Το μυθιστόρημα «Ένας διαφορετικός τυμπανιστής» του William Melvin Kelley ανήκει στα έργα εκείνα που περέμειναν για χρόνια παραγκωνισμένα, ξεχασμένα στα δαιδαλώδη ράφια της λογοτεχνικής παραγωγής. Η πρόσφατη ανάσυρσή του από τη λήθη το κατέστησε άμεσα μεταξύ των εμβληματικότερων μυθιστορημάτων που πραγματεύονται τη μαύρη ταυτότητα.
Η Αμερική μετά το Β’ΠΠ έχει εμπλακεί στον πόλεμο με το Βιετνάμ. Υπάρχει μεν οικονομική ανάπτυξη και ευμάρεια για τους λευκούς πολίτες, όμως οι Αφροαμερικανοί συνεχίζουν να ζουν σε συνθήκες οικονομικής δυσπραγίας, αντιμέτωποι με τον φυλετικό ρατσισμό.
Εξακολουθούν να βρίσκονται σε ισχύ οι νόμοι του Τζιμ Κρόου που θεσπίστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα και εφαρμόζονταν στον αμερικανικό Νότο έως του 1965. Οι νόμοι του Τζιμ Κρόου αφορούσαν τον αποκλεισμό των Αφρομερικανών από δομές (δημόσιες βρύσες, νοσοκομεία, σχολεία κλπ.) που χρησιμοποιούσαν οι λευκοί, επιβάλλοντας τη δημιουργία δικών τους ξεχωριστών δομών.
Αρχές της δεκαετίας του ’50 γεννιέται το κίνημα των φυλετικών δικαιωμάτων με ηγέτη των Μάρτιν Λούθερ Κίνγκ Τζ. Ο φυλετικός διαχωρισμός στα σχολεία καταργείται το 1954 με απόφαση του Ανώτατου δικαστηρίου που τον κήρυξε παράνομο.
Ο Κέλυ δημιουργεί μία φανταστική πολιτεία στον αμερικανικό Νότο, μεταξύ Μισισίπι, Τενεσί και Αλαμπάμα. Το Σάτον είναι μια μικρή πόλη που κατοικείται από λευκούς και μαύρους πολίτες. Είναι Ιούνιος του 1957. Τις τελευταίες ημέρες παρατηρείται μαζική φυγή των μαύρων κατοίκων της Πολιτείας. Ο κυβερνήτης σε ανακοίνωση του δηλώνει: “Δεν υπάρχει κανένας λόγος ανησυχίας. Ποτέ δεν τους είχαμε ανάγκη, ποτέ δεν τους θέλαμε, και θα τα πάμε μια χαρά και δίχως αυτούςˑ ο Νότος θα τα πάει καλά και δίχως αυτούς. Μολονότι μειώθηκε κατά ένα τρίτο ο πληθυσμός, εμείς θα τα πάμε μια χαρά. Έχουν μείνει πάμπολλοι καλοί άνθρωποι.»
Σε άλλες πόλεις, οι λευκοί είχαν προσπαθήσει να εμποδίσουν τους μαύρους να τις εγκαταλείψουν, μα εδώ, στο Σάτον, οι κάτοικοι είχαν αποδεχθεί στωικά αυτή τη φυγή τους. Το μόνο που έκαναν ήταν να εικάζουν τα αίτια αυτής της απόφασης του αφροαμερικανικού πληθυσμού της περιοχής.
Στο Σάτον, κυρίαρχη θέση κατέχει η οικογένεια Γουίλσον –απόγονοι του Ντιούι Γουίλσον, στρατηγού της Συνομοσπονδίας και κατοπινού Κυβερνήτη της Πολιτείας. Στο παρόν, τα ηνία της οικογένειας κρατά ο Ντέιβιντ Γουίλσον. Στο παρελθόν ο Ντέιβιντ αρθρογραφούσε κατά του φυλετικού διαχωρισμού, υπερασπιζόμενος τα δικαιώματα των μαύρων Αμερικανών. Οι απόψεις του αυτές, ανεπίτρεπτες από το κατεστημένο, είχαν ως αποτέλεσμα την εκδίωξή του από το δημοσιογραφικό χώρο. Επιστρέφοντας, με την οικογένεια που είχε δημιουργήσει, στα πάτρια εδάφη ανέλαβε την οικογενειακή επιχείρηση και τη θέση του στην τοπική κοινωνία.
