Ελπίδα στον άνθρωπο
Η ποιήτρια Ιωάννα Πέτσα στην πρώτη της ποιητική συλλογή «Ανθρώπων Δρώμενα» παραδίδει σε εμάς εκείνη την Αλεξάνδρεια που ζει μέσα της. Ενώ επισταμένα αναζητά, το φως, που καίει, να το κρατήσει φλάμπουρο αναμμένο. Πολύτιμο θησαυρό στον σκοτεινό μας κόσμο. Δε θέλει να γυρίσει στην πραγματικότητα, δε θέλει να δει πόσο γρήγορα τα σβηστά κεριά πεθαίνουν, για να χρησιμοποιήσω λίγο τα λόγια του αγαπημένου μας Αλεξανδρινού ποιητή Καβάφη. Η Ιωάννα Πέτσα παραδίδει μια ποίηση που μοιάζει απλή μα δεν είναι, είναι βαθύτατα ανθρωπιστική. Κι οι φωνές των αγαπημένων παντού επικρατούν στη γραφή της. Μας θυμίζουν αυτούς που έσβησαν, ακόμα και αν υπάρχουν εν ζωή. Νοσταλγική, ερωτική, υπαρξιακή η ποίηση της Ιωάννας Πέτσα προσδοκά το φως. Οραματίζεται το άγνωστο, ελπίζει στον άνθρωπο.
Στο ποίημα της με τίτλο «Ελεγεία» η ρίμα, το συναίσθημα, η χάρη, η ευαισθησία κι η μουσικότητα γίνονται ένα. Δημιουργείται, έτσι, το ομορφότερο ποίημα της συλλογής. “Στην καταιγίδα του έρωτα μου ‘μελλε να μπλεχτώ // ανάσα μου λατρεία μου γλυκό μου φυλαχτό //. Και Ω αγγέλων άσματα //που διώχνουν τα φαντάσματα // του νου και της καρδιάς // τα χείλη μας σαν ενωθούν Ελπίδα μονομιάς”. Αυτό της το ποίημα ξεχωρίζει για τη θεατρικότητα και το έξυπνο σκηνοθετικό πλαίσιο με το οποίο ντύνει με μεστότητα τη γραφή της. Η ποιήτρια ακολουθεί με πειθαρχία τους κανόνες αυτού του είδους ποίησης. Ο έρωτας είναι αφηρημένος, περιμένει της καρδιάς την Άνοιξη για να αναγεννηθεί σαν μονόκερος στα στενά της Σερίφου. Η ποιήτρια δομεί το ποίημα με αρχή, μέση και τέλος χωρίς να κουράζει με περιττούς βερμπαλισμούς.
“Το φως που καίει”
Στο ποίημα «Διακοπές στη Σέριφο» γράφει: “Η καμπάνα σιώπησε στο λευκό της το άντρο// το λιβάνι ξεράθηκε στο σκουριασμένο θυμιατό// η πόρτα της εκκλησιάς σφαλίστηκε για πάντα// ο γαλανός ουρανός μαρτυράει τα γεγονότα. Οι μονόκεροι της Σερίφου χαμογελούν νωχελικά στην αντηλιά της μέρας και μόνο εκεί… στον τοίχο του μοναστηριού ακουμπισμένη στέκει ακόμη η σκιά σου. Περιμένοντας της καρδιάς την Άνοιξη. Ενώ μέσα στις τσέπες σου ψάχνεις ακόμα τα κλειδιά της ευτυχίας… Αφηρημένος! Τα χεις πετάξει κι αυτά μες στο μαγκάλι με τα αποκαΐδια του νου.” Η ποιήτρια κατορθώνει μέσα από έντονες εικόνες να μας παραδώσει τη θλίψη και τον πόνο, αλλά και την τελευταία ελπίδα για μια άνοιξη μετά τη βαρυχειμωνιά. Τα ταξίδια σηματοδοτούν τη γραφή της. Φαίνεται ότι μέσα από αυτά αναπτερώνεται η πίστη της στον άνθρωπο και στην αγάπη.
