λειψυδρία είναι πολύ έντονο, κάποιοι μαθητές γυμνασίου σε σχετική ερώτηση είπαν ότι δεν κάνουν αυτονόητες ενέργειες μείωσης της σπατάλης νερού στην καθημερινότητά τους.
Η εξέλιξη του δυτικού αστικού πολιτισμού μας μέχρι πριν λίγα χρόνια, είχε οδηγήσει στην ψευδαίσθηση ότι το σπίτι και η λειτουργία μας εκεί είναι αποκομμένη από τους φυσικούς πόρους και την δική μας ευθύνη απέναντί τους. Είναι φυσικό οι νέες γενιές να έχουν περισσότερο κουλτούρα καταναλωτή και όχι κουλτούρα σύνδεσης με αυτούς ως ένας οργανισμός, παρά τη διαμεσολάβηση των αστικών συστημάτων που μας φέρνουν τα αγαθά τους στο σπίτι μας.
“Μια σταγόνα, μονάχα μια σταγόνα… Το νερό από τη δίψα μαθαίνεται.” Αυτή η πρόταση κρύβει μέσα της μια πολύ μεγάλη αλήθεια. Πως θα την σχολιάζατε εσείς αυτή τη φράση;
Γ.Σ.: Δεν μιλάει μόνο για τη δίψα του νερού. Μιλάει για τη δίψα γενικότερα. Ως προς το νερό, αυτό που έχω να πω είναι ότι αυτή η φράση μιλάει για τη στέρηση. Η στέρηση οδηγεί σε ενέργειες του ανθρώπου να την υπερβεί. Μόλις την υπερβεί ο άνθρωπος μπορεί να αρχίσει να μπερδεύεται ως προς το μέγεθος της εξουσίας του, χάνει το μέτρο και τη σύνδεση, δημιουργείται δράμα, καλό για θέατρο!
Ποια είναι τα μηνύματα που θέλετε να λάβει ο θεατής φεύγοντας από την παράσταση;
Γ.Σ.: Ο ήρωάς μας μέσα από τη δυσκολία που αντιμετωπίζει στην αποστολή του ελλείψει υποδομών ύδρευσης, βυθίζεται σε μια ψυχεδελική σχέση με το νερό και άλλα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος. Προσκαλούμε τον θεατή να ζήσουμε μαζί αυτή τη ψυχεδέλεια, κατασκευασμένη σε ένα αστικό θέατρο.
Κ.Π.: Θα θέλαμε ακόμα ο/η θεατής να παραλάβει αυτή την αναμέτρηση με το μη αυτονόητο, όπως και τη σύνδεση του ήρωα με τη φύση και τη γη που διψά, όπως και αυτός διψά – χωρίς διδακτισμούς, αλλά μέσα από τη συν-κίνηση που δημιουργούν οι λέξεις, οι ήχοι, τα σώματα.
Πιστεύετε ότι οι άνθρωποι είμαστε κοντά πιο στη φύση μετά την υγειονομική κρίση σε σχέση με το παρελθόν;
Κ.Π.: Ίσως ναι, αλλά και αυτό κράτησε λίγο. Η επαφή που “αναγκαστικά” αποκτήσαμε την περίοδο που ο ιός ήταν σε έξαρση, όπως και οι συνειδητοποιήσεις που κάναμε φαίνονται να έχουν χαρακτήρα προσωρινού.
Γ.Σ.: Σίγουρα περιπάτους κάνουμε περισσότερους φαντάζομαι, αλλά η φύση μας είναι να αγκαλιαζόμαστε, να φιλιόμαστε, να πιάνουμε χωρίς γάντια. Μακάρι να γυρίσουμε πλήρως σε αυτό.
Μια καλλιτεχνική ομάδα όπως εσείς προσφέρει τα μέγιστα στον πολιτισμό της χώρας. Πιστεύετε ότι η Ελλάδα παρέχει τα απαραίτητα εφόδια προκειμένου να μείνει ζωντανή στο θέμα του πολιτισμού και των τεχνών;
Γ.Σ.: Δεν θεωρώ ότι προσφέρουμε τα μέγιστα. Πειραματιζόμαστε, δοκιμάζουμε διαρκώς την σχέση μας με τον εαυτό μας και τον άλλον μέσα από τη τέχνη μας. Η Ελλάδα, μια χώρα στην οποία η φυσική – μη ψηφιακή – συνάντηση με τον άλλον είναι πιο εύκολη λόγω καλού καιρού, και μια χώρα με τόσες πολιτισμικές επιρροές, ειδικά τελευταία με την άφιξη προσφύγων από πολύ διαφορετικά μέρη, θεωρώ ότι έχει τα απαραίτητα εφόδια για τέχνη συμπεριληπτική. Αρκεί να υπάρχει στήριξη για καλλιτεχνική έρευνα, για πειραματισμό
Κ.Π.: Συμφωνώ. Και αξιοπρεπείς συνθήκες εργασίας στον τομέα.