Στην δούλεψη της οικογένειας βρισκόταν από παιδί ο Τάκερ Κάλιμπαν, απόγονος ενός μαύρου επαναστάτη, το όνομα του οποίου είχε λάβει μυθικές διαστάσεις. Ο Τάκερ όμως ήταν ένας φιλήσυχος, εργατικός, αφοσιωμένος εργάτης που καμία σχέση δεν είχε με τον θρυλικό «Αφρικανό».
Από την ιστορία του Τάκερ Κάλιμπαν, κατοίκου του Σάτον, παρακολουθούμε την ιστορία του μαύρου Αμερικανού που ως ελεύθερος πολίτης γίνεται ιδιοκτήτης της γης την οποία οι σκλάβοι πρόγονοί του καλλιεργούσαν και αργότερα, απελεύθεροι πια, εργάζονταν ως υπηρέτες των λευκών αφεντικών. Ο Κάλιμπαν καταστρέφει ό,τι απέκτησε και εγκαταλείπει το Σάτον μαζί με τη γυναίκα του και το παιδί τους. Οι λευκοί κάτοικοι αδυνατούν να κατανοήσουν τι ώθησε τον Κάλιμπαν να κάψει το σπίτι του, να σκοτώσει τα ζώα του, να καλύψει με αλάτι την καλλιεργήσιμη γη του καθιστώντας την άγονη.
Η μαζική αναχώρηση των Αφροαμερικανών από την ανώνυμη Πολιτεία της Ένωσης θυμίζει τη βιβλική Έξοδο των Ισραηλιτών από την Αίγυπτο. Κατευθύνονται προς τη δική τους Γη της Επαγγελίας όπου δε θα υπάρχουν φυλετικός διαχωρισμός και ρατσισμός. Κάποιοι συνδέουν τις πράξεις του Κάλιμπαν με τη μετέπειτα τροπή στη συνύπαρξη λευκών και μαύρων.
Αυτό που διαφοροποιεί τη μυθιστορία του Κέλυ είναι ότι η αφήγηση του φυλετικού ζητήματος γίνεσαι μέσα από την οπτική των λευκών. Είναι οι λευκοί κάτοικοι της πόλης που στέκονται στη βεράντα του παντοπωλείου και παρατηρούν σχολιάζοντας τα τεκταινόμενα. Η σιωπή των μαύρων είναι ηχηρή, κάνοντας την αδιευκρίνιστη απόφαση τους οξύτερη. Η αφύπνιση ήρθε και σε αυτούς ως ανάγκη, επιθυμία, πεπρωμένο που ζητά να εκπληρωθεί.
Κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση του Γιώργου-Ίκαρου Μπαμπασάκη.
Ο Kelley γεννήθηκε στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης το 1937 από τον William, συντάκτη, και τη Narcissa Agatha Kelley. Οι γονείς της Kelley, πιστεύοντας ότι η ενσωμάτωση ήταν η απάντηση στα φυλετικά προβλήματα στην Αμερική, ήταν η μόνη μαύρη οικογένεια σε μια κυρίως ιταλική γειτονιά. Ο Kelley παρακολούθησε ένα διάσημο, κυρίως λευκό σχολείο, το Fieldston School, όπου ηγήθηκε του μαθητικού συμβουλίου και της ομάδας στίβου. Εισήλθε στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ το 1957, με σκοπό να γίνει δικηγόρος. Δύο χρόνια αργότερα εγκατέλειψε αυτά τα σχέδια για να σπουδάσει στον μυθιστοριογράφο Τζον Χοκς (τότε άρχισε να γράφει το A Different Drummer) και τον ποιητή Archibald MacLeish στο Χάρβαρντ. Η πρώτη του ιστορία, “Spring Planting”, δημοσιεύτηκε το 1959 στο Accent, και την επόμενη χρονιά, κέρδισε το βραβείο Dana Reed του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ για το καλύτερο κείμενο που δημοσιεύτηκε σε προπτυχιακό περιοδικό του Χάρβαρντ. