Mέσα σε μια γλυκιά και συνάμα χλιαρή ατμόσφαιρα, εξελίσσεται το τελευταίο βιβλίο του J.M. Coetzee, ο Πολωνός. Πρόκειται για ένα ελαφρύ ανάγνωσμα, που πασχίζει -ίσως κι αποτυχημένα- να εισβάλει στην ανθρώπινη ψυχή και στα πηγαία πάθη, αυτά που στέκονται ικανά να ανατρέψουν μια ήρεμη συζυγική ζωή.
Η Μπεατρίθ, μια γυναίκα σχεδόν πενηντάρα, άκρως γοητευτική και πιστή στα συζυγικά της καθήκοντα, γνωρίζει μέσω της εργασίας της, τον εβδομηντάρη πιανίστα Πολωνό. Αυτός την ερωτεύεται παράφορα. Της ζητάει να την ακολουθήσει σε κάποιο από τα ταξίδια του. Αυτή μπερδεμένη, μα και γοητευμένη παράλληλα, αναρωτιέται τι μπορεί να θέλει από δαύτην ένας άντρας στη δύση του. Η Μπεατρίθ αποκαλύπτει στον σύζυγό της για το ενδιαφέρον του Πολωνού. Ούτε η ίδια δεν κατανοεί τον λόγο. Όταν τελικά αυτή τον φιλοξενεί στο εξοχικό του συζύγου της, δίχως καν να το σκεφτεί, αυτό το αταίριαστο ζευγάρι, γίνεται ένα. Τα συναισθήματα που εκρήγνυνται, από αυτό το σμίξιμο, ποικίλα. Ήταν σεξ συμπόνιας; Ήταν σεξ ανάγκης; Ήταν σεξ επιβεβαίωσης; Ο καθένας τους είχε τη δική του σκοπιά…
Είναι, τελικά, οι ανθρώπινες σχέσεις περίεργες; Οπωσδήποτε, σύμφωνα με τον Πολωνό. Αφενός, η περιγραφή ενός γάμου που μυρίζει από μακριά “αποξένωση” και “ρουτίνα”, απ’ την άλλη ένας μοναχικός πιανίστας που γυρνάει τον κόσμο δουλεύοντας και προσπαθώντας να πάει κόντρα στη ίδια του τη μοίρα. Χρησιμοποιεί τον Έρωτα για να κερδίσει ζωή. Να νιώσει και πάλι, έστω για λίγο, νέος στην αγκαλιά της Μπεατρίθ του. Κι όμως, κανένας έρωτας, κανένα ταξίδι δεν στέκεται ικανό να σταματήσει το γήρας του κορμιού. Ωστόσο, ο Πολωνός βρίσκει τον δικό του τρόπο να μείνει σε μια εναλλακτική αιωνιότητα. Πάντα η Τέχνη θα είναι η πόρτα που οδηγεί σε κάποια αιωνιότητα…
Η γραφή του Coetzee, είναι απλή, μα και αιχμηρή την ίδια στιγμή, όπως ακριβώς και το παίξιμο του Πολωνού. Αυστηρό, αλλά κεκαλυμμένο με την μαεστρία που αγγίζει τη ψυχή. Πόσο μάλλον τη ψυχή μιας γυναίκας παραμελλημένης, μιας γυναίκας που βαλτώνει από πλήξη μες στον γάμο της. Η σχέση του συγγραφέα με τη μετάφραση μες στο βιβλίο αποτελεί τουλάχιστον σχέση εξάρτησης μεταξύ των δύο πρωταγωνιστών. Ίσως για τον Coetzee η γλώσσα να είναι το παν, δίνοντας την πρέπουσα σημασία ακόμη και στη γλώσσα του σώματος, αδιαφορώντας για τόπους και καταγωγές.
Ο Πολωνός είναι ένα βιβλίο που παίζει με τα συναισθήματα και την ακρίβεια τους. Πατώντας σε θεμελιώδη ερωτήματα για τη ζωή, ξετυλίγει μέσα από την λογοτεχνική ιστορία του Βίτολντ και της Μπεατρίθ, τον μύθο γύρω από μικρά καθημερινά πάθη, την αγάπη και φυσικά γύρω απ’ τον θάνατο.