Ποια είναι τα εργαλεία που χρησιμοποιείτε ώστε να φέρετε σε πέρας ένα project;
Γ.Σ.: Χρησιμοποιούμε συμμετοχική έρευνα στο θέμα μέσα από δράσεις κυρίως δημόσιου χώρου και συζητήσεις με την κοινότητα του χώρου με τον οποίο ασχολούμαστε, χώρου ως τόπου ή χώρου ως θεματική. Έχουμε αναπτύξει συγκεκριμένα μεθοδολογικά εργαλεία, χρησιμοποιούμε και άλλα ευρέως γνωστά και εξελίσσουμε και νέα κάθε φορά που συνήθως συν-σχεδιάζονται με καλλιτέχνες.
Στη δημιουργία της παράστασης πειραματιζόμαστε διαρκώς στην συνύπαρξη θεάτρου και χορού, ενώ τώρα τελευταία, οι παραστάσεις μας έχουν πολύ μουσική και τραγούδι.
Ποιοι είναι οι στόχοι της ομάδας σας για το μέλλον;
Κ.Π.: Σε μια πραγματικότητα που διαρκώς αλλάζει, δεν θα μπορούσαν και οι στόχοι μας να είναι δυναμικοί και αντιστοίχως, διαρκώς τροφοδοτούμενοι από το γίγνεσθαι. Σίγουρα θα θέλαμε να συνεχίζουμε να κάνουμε παραστάσεις και άλλες δράσεις με ανοιχτό και συμπεριληπτικό τρόπο και πάνω σε ζητήματα που έχουν σημασία, σε μια χώρα που, όμως, σέβεται τον πολιτισμό και τους/τις εργαζόμενους/ες σε αυτόν.
Ταυτότητα παράστασης «Η Δίψα»
Ερμηνεύουν με αλφαβητική σειρά: Ειρήνη Αλεξίου, Καλλιόπη Γερακιανάκη, Χάρης Δήμος, Ιωάννα Λέκκα
Σκηνοθεσία: Γιώργος Σαχίνης
Χορογραφία: Ειρήνη Αλεξίου
Κείμενο: Παναγιώτα Πανταζή
Μουσική: Θάνος Κοσμίδης
Δημιουργία Soundscape: Ludwig Berger
Σκηνικά-Κοστούμια: Άννα Μαγουλιώτη
Φωτισμοί: Λία Μιχάλη
Έρευνα και Οργάνωση Παραγωγής: Κατερίνα Πρωτονοταρίου
Επικοινωνία: Αγγελική Ζερβού
Βίντεο-Φωτογραφίες: Χρήστος και Αλέκος Μπουρελιάς (The archlabyrinth)
Βοηθός Χορογράφου: Eve Ganneau
Δραματουργική ομάδα: Ειρήνη Αλεξίου, Θάνος Κοσμίδης, Άννα Μαγουλιώτη, Παναγιώτα Πανταζή, Κατερίνα Πρωτονοταρίου, Γιώργος Σαχίνης
Η παράσταση ανεβαίνει με την υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και του Ελβετικού Συμβουλίου Τεχνών ProHelvetia.
Η ηχητική έρευνα και καταγραφή πραγματοποιήθηκε στη Σίφνο στο πλαίσιο του έργου STARTS4Water του προγράμματος STARTS-Science, Technology & Arts της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Πληροφορίες:
Κάθε Πέμπτη και Παρασκευή, στις 21.00 από 10 Μαρτίου 2023 και για 15 παραστάσεις (εκτός από Μ. Πέμπτη- Μ. Παρασκευή).
Θέατρο Φούρνος, Μαυρομιχάλη 168, 114 72 Αθήνα, τηλ: 21 0646 0748
Διάρκεια: 75 λεπτά
Κατάλληλη άνω των 12 ετών
Εισιτήρια: 15€ (κανονικό) | 12€ (φοιτητικό / ανέργων / ομαδικά / πολυτέκνων)
Προπώληση Εισιτηρίων: www.viva.gr/tickets/theater/dipsa/
Πληροφορίες για την ομάδα Όχι παίζουμε / UrbanDig Project και τις δράσεις τους θα βρείτε εδώ.
