Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα για την Εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών στις 25 Νοεμβρίου, κάποια από τα άρθρα της εβδομάδας για το Maxmag θα ακολουθήσουν μία ιδιαίτερη θεματική, αφιερωμένη στη συγκεκριμένη ημέρα. Από τις πολλές σειρές που πραγματεύονται στις μέρες μας γεγονότα και εκφράσεις βίας κατά του γυναικείου φύλου, ίσως το πιο ακραίο παράδειγμα είναι το “The Handmaid’s Tale”.
Είναι πολύ συνηθισμένο οι ταινίες και οι τηλεοπτικές σειρές να βασίζονται σε φουτουριστικά γεγονότα τα οποία φαντάζουν πολύ μακρινά από την εποχή μας. Είτε αυτά είναι ουτοπικά, παρουσιάζοντας μια ζωή με εξελιγμένη τεχνολογία και ευημερία για όλους, είτε ακριβώς το αντίθετο, με διαφορετικές κοινωνίες χωρίς ελευθερίες και δικαιώματα. Τι συμβαίνει όμως όταν αυτά τα δυστοπικά σύμπαντα μοιάζουν πιο κοντινά και πιο πιθανά; Όταν η φαντασία των δημιουργών δεν μένει μόνο σε εκείνα που δεν είναι τόσο εφικτά αλλά αγγίζει θέματα που είναι και εν μέρει επίκαιρα; Ένα τέτοιο σύμπαν είναι και αυτό του “The Handmaid’s Tale“, της σειράς του Hulu που άρεσε, δίχασε, κατακρίθηκε και η συνέχεια της αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον.
Η σειρά είναι βασισμένη στο πολυβραβευμένο μυθιστόρημα της Μάργκαρετ Άτγουντ από το 1985, με τίτλο στα ελληνικά “Η ιστορία της πορφυρής δούλης”. Η Καναδή συγγραφέας δημιούργησε ένα σύμπαν το οποίο ναι μεν είναι προϊόν φαντασίας αλλά καθρεφτίζει πολλά προβλήματα της κοινωνίας τόσο την περίοδο που γράφτηκε όσο και της σημερινής. Η ιστορία έγινε και ταινία το 1990 με τον Ρόμπερτ Ντιβάλ και με τίτλο “Η ιστορία μιας καμαριέρας”, αποτέλεσε όμως μεγάλη αποτυχία, εισπρακτική αλλά και ποιοτική.
Στο σύμπαν του ¨The Handmaids Tale” λοιπόν, η Αμερικανική κοινωνία σε ένα παράλληλο 2017 αντιμετωπίζει τεράστια προβλήματα γονιμότητας τα οποία προκλήθηκαν από διάφορα αφροδίσια νοσήματα και από τη μόλυνση του περιβάλλοντος. Το κράτος της Αμερικής ονομάζεται πια Gillead και μία φαλλοκρατική οργάνωση που απαρτίζεται από πολύ ισχυρές προσωπικότητες, έχει καταλάβει την εξουσία με πραξικόπημα και έχει θέσει του δικούς της νόμους και κανόνες. Βασικότερος κανόνας όλων είναι πως οι ελάχιστες γόνιμες γυναίκες που έχουν απομείνει, αποκόπτονται από τις οικογένειες τους και παραχωρούνται σαν δούλες στα σπίτια των ισχυρών ζευγαριών της κυβέρνησης. Σκοπός της ύπαρξης τους στην καινούρια ζωή που τους επιβάλλεται γίνεται η σεξουαλική τους κακοποίηση μέχρι να γεννήσουν ένα παιδί για την οικογένεια. Όταν -και αν- αυτό συμβεί, παραχωρούνται σε άλλες οικογένειες για τον ίδιο ακριβώς λόγο. Οι μόνες γυναίκες που έχουν κάποιο δικαίωμα σε αυτή την κοινωνία είναι οι σύζυγοι των υψηλά ιστάμενων της κυβέρνησης, που είναι όμως αναγκασμένες να βρίσκονται παρούσες στις τελετές τεκνοποίησης.
Εμείς τα παρακολουθούμε όλα αυτά μέσα από τα μάτια της Offred, μιας κοπέλας που χωρίστηκε από τον σύζυγο και την κόρη της και βρίσκεται φυλακισμένη στο σπίτι των Waterford, αναγκασμένη να παίρνει μία φορά τον μήνα μέρος σε τελετή γονιμοποίησης έως ότου μείνει έγκυος. Χωρίς το δικαίωμα να μιλήσει, να εκφράσει τα συναισθήματα της αλλά και να διαβάσει, η Offred βγαίνει από το σπίτι μόνο για να πάει για ψώνια, πάντα με την συνοδεία κάποιας άλλης handmaid, αλλά και σε ειδικές περιπτώσεις όπως κάποια γέννα ή κάποια δημόσια εκτέλεση. Παρόλα αυτά που της συμβαίνουν και παρά το ότι όλες οι υπόλοιπες handmaids έχουν δείξει να χάνουν την ψυχοσύνθεση τους, η Offred δεν ξεχνάει ποτέ την οικογένεια της και δεν δείχνει καμία διάθεση να μείνει άπραγη και να αποδεχθεί τη νέα πραγματικότητα.