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1960 ο Kelley δημοσίευσε διηγήματα και δοκίμια σε εκδόσεις όπως το Esquire, το Negro Digest, το Saturday Evening Post και το Mademoiselle. Έλαβε επίσης υποτροφίες στο Συνέδριο Συγγραφέων Bread Loaf και στο Συνέδριο Συγγραφέων της Νέας Υόρκης . Το 1962 παντρεύτηκε την Karen Isabella Gibson, ζωγράφο και σχεδιάστρια, και μετά πέρασε ένα χρόνο στη Ρώμη πριν επιστρέψει το 1965 στη Νέα Υόρκη, όπου υπηρέτησε ως συγγραφέας στο State University της Νέας Υόρκης και δίδαξε στο New School for Social. Έρευνα . Εκείνη την εποχή ο ζήλος του για την πολιτική της ενσωμάτωσης και της μη βίας είχε αρχίσει να φθίνει και η ιδεολογία του άρχισε να μετατοπίζεται προς μια κοινοτική συνείδηση, προς την επιθυμία να τονίσει τη σύνδεση μεταξύ των αφροαμερικανών εμπειριών και των εμπειριών των αφρικανικών ανθρώπων της διασποράς σε όλο τον κόσμο. Μίλησε σε πολιτικές συγκεντρώσεις, αμφισβητώντας το ψέμα της λευκής υπεροχής και αποκτώντας τις ταμπέλες του «ριζοσπαστικού» και του «μαχητικού». Το 1967 ταξίδεψε στη Γαλλία, όπου έγραψε το μυθιστόρημα d ə m (1967) και έδωσε διαλέξεις αμερικανικής λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Παρισιού. Στη συνέχεια μετακόμισε την οικογένειά του στην Καραϊβική. Κάθε νέα άποψη από το εξωτερικό τον προκαλούσε να δημιουργήσει ένα μέσο μέσω του οποίου μπορούσε να επικοινωνήσει με ένα μαύρο κοινό που μπορούσε να διακρίνει τα μοναδικά γλωσσικά μοτίβα που διατύπωνε και να κατανοήσει την απόρριψή του στα τυπικά αγγλικά. Το αποτέλεσμα ήταν το Dunfords Travels Everywheres (1970), ένα πειραματικό μυθιστόρημα που εμπνεύστηκε από το Finnegans Wake του Τζέιμς Τζόις .Μετά τη δημοσίευση του μυθιστορήματος, ο Kelley μετατόπισε την εστίασή του μακριά από τις λογοτεχνικές προσπάθειες και προς την πολιτική έκφραση των ιδεών του, ευθυγραμμιζόμενος με τις πολιτικές των αναδυόμενων μαύρων εθνικιστών.
[Πηγή: encyclopedia.com]
ΟΠΙΣΘΟΦΥΛΛΟ
Το πρώτο μυθιστόρημα του Αφροαμερικανού συγγραφέα William Melvin Kelley, ενός «χαμένου γίγαντα της αμερικανικής λογοτεχνίας», που πρωτοκυκλοφόρησε το 1962 και τον κατέταξε μεταξύ των James Baldwin και William Faulkner, επανέρχεται σε νέα έκδοση για να πάρει, έστω και με καθυστέρηση, τη θέση που του αξίζει στα ράφια της κλασικής λογοτεχνίας.
Μια μέρα του 1957, στο Σάτον, μια μικρή πόλη μιας επινοημένης πολιτείας του αμερικάνικου Νότου ανάμεσα στο Μισισίπι και την Αλαμπάμα, ο νεαρός μαύρος αγρότης Τάκερ Κάλιμπαν ρίχνει αλάτι στα χωράφια του, σκοτώνει τα ζωντανά του, βάζει φωτιά στο σπίτι του, παίρνει τη γυναίκα και το παιδί του και φεύγει. Οι λευκοί της μικρής πόλης παρακολουθούν σαστισμένοι· τις επόμενες μέρες, το σάστισμά τους εντείνεται, καθώς ο ένας μετά τον άλλον οι μαύροι κάτοικοι φοράνε τα κυριακάτικά τους, παίρνουν ό,τι πολύτιμο έχουν και φεύγουν και εκείνοι.
Μια ερμηνεία της μαύρης ταυτότητας μέσα από τα μάτια των λευκών πάντα αφηγητών και σύμφωνα με τις δικές τους πεποιθήσεις, ανάγκες και επιθυμίες. Πώς αντιλαμβάνονται αυτήν την αυθόρμητη απόρριψη της υποτέλειας εκ μέρους των μαύρων συμπολιτών τους αγόρια, κορίτσια, γυναίκες και άντρες; Φιλελεύθεροι και συντηρητικοί; Μισαλλόδοξοι και φίλα προσκείμενοι; Ένα συγκλονιστικό, άκρως επίκαιρο βιβλίο που ρίχνει νέο φως στα φυλετικά προβλήματα που μαστίζουν χρόνια την αμερικάνικη κοινωνία.