Εδιμβούργο, Σέριφος, Αργεντίνα, Άπω Ανατολή, Σαν Φρανσίσκο μέχρι και το Βόρειο Σέλας υπογραμμίζει μια ποίηση ρομαντικά υπαρξιακή, που μας παραπέμπει υφολογικά σε ένα ρομαντικό μεσοπόλεμο. Οι εποχές αλλά και η φύση ολάκερη αποτελούν το σήμα κατατεθέν της υπαρξιακής της ανησυχίας. Γράφει στο ποίημα: Στη μέση του χειμώνα: “Summer summer φώναξα όλο χαρά// βλέποντας ολάνθιστες πετούνιες //στον κήπο δίπλα στο σπιτάκι μας . Οι πρώτες στάλες της βροχής με ξάφνιασαν. // Δεν πρόλαβα να χαρώ// τις αγαπημένες μου πετούνιες. Το σφυροκόπημα της καταιγίδας τις κατέστρεψε. Και εγώ αλαφιασμένη //κρύφτηκα μες στο σπίτι //κοιτώντας από το παραθύρι τη βροχή // Ενώ η ψυχή μου λαχταρούσε το καλοκαίρι που αργούσε να φανεί”.
Αγάπη και Ελευθερία
Η ποιήτρια περιμένει τη νέα γη. Προσμένει τους εργάτες του φωτός που θα αλλάξουν τον κόσμο. Τα ιδανικά της δεν είναι άλλα από την αγάπη και την ελευθερία του πνεύματος. Όπως έλεγε ο Fromm, ο σπουδαίος ψυχαναλυτής και ψυχολόγος: «η αγάπη δεν αρκείται μόνο στην υπομονή αλλά θέλει αγώνα, θέλει προσπάθεια.» Φαίνεται να ασπάζεται αυτή την έννοια η συγγραφέας μας όταν αναφέρει στο ποίημα της Free dome: «Η γη αλλάζει, άνθρωποι υποδεχθείτε το νέο κόσμο της Ειρήνης, της αγάπης, της ελευθερίας, ζήστε κάτω από ένα καθαρό γαλανό ουρανό. Φώτα παντού και ζωή αρμονική στο νέο σχέδιο αγάπης του Θεού.»
Η συγγραφέας ονειρεύεται οπτιμιστικά έναν κόσμο ολόφωτο, γεμάτο καθαρότητα γεμάτο υψηλή φρόνηση πνεύματος, ηθικής και δικαιοσύνης. Στο ποίημα της «Χρύσιππος και Eλεγειάδα» μας μιλά για αυτές τις πόρτες του ουρανού που προσμένει να ανοίξουν. Χρησιμοποιώντας το μύθο, προσδοκά να έρθει κοντά στο αναγνωστικό της κοινό. Να επικοινωνήσει την επιθυμία της για ειρήνη και εκείνη τη θεϊκή Ένωση πού μυσταγωγικά οδηγεί τον άνθρωπο στο φως και τον κάνει αθάνατο. Σαν όνειρο, σαν πίνακας θεσπέσιος, όπως χαρακτηριστικά γράφει, οδηγεί τον κόσμο πάνω από τη στρατόσφαιρα της οδύνης και του θανάτου. Γράφει: “Η θεϊκή μας Ένωση ήταν από τους γέροντες των αιώνων ευλογημένη // μυσταγωγία που λίγοι θνητοί γίνονται κοινωνοί της , οι πόρτες του ουρανού είχαν ανοίξει για μας”.
Από το Α στο Ω
Η Ιωάννα Πέτσα στη συλλογή της αυτή με τίτλο «Από το Α ως το Ω» Ανθρώπων Δρώμενα, μας παρασύρει σε μονοπάτια τρυφερά με έναν απόηχο υπαρξιακό, γεμάτο εικόνες. “Σε συνεπήραν ρίγη συγκίνησης σαν άκουσες τις μελωδικές φωνές των παιδιών να ψάλλουν το Ave Μaria στην εκκλησία του Sen Soulpis.” Τριαντατρία ποιήματα συνθέτουν μια ποιητική συλλογή που οδηγείται από έντονη υπαρξιακή ανησυχία, προβληματισμό για τα εγκόσμια και προοπτική για τα μέλλοντα. «Άλμα εμπρός» γράφει η ποιήτρια στο δεύτερο ποίημα που στολίζει τη συλλογή της. Πεισματικά ορθώνει το ανάστημά της απέναντι στη διαφθορά του κόσμου. Παίρνει ξανά ζωή και ντύνεται ελπίδα. Αναρωτιέται για το χρόνο και τη φθορά του, για τις στάχτες ενός νεκρού έρωτα εμπρός στο τζάκι των αναμνήσεων.