Η μεταφορά της ιστορίας από το βιβλίο της Άτγουντ έγινε από τον Μπρους Μίλερ (The 100) ιδανικά, καθώς δεν στέκεται μόνο στην αφήγηση αυτού του καινούριου κόσμου αλλά δίνει και μία άλλη ροή στα επεισόδια με διάφορες αναδρομές στη ζωή της Offred(τότε λεγόταν June). Οι αναδρομές είναι ιδιοφυείς επειδή θυμίζουν τη ζωή του δικού μας “σήμερα” με απώτερο σκοπό όμως να μας δείξουν πόσο τρομακτική είναι αυτή η πραγματικότητα και να της δώσουν έναν αέρα ενδεχόμενης πραγμάτωσης και στη δική μας κοινωνία. Η σειρά βασίζεται σε αυτό, στο να αναδείξει ότι πολλά από αυτά που συμβαίνουν στο σύμπαν της Gillead δεν είναι απίθανα. Αυτές οι εξτρεμιστικές αλλαγές που εφαρμόστηκαν στους θεσμούς της κοινωνίας του “Τhe Handmaid’s Tale” δεν υπάρχει αμφιβολία ότι θα έβρισκαν σύμφωνους πολλούς αν συνέβαιναν και στη δική μας πραγματικότητα. Γι’ αυτόν τον λόγο, το δυνατό σημείο της σειράς δεν είναι η ατμοσφαιρικότητα που αποπνέει, αλλά πως ορισμένα πράγματα που παρουσιάζει όλοι αντιλαμβανόμαστε πόσο τρομακτικά είναι αλλά συνάμα πόσο αληθινά φαντάζουν.
Όλα αυτά γίνονται πράξη από την ερμηνεία της Elizabeth Moss (Mad Men) η οποία ως Offred/June είναι καταπληκτική. Ο ρόλος της ταιριάζει γάντι αλλά δεν οφείλεται τόσο σε αυτά που λέει και στις ατάκες που γενναία ξεστομίζει, αλλά στην εκφραστικότητα του προσώπου της. Τα μάτια και τα χείλη της, μέσα από τα επιτηδευμένα πολύ κοντινά σκηνοθετικά πλάνα πάνω τους, μας μεταδίδουν όσα μηνύματα οφείλουμε να αποκωδικοποιήσουμε. Με λόγια ή χωρίς, η απόγνωση αλλά κυρίως η αντιδραστικότητα και ο θυμός της γίνονται αντιληπτά. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι πολλές πόρτες θα ανοίξουν διάπλατα για την Moss μετά από αυτήν της την ερμηνεία.
Αναμφίβολα, το κάστινγκ της σειράς είναι εξαιρετικό, αλλά δεν μπορούν να μείνουν ασχολίαστες οι ερμηνείες της πρωτοεμφανιζόμενης Madeline Brewer και της βραβευμένης με Emmy για τον ρόλο της, Ann Dowd. Η Brewer ως Janine, σηματοδοτεί τις επιπτώσεις της κοινωνίας της σειράς στις γυναίκες της, και δη στις handmaids. Μέσα στην τρελή αυτή πραγματικότητα χάνει τα λογικά της και πολλές φορές βρίσκεται στον δικό της κόσμο, χωρίς κανόνες και προβλήματα. Πολύ καλή ηθοποιός σε έναν αρκετά εκφραστικό ρόλο, η Brewer θα μας απασχολήσει σίγουρα στο μέλλον. Η Dowd, που τη μάθαμε και από το Leftovers, υποδύεται την Θεία Λίντια, την υποτιθέμενη κηδεμόνα και παιδαγωγό των handmaids. Με πρόφαση τη θρησκεία, πείθει τις κοπέλες ότι το έργο τους είναι κάτι ιερό, κάτι για το οποίο θα πρέπει να είναι περήφανες. Εκφράζεται συχνά και τους δηλώνει την αγάπη της καθώς όλα αυτά φαντάζουν σωστά στο μυαλό της, όμως δεν παύει να τις τιμωρεί με τους χειρότερους τρόπους μέχρι να συμμορφωθούν. Η Dowd βγάζει σε μεγάλο βαθμό με την ερμηνεία της την αυστηρότητα που απαιτεί ο ρόλος της αλλά και τη φαινομενική αγάπη που νιώθει για τα “πρόβατα” που στέλνει για σφαγή.
Θα φανταζόταν κανείς ότι η σειρά αλλά και το βιβλίο θα ήταν πολύ αποκρουστική μόνο για τις γυναίκες. Ότι όλη αυτή η πραγματικότητα θα αηδίαζε μόνο αυτές γιατί θα ένιωθαν βλέποντας την ότι καταπατούνται τα δικά τους δικαιώματα. Όλη αυτή η κατάσταση δεν είναι δυνατόν να μη ενοχλήσει κανέναν άνθρωπο, ανεξαρτήτως φύλου. Πώς θα μπορούσε κάποιος να αποδεχτεί το γεγονός ότι η σεξουαλική κακοποίηση έχει μεταφραστεί σε τελετή γονιμοποίησης; Ή το γεγονός ότι μία γυναίκα αποχωρίζεται από την κόρη και την οικογένεια της επειδή πλέον λειτουργεί ως ένα αντικείμενο, σαν ένας υποδοχέας σπερματοζωαρίων; Το “The Handmaid’s Tale” ήρθε σε μία συγκυρία που όλα γύρω μας καθιστούν πιο εύκολο το να είσαι απάνθρωπος. Έτσι προτιμάς να καταφεύγεις σε ακραίες λύσεις και αντιλήψεις με προφάσεις όπως η θρησκεία, παρά να αγωνίζεσαι για το κοινό καλό. Ίσως η αποκρουστική του πραγματικότητα να στοχεύει στην αλλαγή και της δικής μας. Σίγουρα πάντως δεν μας αφήνει αδιάφορους.
