Οι περισσότεροι, πιστεύω, θα έχετε ακούσει για την μέθοδο Montessori, η οποία εφαρμόζεται σε σχολεία του εξωτερικού, αλλά και στην Ελλάδα. Όμως ποια είναι η συγκεκριμένη μέθοδος, πότε δημιουργήθηκε και πήρε διαστάσεις;
Στην ιστορία της νεότερης παιδαγωγικής και διδακτικής θεωρίας και πράξης το σύστημα Montessori κατέχει σημαντική θέση. Η Μαρία Montessori, η δημιουργός της μεθόδου, γεννήθηκε στην Ιταλία , σπούδασε ιατρική, αλλά τελικά διέπρεψε και έγινε παγκόσμια γνωστή ως παιδαγωγός. Σημαντικό είναι ότι η Montessori ξεκίνησε την εκπαιδευτική της πράξη χωρίς να έχει αποκρυσταλλώσει ακόμα μια συγκεκριμένη θεωρία, αλλά διαμόρφωσε τη θεωρία της από τη συμπεριφορά των παιδιών, γεγονός που την έκανε να λέει επανειλημμένα ότι δάσκαλοι της υπήρξαν τα ίδια τα παιδιά που παρακολουθούσε.
Την ενόχλησή της με την Παιδαγωγική, άρχισε να την δείχνει όταν δούλευε ως γιατρός στο Πανεπιστήμιο της Ρώμης, όπου ήρθε σε επαφή με «ελαττωματικά» παιδιά, η ειδική μέθοδος διδασκαλίας των οποίων της κίνησε πολύ το ενδιαφέρον. Τις εμπειρίες της, από την ενασχόλησή της με τα παιδιά με ειδικές ανάγκες, τις χρησιμοποίησε και στα «σπίτια των παιδιών», τα οποία η ίδια τα ίδρυσε και οργάνωσε για τα παιδιά γενικής εκπαίδευσης , το οποία όμως ήταν στερημένα πολιτιστικά παιδιά. Η επιτυχής λειτουργία των ιδρυμάτων της προσχολικής ηλικίας και του βιβλίου της με τίτλο: «Η μέθοδος της επιστημονικής Παιδαγωγικής και το σπίτι των παιδιών» συντέλεσαν ώστε οι απόψεις της Montessori να αποκτήσουν παγκόσμια απήχηση. Αυτό φαίνεται από την ίδρυση μοντεσσοριανών διδασκαλείων, σχολείων και συλλόγων σε πολλές χώρες και από την οργάνωση διεθνών μοντεσσοριανών συνεδρίων.
Ως βάση του συστήματός της, η Montessori θεωρεί το άτομο, αφού αυτό αποτελεί και εξελίσσει την κοινωνία. Η κοινωνία οφείλει απέναντι στο άτομο να του δίνει τη δυνατότητα να εκφράζεται. Όμως τη δυνατότητα αυτή δεν την έχει το άτομο, όταν στερείται την ελευθερία του, η οποία αποτελεί βασικό στοιχείο της ανθρώπινης αυτοέκφρασης και αυτοπαραγωγής. Με την ελευθερία η Montessori συνδέει στενά και την πλήρη γνώση της φύσης του παιδιού. Έτσι, η μάθηση δεν εξαρτάται από την διδασκαλία, αλλά από την οργάνωση του κατάλληλου περιβάλλοντος, όπου το παιδί θα έχει τη δυνατότητα να κινηθεί και να αναδείξει τις δυνατότητές του.
Όπως είχε πει η Montessori: «Στόχος μας είναι να μη διδάσκουμε, να μην κατευθύνουμε, να μη δίνουμε διαταγές, να μη βάζουμε μπροστά από ένα μοντέλο την ψυχή του παιδιού, αλλά να του δημιουργούμε το κατάλληλο περιβάλλον για να πειραματίζεται, για να ενεργεί να εργάζεται, να αφομοιώνει αυθόρμητα και να τρέφει το πνεύμα του».
Τέλος, εκτός από το περιβάλλον στη μοντεσσοριανή μέθοδο, βασικό στοιχείο είναι και το υλικό, που επιλέγεται με μεγάλη προσοχή και φροντίδα και που μπορεί να είναι φυσικό ή επεξεργασμένο. Το υλικό οργανώνεται ανάλογα με τις περιόδους ανάπτυξης του παιδιού και χρησιμοποιείται για άσκηση των κινήσεων και τον αισθήσεων. Είναι πολλή σημαντική η συμβολή της Μαρίας Μοντεσσόρι στην Παιδαγωγική, καθώς άνοιξε νέους ορίζοντες στην εκπαίδευση και βοήθησε πολλά παιδιά να εκπαιδευτούν χωρίς την «πίεση» ενός μοντέλου μάθησης, χρησιμοποίησαν τις δικές τους δυνατότητες και αρχές για να κατακτήσουν την γνώση.