Δεληγιάννειο Παρθεναγωγείο
Πρόκειται για μια σειρά παράξενη. Αν και γραμμένη από τους Ρώμα και Χατζησοφιά θα μπορούσαμε να πούμε ότι σίγουρα θεωρείται διαφορετική από τις υπόλοιπες. Μάλλον επειδή δεν είναι καθαρή κωμωδία. Έχει κάτι από μυθιστόρημα. Γιατί στην τελική είναι μυθιστόρημα αν σκεφτεί κανείς την παντογνώστρια αφηγήτρια (ας γράψω και κάτι από αφηγηματολογία, τσάμπα την έμαθα απ’ έξω;). Και ακριβώς αυτό είναι το ειδοποιό στοιχείο που την καθιστά ξεχωριστή.
Παρατηρώντας το Δεληγιάννειο Παρθεναγωγείο από τα πρώτα κιόλας επεισόδια αντιλαμβάνεται κανείς τα κύρια μοτίβα της γραφής των συγγραφέων. Ο Ρώμας υποδύεται — κλασικά, πιο κλασικά δε γίνεται — τον αυταρχικό πατριάρχη με τις αναχρονιστικές αντιλήψεις, που στο τέλος τον μαλακώνει η επίδραση του έρωτα. Η μόνη διαφορά σ’ αυτό το μοτίβο είναι ότι παρόλο που το παίζει αυστηρός, στη γυναίκα του στέκεται σούζα (αστεία πινελιά· αυτό το δίνω). Έχουμε, επίσης, το μοτίβο «τα ετερώνυμα έλκονται» μεταξύ του Μίμη και της Ζωής. Ακόμα, διαφαίνεται και κάτι που ίσως να έχετε παρατηρήσει στο «Καφέ της Χαράς». Ο πρωταγωνιστής άλλη παντρεύτηκε, άλλη αγάπησε. Τέλος, ας μη ξεχάσω να υπενθυμίσω και την χαριτωμένη συνήθεια του Ρώμα να μπερδεύει τα λόγια του όταν βρίσκεται σε συναισθηματικό μπλοκάρισμα.
Πώς είναι να ζεις σε μια άλλη εποχή
Το ότι η ιστορία τοποθετείται κατά τη διάρκεια της Μεταξικής δικτατορίας και της γερμανική Κατοχής έχει τη σημασία του. Μάθαμε τις απόψεις της τότε κοινωνίας για τη γυναίκα, το θεσμό της οικογένειας και την εκπαίδευση. Για την υπακοή στην εκάστοτε κυβέρνηση και τους διάσπαρτους ρουφιάνους. Τους ηλίθιους όμως· αυτούς που δήλωναν πατριώτες και πίστευαν ότι οι δικτατορίες μόνο καλό κάνουν. Ήταν αυτοί που παράλληλα μισούσαν τους κομμουνιστές και σιχαίνονταν τους Εβραίους (μπιιιιιιπ). Επιπλέον, πήραμε μια γεύση από το μύθο της Αντίστασης βλέποντας τα μικρά, αλλά τετραπέρατα κορίτσια του σχολείου να μεταφέρουν όπλα και να συμμετέχουν ενεργά.
Ακόμα και ο τίτλος προδίδει την αυστηρότητα του συστήματος. Οι γονείς έστελναν τα κορίτσια τους στο Δεληγιάννειο Παρθεναγωγείο προκειμένου να διασφαλιστεί η αγνότητά τους. Ο,τι πιο σημαντικό για εκείνη την εποχή καθώς ακόμα και το φιλί εκτός αρραβώνα ήταν απαγορευμένο (και σήμερα γελάνε κι οι πέτρες). Για να μη μιλήσουμε για την εκπαίδευση! Υπήρχαν καθηγητές που ακόμη χρησιμοποιούσαν τη βίτσα: «Post verba verbera! Όπου δεν πίπτει λόγος πίπτει ράβδος! » . Επίσης, τα γαλλικά και τα οικοκυρικά ήταν μαθήματα βαρύτητας. Το να φοράει μια γυναίκα παντελόνι — πόσο μάλλον καθηγήτρια — θεωρούνταν ανήθικο! Οι μαθήτριες πήγαιναν σχολείο για να γίνουν καλές νοικοκυρές και όχι εγγράμματοι πολίτες. Ευτυχώς να λέτε που αλλάξαν τα πράγματα…
Το τέλος της ιστορίας μας έδωσε όπως πάντα μία χαρμολύπη. Ο διευθυντής παίρνοντας πάνω του το φόνο του Πάγκαλου καταδικάστηκε από τους Γερμανούς σε θάνατο. Έφυγε όμως ευτυχισμένος όπως μας είπε. Γιατί, η Ζωή παραδέχθηκε ότι τον αγαπούσε. Και φυσικά τι άλλο θα μπορούσαν να κάνουν οι σεναριογράφοι για να μας ρίξουν σε βαριά μελαγχολία; Ανακαλύπτουμε στο τέλος ότι η αφηγήτρια (που ξέραμε ότι είναι η Ζωή) μετά την απελευθέρωση παντρεύτηκε. Και το παιδί της το ονόμασε Μίμη… Ε άντε γεια! Με ανώμαλους δε μιλάω! Καλά όλα αυτά, αλλά γιατί να το κάνει αυτό; Κανονικά θα έπρεπε να πάει παρακάτω και να συνεχίσει την καινούρια ζωή που ΕΤΣΙ κι αλλιώς είχε αρχίσει. OK, το καταλαβαίνω ότι δεν ήθελε να τον ξεχάσει, αλλά είναι κάπως… παράξενο. Ίσως όμως έτσι είναι καλύτερα: το Δεληγιάννειο Παρθεναγωγείο μας υπενθύμισε ότι δεν υπάρχει πάντα αίσιο τέλος.