Πραγματικά, με αλληγορία, με σχήματα υπερβατά σε αρκετά σημεία του ποιητικού της σώματος, η ποιήτρια Ιωάννα Πέτσα συγκινεί όταν μιλάει για εκείνο το άπιαστο όνειρο που τρεμοπαίζει σαν κερί στην τρομαγμένη της ψυχή. «Ξαφνικά όλα άλλαξαν… Τα κεριά τρεμοσβήσαν… ξέσπασε νεροποντή στων ανθεστηρίωνα… Η μαγεία πέταξε μακριά τρομαγμένη… τη γύμνια μου σκέπασα ντροπιασμένη και κρύφτηκα σε μία γωνία της σιωπής!» Ο έρωτας για την ποιήτρια ενίοτε γίνεται καυστικός και εκείνη βούτα την ποιητική της γραφίδα στο ματωμένο μελάνι της καρδιάς της.
Με παράπονο συγκλονίζει όταν γράφει : «Δεν είχες έρθει ποτέ … και ήμουν πάντα μόνη! Εκεί! Σε εκείνες τις στιγμές που έπρεπε να είσαι μαζί μου εκεί… Μα εσύ δεν ήσουν εκεί!» Βαθύτατα ειρωνική ενίοτε η ποίηση της Ιωάννας Πέτσα μας αφήνει να αναλογιστούμε τους μικρούς δείκτες του ρολογιού της ζωής και να αφουγκραστούμε το αύριο με σηματωρό τα λάθη μας. Να φτάσουμε στο Ω έχοντας διορθώσει τα κακώς κείμενα του Α, της Απαρχής μας. Να γίνουμε πιο όμορφοι άνθρωποι, συμπονετικοί και μακρόθυμοι, να ζωστούμε με την πανοπλία του φωτός, απέναντι στον σκοταδισμό του σήμερα.
Εν κατακλείδι
Συμπερασματικά, η Ιωάννα Πέτσα είναι μια ποιήτρια βαθιά υπαρξιακή, άλλοτε νοσταλγική και άλλοτε εξαγγελτική. Σίγουρα, βαθύτατα ανθρωπιστική. Νόστιμον ἧμαρ η γλώσσα της, επιδιώκει την ημέρα της επιστροφής, της επανόδου, όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Ησίοδος. Γιατί η ποιήτρια γνωρίζει βαθιά πώς το ψέμα, η αδικία και η υποκρισία παραμορφώνουν τον νέο άνθρωπο. Τον εγκλωβίζουν στα δεσμά της παραπλάνησης. Τότε είναι που οι ψευδοαυθεντίες που γεννιούνται αλλοτριώνουν την ανθρώπινη σκέψη. Εξ αυτού νέοι ναοί χτίζονται όπου προσκυνείται το χρήμα και το ψεύδος. Η ποιήτρια επιθυμεί την κάθαρση. Μας λυτρώνει από το άλγος και μας υπενθυμίζει τον νόστο μιας αλλοτινής εποχής χωρίς την τυραννική ιδεολογία της κερδοφορίας. Η Ιωάννα Πέτσα κατορθώνει να μας παραδώσει αυτή τη θλίψη και τον πόνο, χωρίς να χαθεί ο ήλιος της δικαιοσύνης.
Ετοιμοπόλεμη για το δίκαιο, για την αγάπη, την ειρήνη, προσκαλεί όλους εμάς να μη λησμονήσουμε τους ιερούς θεσμούς της καρδιάς μας. Άξιον Εστί για την ποιήτρια είναι το μοίρασμα, η μέθεξη. Γι’ αυτό, μας καλεί να ταπεινωθούμε, να αισθανθούμε ότι είμαστε τα μικρότερα μέρη ενός υπέροχου γαλαξία. Με το βιβλίο της “Ανθρώπων Δρώμενα, από το Α ως το Ω”, μας καλεί να αισθανθούμε το βάρος των πράξεων και των υπάρξεων μας. Να γίνουμε κοινωνοί της θείας ένωσης μας με τον ανώτερο εαυτό μας. Εν κατακλείδι, σε αυτή την πρώτη ποιητική συλλογή, η Ιωάννα Πέτσα υπογραμμίζει αυτό το «ενδιάμεσο φως». Πίσω από τις λέξεις της, αναδεικνύεται η φωνή του μεγάλου Καζαντζάκη «Αγάπα τον άνθρωπο, γιατί είσαι εσύ!» Σε ευχαριστούμε Ιωάννα!
