Η ζωντανή αναβίωση της Γενοκτονίας των Ποντίων και Αρμενίων
Η σειρά του Μανούσου Μανουσάκη το “Κόκκινο Ποτάμι” βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του Χάρη Τσιρκινίδη. Αναβιώνει τη γενοκτονία των Ποντίων κι Αρμενίων μέσα από την τρυφερή ιστορία της Ιφιγένειας και του Μίλτου. Βέβαια, έχουν γίνει τροποποιήσεις σε σχέση με το βιβλίο. Έτσι, ο σκηνοθέτης των επιτυχιών συνεχίζει την ιστορία της Ιφιγένειας μετά την φυγή της από τις αλησμόνητες πατρίδες.
Περίληψη
Η Ιφιγένεια καταφέρνει να φύγει από την Πόλη, ενώ ο Μίλτος συλλαμβάνεται και όπως έχουμε δει από τον προηγούμενο κύκλο της σειράς δολοφονείται μαζί με τον αδερφικό του φίλο, τον Τούρκο αξιωματικό Κερέμ. Κατά τη διάρκεια του ταξιδιού της , ο γιος της, ο Μιλτιάδης, ανεβάζει υψηλό πυρετό και συνεπώς, αναγκάζεται να κατέβει στη Θεσσαλονίκη αντί να φύγει στη Γαλλία όπου την περιμένει η αδερφή του πατέρα της, η Ελένη. Στη Θεσσαλονίκη, γνωρίζεται με το γιατρό Δημοσθένη (Όμηρος Πουλάκης) που θα γίνει ο σωτήρας του γιου της. Επίσης, είναι ο υπεύθυνος γιατρός των προσφύγων που μπαίνουν σε καραντίνα στο Καραμπουρνάκι. Στο μέρος εκείνο, είναι εγκατεστημένο το λοιμοκαθαρτήριο όπου οι πρόσφυγες περνούν τις μέρες της καραντίνας τους. Η Ιφιγένεια όμως, έχει γαλλική υπηκοότητα και δεν μπαίνει στο λοιμοκαθαρτήριο. Ο Δημοσθένης αναλαμβάνει τον μικρό Μιλτιάδη και τον σώζει έπειτα από πολλές περιπέτειες, μαζί με τη φίλη του γιατρό, Αγγελική Παλυβού.
Μέσα στο νοσοκομείο, η Ιφιγένεια γνωρίζεται με μια Τουρκάλα την Εσμέ (Μαριάνα Κιμούλη) και στη συνέχεια της εμπιστεύεται το μωρό της. Η πρώτη θέλει να μάθει νέα για τον πατέρα του παιδιού της, τον Μίλτο. Γι’ αυτό αποφασίζει να γυρίσει πίσω στην Τουρκία για να βρει το Μίλτο. Σε αυτό το ταξίδι θα έχει συνοδοιπόρο το Δημοσθένη που έχει γοητευτεί από αυτήν. Είναι μάλιστα, εκείνος που θα ανακοινώσει το θάνατο του Μίλτου που έχει μόλις πληροφορηθεί από τον σύζυγο της Τουρκάλας Εσμέ. Εν τω μεταξύ, ο πατέρας της Ιφιγένειας σώζεται από τους γονείς του Τούρκου αξιωματικού Ισμαήλ (Βαγγέλης Σαλευρής). Ο τελευταίος είναι ερωτευμένος με την Αρμενοπούλα Χασμίκ (Μανταλένα Παπαδάτου) της οποίας ο πατέρας είναι ο γιατρός που θεραπεύει τον Μιχάλη (Κων. Καζάκος), πατέρα της Ιφιγένειας. Ο τελευταίος καταφέρνει να συναντηθεί με την κόρη του, η οποία του ανακοινώνει ότι έχει εγγόνι από εκείνην και το Μίλτο.
Παράλληλα, διαδραματίζονται και άλλες ιστορίες αγάπης και αγώνα επιβίωσης. Στη Θεσσαλονίκη, οι πρόσφυγες προσπαθούν να εγκληματιστούν στο νέο περιβάλλον που κάθε άλλο παρά φιλικό είναι. Οι Έλληνες αντιμετωπίζουν τους πρόσφυγες σαν κάτι μιαρό. Τους χλευάζουν και προσπαθούν να τους εκμεταλλευτούν σωματικά και ψυχικά. Για παράδειγμα η Ανθή (Άννα Μάγκου) φυλακίζεται σε ένα κακόφημο καφέ μπαρ όπου προσλαμβάνεται ως τραγουδίστρια μετά από συστάσεις του ξαδέρφου της. Την εξαναγκάζουν να συνευρεθεί με τους πελάτες του μαγαζιού μέχρι που τη σώζει ο αρραβωνιαστικός της, ο Νίκος (Γιάννης Ίτσιος).
Η προσαρμογή των προσφύγων στην Ελλάδα περνά από χίλια κύματα αφού οι ντόπιοι τους θεωρούν εισβολείς. Μάλιστα, προσπαθούν να διεκδικήσουν τη γη που δίνει στους πρόσφυγες το Κράτος. Υπάρχουν όμως, και πρόσφυγες που έφυγαν από τη Σμύρνη οικειοθελώς φέρνοντας τα χρήματα και την τέχνη τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι αυτό της Ρωξάνης και του Αριστείδη Πιατά (Χριστίνα Αλεξανιάν-Τάσος Σωτηράκης) που ανοίγουν πρατήριο παραγωγής μπισκότων. Είναι οι εκπρόσωποι της αστικής τάξης και των μελλοντικών βιομηχάνων.
Από την άλλη πλευρά όμως, οι εξελίξεις τρέχουν. Ο Βενιζέλος υπογράφει τη συνθήκη των Σεβρών αλλά κάνει το λάθος να προκηρύξει εκλογές, τις οποίες χάνει. Εν τω μεταξύ, η Ιφιγένεια έχει επιστρέψει στη Γαλλία ενώ ο Δημοσθένης στη Θεσσαλονίκη. Όμως, ένα αναπάντεχο γεγονός χτυπάει την πόρτα της. Ο γιος της ο Μιλτιάδης σκοτώνεται κατά τη διάρκεια της βόλτας του με την νταντά του. Τον χτυπάει μια διερχόμενη άμαξα. Η Ιφιγένεια καταρρακωμένη και σε σοκ επιστρέφει στη Θεσσαλονίκη να βρει το Δημοσθένη. Ο τελευταίος έχει αποφασίσει να καταταγεί στο στρατό για να πολεμήσει. Η Ιφιγένεια αποφασίζει να τον ακολουθήσει για να ξεπεράσει τον πόνο της βοηθώντας τους τραυματίες του μετώπου.Έτσι, σιγά σιγά βαδίζουμε προς το τέλος. Ο Δημοσθένης συναντιέται με τον αδερφό του, το Σταμάτη αλλά τραυματίζεται σοβαρά. Καταφέρνει να σωθεί από τον πατέρα της Χασμίκ.
Η κορύφωση της σειράς έρχεται με τη Μικρασιατική καταστροφή του 1922 που προβλήθηκε το Σάββατο 10.06.23. Εκεί βιώνουμε τη μανία των Τούρκων που βιάζουν κι εξολοθρεύουν Πόντιους, Μικρασιάτες, Αρμένιους. Ο τούρκικος στρατός μπαίνει ως νικητής στη Σμύρνη, αφού ο ελληνικός υποχωρεί έπειτα από εντολή της Ελληνικής Κυβέρνησης. Ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος δολοφονείται και από την μανία των Τούρκων δεν ξεφεύγει κανείς. Ο Κεμάλ διατάζει να ρίξουν στη θάλασσα και τον τελευταίο Έλληνα. Οι ιστορίες των ηρώων φτάνουν στο τέλος τους. Ένα τέλος όχι αίσιο για όλους. H Μικρασιατική Καταστροφή σηματοδότησε το τέλος μιας εποχής γεμάτης αίγλη κι ευμάρεια για τον Μικρασιατικό Ελληνισμό. Αυτό όμως, που κάνει εντύπωση εκτός από την ωμή βιαιότητα των Τούρκων, είναι η αδιαφορία των Συμμάχων. Δεν έδωσαν ούτε ένα χέρι βοηθείας στους κατατρεγμένους, αφήνοντάς τους απλά στη μοίρα τους.
To Κόκκινο Ποτάμι: Σύντομη Κριτική
Η σειρά του Μανούσου Μανουσάκη είναι μια άρτια προσεγμένη εργασία. Μιλάει ιστορικά και μεταφέρει ζωντανά το κλίμα της εποχής δημιουργώντας μας συγκινησιακή φόρτιση. Επίσης το καστ των ηθοποιών με τις δυνατές ερμηνείες τους προσθέτει ένα ακόμη λιθαράκι στη ζωντανή αναπαράσταση των ιστορικών αυτών γεγονότων. Και αυτός ο κύκλος της σειράς κεντρίζει το ενδιαφέρον παρά το γεγονός ότι δεν συγκέντρωσε την τηλεθέαση του Α’ κύκλου.
Αυτό ίσως οφείλεται στη μέρα (Σάββατο) και την ώρα προβολής (23:00) από το κανάλι του “OPEN T.V”. Τις υπόλοιπες ημέρες θα είχε να ανταγωνιστεί σειρές που είχαν ήδη κερδίσει το τηλεοπτικό κοινό, π.χ. “Σασμός”. Επiπλέον τα σκηνικά και τα τοπία του Α΄Κύκλου “Το Κόκκινο Ποτάμι” ήταν περισσότερα και πιο εντυπωσιακά σε σχέση με το Β’ Κύκλο. Επιπλέον, θα έπρεπε να δοθεί περισσότερη έμφαση, με περισσότερα ίσως επεισόδια, στα ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν την τύχη του Μικρασιατικού Ελληνισμού.
Βέβαια από τον δεύτερο κύκλο της σειράς δεν έλλειψαν οι δυνατές συγκινησιακά στιγμές, όπως ο θάνατος του μωρού της Ιφιγένειας που ήταν σα γροθιά στο στομάχι, ο θάνατος της αδερφής της Ιφιγένειας, ο θάνατος του Φώτη ενός νεαρού Πόντιου που ήθελε να παντρευτεί την καλή του και φυσικά η Μικρασιατική Καταστροφή.
Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι το Κόκκινο Ποτάμι θίγει ελληνικά διαχρονικά κοινωνικά φαινόμενα, όπως η σεξουαλική εκμετάλλευση των γυναικών, η κακοποίηση και η πατριαρχική κοινωνία. Αντίθετα η γυναίκα Μικρασιάτισσα ήταν ανεξάρτητη, σπούδαζε και ο άντρας είχε σεβασμό σε εκείνην. Ακόμη οι Μικρασιάτες, όπως βλέπουμε και στη σειρά, είχαν κι έχουν έντονο το θρησκευτικό συναίσθημα. Ξεριζώνονται από τον τόπο τους κρατώντας τις θρησκευτικές εικόνες. Όλη η μικρασιατική κουλτούρα μετακόμισε από τις αλησμόνητες πατρίδες. Διαπιστώνουμε μέσα από την ιστορία της Ρωξάνης και του Αριστείδη Πιατά το επιχειρηματικό δαιμόνιο και τις νέες ιδέες στη γαστρονομία που έφεραν οι πρόσφυγες. Άλλωστε τα μπισκότα ήταν λέξη άγνωστη στην Ελλάδα.
Εκτός από τη γαστρονομία είχαν και το αίσθημα της αλληλεγγύης, της τιμής και της οικογένειας. Οι ιστορίες του Φώτη (Χοβίκ Καραμπετιάν) και της Έλλης (Αφροδίτη Βραχοπούλου) του Νίκου και της Ανθής καθώς και των υπόλοιπων Ποντίων το αποδεικνύουν αυτό.
Ο Μανουσάκης είναι αριστοτέχνης ιστορικών σειρών αλλά και σειρών που διαπραγματεύονται την κουλτούρα άλλων λαών και φυλών. Επομένως, και σε αυτόν τον Κύκλο κατάφερε να αποδώσει πειστικά τα ιστορικά γεγονότα. Είναι μια σειρά που αξίζει να δείτε διαδικτυακά από το κανάλι του OPEN T.V, διότι έχει να δώσει πολλά. Αξίζουν συγχαρητήρια στον συγγραφέα, στον σκηνοθέτη και σε όλους τους συντελεστές της σειράς.
